YENİDÜZEN
Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS), eğitim sisteminde yaşanan yapısal sorunlara ve kadro eksikliklerine dikkat çekerek Eğitim Bakanlığı önünde eylem düzenledi.
KTÖS Genel Sekreteri Burak Maviş, hem fiziksel altyapı hem de insan kaynağı açısından ciddi yetersizlikler bulunduğunu vurgularken, okullarda çocukların ihtiyaç duyduğu temel koşulların sağlanamadığını, eğitimin bir hak olmaktan çıkıp ihmal edilen bir alana dönüştüğünü söyledi. “Eğitim gelecektir” diyerek seslenen Maviş, hükümete “tasarruf değil, yatırım” çağrısında bulundu. İstatistiklerle tabloyu ortaya koyan Maviş, çocukların konteynırlara sıkıştığını, dört yaş grubunun büyük bölümünün devletten hizmet alamadığını, şiddet, bağımlılık, ihmal ve istismar gibi sorunların giderek arttığını ifade etti.
Eğitimdeki eşitsizliklerin, plansızlığın ve kadro yetersizliğinin anayasal hakları tehdit ettiğini vurgulayan Maviş, “Kaynak yok masalını kimse anlatmasın” diyerek hükümete çağrıda bulundu.
“Çocuklar eşitlenmiyor, eşitsizliğe uğruyor”
“Çocukların yüksek yararını düşünerek Eğitim Bakanlığı’ndan bazı taleplerimizi gündeme getireceğiz.” diyen Maviş, okulların sadece akademik bilgi verilen yerler olmadığını, çocukların sosyalleştiğini, potansiyelini geliştirdiği, duygusal anlamda beceri kazandığı ve eşitlendiği yerler olduğuna işaret etti. Maviş, “Son zamanlarda çocuklarımızın okullarda eşitlendiğini söyleyemiyoruz, daha çok eşitsizliğe uğruyorlar. Bir ihmal söz konusudur ve bu ihmal ciddi bir ihlali doğurmaktadır.” diye konuştu.
“Yüzde 28’i beslenme problemi yaşıyor”
Okulların yüzde 28’inde beslenme problemi yaşayan çocuklar olduğunu belirten Maviş, “Enflasyon oranı son 6 aylık 170,79. Dövizin TL karşısında şahlanışı ise yüzde 23. Eylül ayında okullar açılacak. Asgari ücretli ailelerin omuzlarında daha da büyük bir yük doğacak. Bu oranların büyümesinden endişe ediyoruz.” dedi.
“Öğrenciler konteynırlara sıkıştı”
Maviş, deprem nedeniyle boşaltılan sınıfların ardından öğrencilerin konteynırlarda eğitim görmek zorunda kaldığını belirtti. Maviş, “Deprem korkusu vesilesiyle 294 sınıfı boşalttık, 218 konteynıra sıkıştı öğrencilerimiz. Öğrenci nüfusunun yüzde 12’si eğitim yılını konteynır sınıflarda tamamladı. Okul binalarının yüzde 14’ü de boşaltıldı.” dedi.
Yaz aylarında okul binalarıyla ilgili ihalelerin dikkatlerini çektiğini söyleyen Maviş, “Şu anda okulların yüzde 20’sinin ihalesi tamamlandı. Temennimiz, Eylül’e kadar ihalelerin tamamlanması ve çocukların sınıflarına girmesi. Eğer Temmuz içinde tamamlanan ihaleler bitmezse okulların yüzde 20’si şantiye ile açılacak.” ifadelerini kullandı.
“27 okula yüzde 70 öğrenci sıkıştı”
Maviş, kalabalık okulların çocukların eğitim hakkını ihlal ettiğini belirtti. Maviş, “Kalabalık okullarımızda da hak ihlali yaşanıyor. Eğitimin standartları var. Her çocuğa sınıf içerisinde 2,5 metrekarelik özgür alan vermemiz gerekiyor. Otururken 1,4 metrekarelik bir alana ihtiyacı var. Her çocuğun 2 metrelik oyun alanına ihtiyacı var. Her 30 öğrenciye 1 tuvalet ihtiyacımız var. Sanatsal ve kültürel odalara, kapalı spor salonuna ihtiyacımız var. Her 8 öğretmene 16 metrekarelik öğretmen odasına ihtiyacımız var.” dedi.
