Recep DAL
Takata kriziyle ilgili Ulusal Birlik Partisi (UBP) – Demokrat Parti (DP) – Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Hükümeti’nin duyarsızlığı ve trafik güvenliği hiçe sayılarak eski araç ithalinin önünü açan Bakanlar Kurulu kararları tepki toplamaya devam ediyor.
Takata hava yastıklı araçların kontrolünü olanak tanıyan yasa önerisinin yasallaştırmak için hiçbir adım atmayan hükümet, bu yıl içerisinde 3 kez yaş sınırı olmaksızın birçok aracın ithaline ön ayak oldu.
Konuyla ilgili Makine Mühendisleri Odası (MMO) Yönetim Kurulu adına YENİDÜZEN’e konuşan Oda Başkanı Ayer Yarkıner, hükümetin başındaki Başbakan Ünal Üstel’i eleştirdi; “Oğlunun da galerici olması itibariyle eski araçların ithaliyle ilgili alınan kararlarda Üstel’in de imzası olması ciddi bir soru işareti.” dedi.
Yakıner, Üstel’in bu konudaki davranışı şaibeli olduğuna vurgu yaptı; “Muhtemelen bu işten siyasi destek kazandı. Fakat verilen bu izinlerin asla geçerli bir sebebi yok. Trafik hayatı sorumluluğu taşıyan bir alandır.” ifadelerini kullandı.
Trafikteki araç güvenliği zafiyetinin yıllardır uyarılmasına rağmen önlem alınmadığını belirten Yarkıner, “Takata hava yastıklı araçlarla ilgili kriz, 2020 yılından beri ülkemizde yaşanan bir krizdir.” dedi. Yarkıner, 2019 yılından bu yana resmi kurumlara defalarca bildirim yapıldığını ancak bu konuda hiçbir adım atılmadığını vurguladı.
Yarkıner, “Takata krizi 19 marka ve 400 modeli kapsayan küresel bir sorundur. 2016 yılında tüm dünyaya global bir kriz olarak duyurulmuştur.” ifadelerini kullanarak, hazırladıkları yasa tasarısına rağmen hükümetin konuyu görmezden geldiğini söyledi. “Biz tasarının yasallaşmasına hükümetin engel olduğunu anlıyoruz.” diyen Yarkıner, bu süreçte yaş sınırı kaldırılarak 1999 model araçların dahi ithaline izin verildiğini belirtti.
Teğmen Ali Osman Bayram’ın geçen hafta meydana gelen trafik kazasında Takata hava yastıklı bir araçta hayatını kaybettiğini hatırlatan Yarkıner, “Bu teğmenimizin yaşamını yitirmesindeki yegâne sorumluluk hükümet edenlerdedir.” diye konuştu.
Yarkıner, “Dünya GSR 2 ve Otonom 4 seviyesi araçlara geçti, bizim araçlarımız ise demir yığınıdır.” açıklamasında bulundu. “Eski araçların ithaline olanak sağlanıyor, bu sorumluluk müşterek hükümetin sorumluluğudur.” diyen MMO Başkanı, siyasetçilerin dar bir kesime rant sağladığını dikkat çekti.
Gatso marka kameraların hiçbir geçerli neden yokken söküldüğünü, yerlerine takılan yapay zeka destekli kameraların ise maksada uygun olmadığını da söyleyen Yarkıner, “Bu kameralar geri zekalıdır, trafik güvenliğine katkısı yoktur.” dedi. Yarkıner, yeni sistemin devlet malına zarar verdiğini ve Sayıştay’ın bu konuda soruşturma açması gerektiğini belirtti.
"Yeni yapay zeka destekli kameralar geri zekalıdır"
“Eski kameralar hiçbir geçerli neden olmaksızın kullanım dışı bırakıldı. Yeni yapay zeka destekli kameralar geri zekalıdır. Çünkü bunlar maksada uygun değil.”
Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne bağlı (KTMMOB) Makine Mühendisleri Odası (MMO) Başkanı Ayer Yarkıner, MMO Yönetim Kurulu adına YENİDÜZEN’e çok özel açıklamalarda bulundu.
Araç güvenliği konusunda 2019 yılından bu yana birçok sıkıntıyı resmi kurumlara ilettiklerini belirten Yarkıner, 2020 yılında emniyet kemerleri ve araç hava yastıklarıyla ilgili yaşanan ya da yaşanması muhtemel problemler konusunda gerekli uyarıları yaptıklarını, trafikte araç güvenliğinin önemine defalarca dikkat çektiklerini ifade etti.
Yarkıner, Takata hava yastıklı araçlarla ilgili krizin 2020 yılından beri ülkede yaşandığını vurgulayarak, “Hatta bu kriz uzun süredir dünyanın gündeminde olan bir krizdir.” dedi.
“Takata krizi 2016’da küresel bir sorun olarak duyuruldu”
2004 yılında bir markanın münferit olarak durumu tespit edip bazı tedbirler aldığını, 2008 yılında ise Takata hava yastıklı araçların geri çağrılma süreçlerinin başladığını hatırlatan Yarkıner, 2016 yılına gelindiğinde ise bu krizin tüm dünyaya global bir sorun olarak duyurulduğunu kaydetti.
