YENİDÜZEN(ÖZEL)
Yatırım Değerlendirmesi Uzmanı, CTP PM üyesi, Ekonomist, Hasan Ulaş Altıok, Su Temin Projesi kapsamında adaya ulaşan suyun tüketiciye 7 TL’ye mal olacağını söyledi.
Altıok, “Yatırım bedelini 1.6 milyar TL olarak baz alınırsak, karı yüzde 10, elektrik ücretlerinin ise şu andaki bedelde kaldığını düşünürsek, ortaya çıkan rakam 7 TL’dir” şeklinde konuştu.
Projenin birinci ayağının Türkiye’den gelecek su olduğunu, ikinci ayağında ise ‘özerk su yönetimi’ yapılması gerektiğini belirten Altıok, ardından da suyun dağıtımı ve tahsilat konusunda BESKİ’nin devreye girmesinin şart olduğunu kaydetti.
KANAL SİM’de Meyil Adakul Elektrikçi’nin hazırlayıp sunduğu Öğlen Postası programına konuk olan Altıok, Türkiye’den gelen suyun yönetimi ve maliyetlerine ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Altıok, aynı miktarda ve aynı kalitedeki suyun arıtma sistemi kurulması halinde ise 7 TL’den 5.1 TL’ye düşeceğini ifade etti.
Koalisyon hükümetinin büyük ortağı olan CTP’nin su konusunda TC yetkilileri tarafından yapılan önerileri kabul etmeyeceklerini net bir şekilde ifade ettiğini hatırlatan Altıok, ‘su’ konusunun hükümetin iki ortağı arasında sıkıntı olmadığını söyledi.
Altıok, hükümetin duruşunun net olduğunu yineleyerek, “Türkiye’den gelen su mühendislik harikasıdır. Bu suyun bir bedeli varsa bizde bunu alıp tüketicimize ulaştırırız. Ancak söylemler öyle bir noktaya geliyor ki iki ülke arasında gerginlik yaratılmaya çalışılıyor” dedi.
“Suyun Türkiye’den belediyelerin depolarına gelme maliyeti 4,5 TL”
Türkiye’den buradaki belediyelere gelebilmesi için ek olarak ton başına 20 kuruş işletim maliyetinin olduğunu kaydederek, suyun belediyelere gelmesinin ardından ise Geçitköy Barajı’ndan belediyelerin depolarına ulaşması için 1.7 TL de ton başına gideri olacağını dile getirdi.
Projeyi 50 yıllık gibi incelenerek, bugünkü değerler alındığında suyun Türkiye’den belediyelerin depolarına gelme maliyetinin ton başına 4,5 TL olacağını kaydeden Altıok, bu rakamın, yatırım maliyeti ve yüzde 10’luk kar konulduğunda ortaya çıkan rakam olduğunu belirtti.
“Su, 7 TL’ye tüketiciye ulaşacak”
Altıok, suyun belediyelerden tüketiciye ulaşması için telaffuz edilen rakama ek olarak 2.5 TL’ye daha ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Anamur’dan çıkarak tüketicilerin evlerine ulaşacak suyun maliyetinin en düşük rakamla 7 TL’ye denk geleceğini belirten Altıok, “Yatırım bedeli 1.6 milyar TL baz alındığında, karı yüzde 10, elektrik ücretlerinin ise şu andaki bedelde kaldığını varsayarsak ortaya çıkan rakam 7 TL’dir” şeklinde konuştu.
Altıok, “ Kimse size evinize gelen suyun bedeli 7 TL’dir diyemez. Çünkü şu an Mağusa’da 3.25 TL, Lefkoşa’da ise 2.25 TL ödüyorsunuz. Arıtma kurulursa 5 TL ödeyeceksiniz” diye konuşarak, “Türkiye yetkilileri gelen suyun en fazla eve gelişini 5 TL’de anlaşmak zorundadır. Ama 5 TL bile denirse, suyun kimin yönetiminde olacağı sorunu var” şeklinde konuştu.