Mevcut koşulların bu standartlardan uzak olduğunu vurgulayan Maviş, “Maalesef birçok okulumuz bu standartlara uymuyor. Branş odaları bozulup sınıf haline dönüştürülüyor. Özellikle ilkokullarda öğrencilerin yüzde 70’i 27 okula sıkışmıştır ve bu 27 okulun sınıf ortalaması 25,5’tir.” ifadelerini kullandı.
“Şehirlere 10 okul, özelden dönüş olursa en az 20 okul lazım”
KTÖS Genel Sekreteri Burak Maviş, şehir merkezlerindeki yoğunluğu azaltmak için ek okul ihtiyacına dikkat çekti. “Şehirlerde bu sıkıntıyı aşmak için 10 tane daha okula ihtiyacımız var. İlköğretimde yüzde 12,5 öğrenci özel okullardadır. Özel okullardan geri dönüş olması halinde bize 10 tane değil, en az 20 okul ihtiyacı var. Bunun planlanmasının yapılması talebimizdir.” dedi.
“Bugünden ihtiyaçlar belli”
Maviş, yalnızca okul binalarının değil, öğretmen kadrolarının da eksik olduğunu vurguladı. “Binayla bitmiyor, kadro ihtiyacımız var. Bugün itibariyle 234 ilkokul öğretmeni, 40 okul öncesi, 20 özel eğitim, 19 rehber öğretmen, 30 öğretmen yardımcısı ihtiyacımız var. Okullar açıldığında bu sayıların artma ihtimali yüksektir. Okullarda sorunlu davranışlar, zorbalık, şiddet kültürü artmaktadır ve bununla baş etmekte zorlanıyoruz. Okulların yüzde 70’i zorlayıcı öğrenci davranışlarıyla baş edemiyor. Okulların yüzde 61’inde psikolojik danışman ve rehber öğretmen hizmeti yok. Yüzde 49’unda özel eğitim desteği yok.” ifadelerini kullandı.
“Psikoaktif madde kullanımı ilkokulda yüzde 1,2”
Çocukların maruz kaldığı risklerin arttığını belirten Maviş, “2020 tarihli bir tez çalışmasında ilkokul öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu oranı yüzde 28,9 tespit edilmiştir. 2017’deki araştırmalara göre psikoaktif madde kullanımı ilkokulda yüzde 1,2 oranında, ortaokulda 5,8, lisede de yüzde 10’a ulaşmıştır. Tabipler Birliği’ne göre 2023 yılında 68 çocuk ebeveyn oldu. 61’i kız çocuğu, 7 erkek çocuk baba oldu. Evrensel Çocuk Hakları Derneği’ne göre 2021–2023 arasında 111 çocuk istismarı vakası mahkemeye sevk edildi.” dedi.
“71 çocuğun aleyhine 88 dava neticelendi”
Çocukların adalet sistemiyle erken yaşta karşı karşıya kaldığını da vurgulayan Maviş, “Kıbrıs Türk Barolar Birliği’nin verilerine göre 2023 yılında Mahkemeler tarafından tutulan istatistiklerden 16 yaşından küçük 71 çocuk aleyhine 88 dava neticelendi. 15 çocuk için hapislik, 8 çocuk için para, 30 çocuk için kefalet senedi, 3 çocuk için sınama kararları verildi.” dedi.
“Dört yaş çocukların yalnızca yüzde 24’ü devletten hizmet alıyor”
Okul öncesi eğitimde de ciddi eksiklikler yaşandığını ifade eden Maviş, “Okulöncesinin saatlerini plansız, dayanaksız artıran Bakan gereklerini yerine getirmemiştir. Öğretmen yardımcısı kadroları açılmıyor. Okul aile birlikleri yasa dışı istihdam yapıyor ve Bakanlık bunu teşvik ediyor. 19 yıldır süregelen bu sorun çocukların okulsuzlaşmasına etki etmiştir. 2017 yılında dört yaş çağ nüfusunun yüzde 44’ünün ne kamudan ne de özelden hizmet alamadığı Ombudsman raporuna yansımıştır. Geriye kalan öğrencilerin yüzde 53’ü kamu okullarına gitmesine rağmen, bu rakam okula devam eden öğrenciler için 2025’te yüzde 43’e gerilemiştir. Günümüzde çağ nüfusunun sadece yüzde 24’ü devletten, yüzde 32’si özelden hizmet almaktadır. Kamu dört yaş okullaşma oranı ise yüzde 41’de kalmıştır.” ifadelerini kullandı.