Yarkıner, Takata krizinin 19 marka ve 400 modeli kapsadığını söyleyerek, otomotiv sektöründe küresel bir krizle karşı karşıya olunduğunu belirtti. Yarkıner, “MMO Araç Kurulu’nun bu krizle ilgili yaptığı değerlendirmelere ve uyarılara rağmen herhangi bir reaksiyon alınmadı.” ifadelerini kullandı.
“Hazırladığımız yasa tasarısının hükümet yasallaşmasına hükümet engel oldu”
Takata hava yastıklı araçların denetimine ilişkin yasa tasarısını 8 ay önce hazırladıklarını anımsatan Yarkıner, konuyla ilgili açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı, Trafik ve Ulaştırma Hizmetleri Komisyonu’nun 14 Şubat 2025 tarihli toplantısında konuya olumlu yaklaşmıştı. Hatta hayati bir konuyu gündeme getirdiğimiz için bize teşekkür etmişti. Ancak buna rağmen tasarının hayat bulmadı. Biz ilgili tasarının yasallaşmasına hükümetin engel olduğunu düşünüyoruz.”
Yarkıner, Takata krizi ortada dururken Ocak, Şubat ve Ağustos 2025 dönemlerinde alınan Bakanlar Kurulu kararlarıyla yaş sınırı olmaksızın birçok aracın ithaline izin verildiğine dikkat çekerek, “MMO olarak bu kararlardan birini mahkemeye taşıdık ve dava halen sürüyor.” diye konuştu.
“Yaş sınırı ortadan kaldırılarak 1999 yılındaki araçlar da dahil trafiğe çıkmasına yetki verildi. Adeta hatada ısrar ediliyor.” diyen Yarkıner, trafik güvenliği konusunda zaten ciddi bir zafiyet bulunduğunu vurguladı.
“Teğmen Bayram’ın ölümü hükümetin sorumluluğundadır”
Yarkıner, geçtiğimiz hafta meydana gelen kazada Teğmen Ali Osman Bayram’ın Takata hava yastıklı bir araçta hayatını kaybettiğini belirterek, “Bu teğmenimizin yaşamını yitirmesindeki yegâne sorumluluk hükümet edenlerdedir. Takata kriziyle ilgili önlem alınmış olsaydı bu ölüm engellenebilirdi.” açıklamasında bulundu.
“Bütün dünyada Takata hava yastıklı araçlar trafikten men ediliyor. Bizde de bunun uygulanabilmesi için mutlak surette bir yasa gerekiyor.” ifadelerini kullanan Yarkıner, MMO olarak ilgili yasa tasarısını hazırlamalarına rağmen bunun hayata geçmediğini vurguladı. Yarkıner, “Bu konuda herkesin üzerine düşeni yapması gerekiyor.” dedi.
“Dünya GSR 2 ve Otonom 4 seviyesine geçti, bizim araçlarımız demir yığını”
MMO Başkanı Yarkıner, trafik güvenliğinin standartlarının belirlenmesi gerektiğini belirterek, “Dünya GSR 2 ve Otonom 4 seviyesi araçlara geçti, bizim araçlarımız ise demir yığınıdır.” ifadelerini kullandı.
“Takata krizini kapsayan araçların ithaline devam ediliyor”
Özellikle eski üretim araçlar için uygunluk denetimlerinin şart olduğunu belirten Yarkıner, Takata krizi ortadan kalkmadığı için bu kapsama giren araçların ithaline de devam edildiğini söyledi.
Yarkıner, eski araçların ithaline olanak sağlandığını, bunun müşterek hükümetin sorumluluğunda olduğunu kaydetti; eski araçların ithalinin önünü açan tüzük değişikliklerinin neden yapıldığını, kimden uygunluk teyidi alındığını ve neden gerekli araç kayıt işlemlerinin yapılmadığını sordu.
“Takata hava yastıklı araçlardan dolayı 3 kişi hayatını kaybetti”
“Bu iş oyuncak değil, insanlar trafikte ölüyor.” diyen Yarkıner, Takata hava yastıklı araçlardan dolayı üç kişinin yaşamını yitirdiğini, iki kişinin de ağır yaralandığına vurgu yaptı.
Yarkıner, dar bir kesimin eski araç ithalinde ticari avantaj yakaladığını, siyasilerin de bu kesime kendi rantları için avantaj sağladığını söyledi.
“Oğlu galerici olan Üstel’in eski araç ithaliyle ilgili kararlara imza koyması soru işareti”
Oğlunun da galerici olması itibariyle eski araçların ithaliyle ilgili alınan kararlarda Başbakan Ünal Üstel’in de imzası olmasının ciddi bir soru işareti olduğuna dikkat çeken Yarkıner, Üstel’in bu konuda daha hassas davranması gerektiğini belirtti.
Yarkıner, “Üstel, 20 yaşındaki aracın ithaline izin verdiğinde trafik güvenliği ile ilgili yaşanacak sıkıntıları biliyor. Buna rağmen eski araç ithalinin önünü açması devlet yönetimine uygun bir davranış değildir.” diye konuştu.