Şu anki su bedelleri…
Altıok, şu anki su bedelleri ile ilgili de bilgi verdi, Lefkoşa’da şu an suyun ton başına 2.25 TL’ye denk geldiğini, su bedeli en pahalı olan Mağusa’da ise söz konusu rakamın 3.2 TL olduğunu dile getirdi.
“Arıtma sistemi kurulursa rakam 5.1 TL’ye düşer”
Öte yandan aynı miktarda ve aynı kalitedeki suyun arıtma sistemi kurulması halinde ise 7 TL’nin 5.1 TL’ye düşeceğini ifade eden Altıok, “Mağusa’da 8 bin ton civarında denizden arıtma sistemi var. Bu küçük kapasite ölçekli bir yatırım olduğu için maliyeti yüksektir. 100 bin ton metreküplük günlük üretim arıtma tesisi kurulacaksa birim maliyeti çok çok düşük olur. Örneğin 0.60 dolar/cente 100 bin metreküplük suyu arıtarak bize satacak şirketler vardır. Ama ben bir miktarını 1.05 cent baz alarak hesapladım. Çünkü mevcut sistem orada duruyor” şeklinde konuştu.
“Maliyeti 3.2 TL olan suya neden 5 TL verelim?
Altıok, şu anda su maliyetinin 3.2 TL olmasına rağmen, suyun kalitesiz olduğunu, içilebilir durumda olmadığını ve garantisinin bulunmadığını dile getirdi.
“Birisi size suyu sürekli öneriyorsa, temiz içme suyu gibi olacağı önerisinde bulunuyorsa aslında bu durum bizim ödememiz gereken fazladan para demektir” diyen Altıok, bu duruma kimsenin itiraz etmeyeceğini düşündüğünü kaydetti.
Kıbrıs’ın güneyindeki durum…
Öte yandan Kıbrıs’ın güneyinde arıtma tesisinden gelen suyun belediyelere satış fiyatının 0.5 euro/cent olduğunu söyleyen Altıok, bunun da 1.7 TL’ye denk geldiğini dile getirdi.
Altıok, şu anda Kıbrıs’ın kuzeyinde de arıtma tesisi yapılması halinde önerilen rakamın 0.60 dolar/cent olduğunu kaydetti.
“300 milyon TL’ye daha ihtiyaç var”
Altıok, bununla birlikte kaçakların önlenmesi ve diğer yatırımlar için 300 milyon TL’ye daha ihtiyaç olduğunu söyledi.
Tahsilat konusunda yaşanan sıkıntılara da değinen Altıok, ön ödemeli sayaçların takılarak bu sorunun kolaylıkla çözümleneceğini kaydetti.
Altıok, “Şu anda saatlerde kayıp ve kaçak var. Birçok saat çalışmıyor. Ön ödemeli sayaçlar takıldığında tüm sorunlar çözümlenecek” dedi.
“Rakamsal açıdan Türkiye’den gelecek suya muhtaç DEĞİLİZ”
Altıok, yer altı su kaynaklarının kısıtlı olduğunu, bu kaynakların kullanıldıkça tuzlandığını, geleceğin riske atıldığını belirterek, evlerdeki içme suyunun kaliteli olmadığını ve yeteri kadar su kaynağının olmadığını kaydetti.
Bu nedenle Kuzey Kıbrıs’ın suya ihtiyacının olduğunu vurgulayan Altıok, ancak ‘rakamsal açıdan’ Türkiye’den gelecek suya ‘muhtaç’ olunmadığını belirtti.
Su yönetimi konusunda ara formül yönünde yapılan açıklamalara katılmadığını da sözlerine ekleyen Altıok, “bir anlaşmaya varılana kadar DSİ buradaki yönetimi yapsın derseniz, ben iddia ediyorum ki bu anlaşma hiçbir zaman olmayacak. Sonuna kadar DSİ burada kalacak”
--------------
* Söz konusu haberin ilk basımında yatırım maliyeti bir hata sonucu 1.6 milyar yerine 1.6 milyon; Mağusa'daki arıtma kapasitesi ise 8.000 ton yerine sehven 28.000 ton yazılmış; web sayfamızdaki haberde daha sonra gerekli düzeltmeler yapılmıştır. İlk hata için özür dileriz.