“Güvencesiz, yasa dışı, düşük maaşlı istihdam yapılıyor”
KTÖS olarak uzun süredir dile getirdikleri yapısal sorunlara dikkat çeken Maviş, “Hükümetin ısrarla öğretmen yardımcısı kadrosu açmaması nedeniyle bu alandan çalışanlar güvencesiz ve düşük maaşlarla gayri yasal görev yapmaktadır. 48 okulumuzda 64 dört yaş sınıfına görev yapan 37 tane öğretmen yardımcısı var. Hademelerin yüzde 53’ü hizmet alımı ve güvencesiz. Kamu kendi içinde taşeron sistem yarattı.” dedi.
“Eğitimde haklar sistemli olarak ihlal ediliyor”
Eğitimde yaşananların münferit değil, sistemli olduğuna dikkat çeken Maviş, “Tüm bu veriler bize eğitim hakkının sadece ihmal edilmediğini, aynı zamanda sistemli biçimde ihlal edildiğini ortaya koyuyor. Bu ihlal anayasal hakları görmezden gelirken, bir enkaza doğru yol aldığımızın işaretidir. Ayrıca bu veriler bize okullarda rehber öğretmenlerin, sosyal hizmet uzmanı, özel eğitim öğretmeni, öğretmen yardımcısı, hademe ve sağlık hizmetleri çalışanlarının önemi ve eksikliğini ortaya koymaktadır.” ifadelerini kullandı.
“Kaynak yok masalını kimse anlatmasın”
Maviş, hükümetin kaynak yetersizliği söylemini kabul etmediklerini belirtti: “Saraya 10 danışman alabilen, son 1 yılda 300’e yakın geçici memur gönderebilen hükümet, kaynak yoktur masalını bize anlatmasın. İhtiyaçlar bellidir. Eğitim tasarruf değil, yatırım istiyor. Eğitime yatırım geleceğe yatırımdır. Seçim öncesi kamu kaynaklarını ve istihdamı partizanca, seçime yönelik kullanmayın. Geçici görevlerle siyasi rant elde etmeye çalışmayın. Adil bir şekilde KHK üzerinden atamaları yapın.”
“Eğitime yatırım insan haklarına yatırımdır”
KTÖS’ün de parçası olduğu uluslararası kampanyalara da değinen Maviş, “Örgütlü olduğumuz Eğitim Enternasyoneli, UNESCO ile birlikte devletleri Go Public, Fund Education kampanyası ile eğitime yatırıma çağırıyor. Herkes için kapsayıcı ve kaliteli bir kamu eğitimi oluşturmak için; kamu eğitim sistemlerini tam olarak finanse etmek ve bütçe kesintilerine, kemer sıkma politikalarına ve özelleştirmeye direnmek için güçleri birleştirme çağrısı yapıyor.” dedi.
Maviş son olarak, “Temel bir insan hakkı ve kamu yararı olan kamu eğitimine ve kaliteli eğitime ulaşmanın en önemli faktörü olan öğretmenlere daha fazla yatırım yapma çağrısı yapıyor. Bu, özlük haklarını garanti altına almak, iyi çalışma koşulları sağlamak, öğretmenler ve eğitim çalışanları için yönetilebilir iş yükleri ve eşit ekonomik koşullar sağlamak anlamına gelir. Aynı zamanda öğretmenlere değer vermek, öğretmenlere saygı duymak, karar alma süreçlerinde merkezi bir rol üstlenmelerini sağlamak ve pedagojik uzmanlıklarına güvenmek anlamına gelir. Her öğrencinin iyi desteklenen, nitelikli bir öğretmene ve kaliteli bir öğrenme ortamına sahip olma hakkını garanti altına almak için herkesi birlikte yürümeye çağırıyoruz.” ifadelerini kullandı.