“Üstel’in davranışı şaibeli”
Ada içinde miladı dolmuş araçlara kayıt izni verilirken ithal edilen araçlar için de aynı tutumun sergilendiğine vurgu yapan Yarkıner, “Ünal Üstel’in bu konudaki davranışı şaibelidir. Muhtemelen bu işten siyasi destek kazandı. Fakat verilen bu izinlerin asla geçerli bir sebebi yok. Trafik hayatı sorumluluğu taşıyan bir alandır.” açıklamasında bulundu.
“Gatso kameraları hiçbir gerekçe olmadan söküldü”
MMO Başkanı Yarkıner, tartışmalara sebep olan uzun süre gündemden düşemeyen yapay zeka destekli kameralarla ilgili de konuştu. Yarkıner, 50 ülkede ve Avrupa’da yoğun olarak kullanılan Gatso marka kameraların hiçbir geçerli neden olmaksızın kullanım dışı bırakıldığını söyledi.
“Sökülen bu kameraların yerine Radarsan marka yapay zeka destekli kameralar takıldı.” diyen Yarkıner, sökülen kameraların nerede olduğunun da bilinmediğini belirtti.
“Yapay zeka destekli kameralar geri zekalı”
Bazı uyarıları yapmaktan dilinde ‘tüy bittiğine’ vurgu yapan Yarkıner, “Bu yapay zeka destekli kameralar geri zekalıdır. Çünkü bunlar maksada uygun değil.” dedi.
Yarkıner, bu kameralarla hız tespiti yapan cihazların ortak zaman ekseninde çalışmadığını, yavaşlamadan önce ve yavaşladıktan sonra ayrı anlarda fotoğraf çekimi yaptığını belirtti.
“Asla istedikleri sonuca ulaşamayacaklar”
Bu kameralarla ilgili dava dosyalanması durumunda mahkemeden geri döneceğine, kullanımının durdurulacağına vurgu yapan Yarkıner, Başbakan Üstel’in bu kameraları devreye alacağını açıklamasına da değindi; “Asla istedikleri sonuca ulaşamayacaklar.” ifadesini kullandı.
Yarkıner, “Trafik güvenliğine katkısı olmayan bu kameralar kullandırılmayacak. Kamusal sorumluluğu olan mühendis odaları bu girişime iştirak etmeyecek.” diye konuştu.
“Bu yapılan sorumsuzluğun dik alasıdır”
Yeni yapay zeka destekli kameraların emniyet kemeri takılmadığı anlarda ceza yazacağı yönündeki açıklamalara da değinen Yarkıner, “Takata krizi emniyet kemeri takılıyken aksiyon alıyor. Takata krizi çözülmeden bu kapsamda olan araçlarda emniyet kemeri takıldığında oluşacak tehlikenin farkında mısınız? Bu yapılan sorumsuzluğun dik alasıdır.” açıklamasında bulundu.
“Yeni kameraların gece görüş sistemleri yok”
Yarkıner, eskiden kullanılan Gatso marka kameraların gece saatlerinde net görüntü alabilecek özelliklere sahip olduğunu hatırlatarak, bunların neden söküldüğünü sordu; açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
“Oluşan maliyetin 4 buçuk milyon olduğu söyleniyor. Yeni yapay zeka destekli kameraların gece görüş sistemleri yok. Işık olması durumunda sadece plaka tespiti yapabilirler, geceleri başka bir işlevi olmaz. Önceki kameralarımız yapay zeka destekli yeni kameralardan daha iyi durumdaydı.”
“Devlet malına zarar verildi, soruşturma açılmalı”
Yarkıner, çok acil şekilde eski kameraların geri takılması gerektiğini belirterek, Sayıştay Başkanlığı’nın bu kameraları sökme yönünde karar üretenler hakkında devlet malına zarar verildiği gerekçesiyle soruşturma açması gerektiğini ifade etti.
Yeni kameraların, trafik güvenliği için yeterli özelliklere sahip olmadığına dikkat çeken Yarkıner, “Bu kameralar ancak devlet olmayan devletlerde olur. Böyle bir devlet yönetimi olamaz.” dedi.
Yarkıner, “Kıbrıs Türk halkına günahtır. Bu memlekete yazıktır. Bu millete daha ne kadar yalan söyleyecekler. İnsanların aklıyla dalga geçiyorlar.” ifadelerini kullandı.
“Yeni kameralar seyyar araçlarda maksada uygun değil”
Yeni yapay zeka destekli kameraların bazılarının polis araçlarına takılacağını hatırlatan Yarkıner, Gatso marka eski kameraların araç hareket halindeyken çekim yapabildiğini belirtti.
Yarkıner, yeni kameraların araç üzerinde kurulu olmadığını ifade ederek, “Kurulması için en az iki saate ihtiyaç var. Bu ciddi bir zaman israfıdır.” diye konuştu.
Hareket halindeyken doğru ölçüm yapamayan yeni seyyar kameraların da maksada uygun olmadığını dile getiren Yarkıner, “Bu yanlıştan geri dönülmelidir.” açıklamasında bulundu.