YENİDÜZEN’e konuşan Tatlısu üreticileri, fiyat düşüklüğü ve destek eksikliğinin üretimi sürdürmeyi zorlaştırdığını belirterek UBP-YDP-DP Hükümetine tepki gösterdi. Üreticiler, geçmiş yıllarda 15-20 ton harup topladıklarını vurgulayarak bu yıl sadece 3 ton harup topladıklarını belirtti.
Recep DAL
UBP-DP-YDP Hükümeti’nin görevde olduğu üç yılı aşkın sürede harup (harnup) üreticilerinin yaşadığı mağduriyet bu yıl da devam ediyor. Hasat sezonu başlamasına rağmen Binboğa Yem Kooperatifi henüz taban fiyatı açıklamadı. Üretici, bir kez daha belirsizliğin ortasında bırakıldı.
Son üç yıldır harupta taban fiyatın neredeyse yıl sonuna doğru açıklanması, üreticiyi zor durumda bırakmıştı. Bu yıl da benzer bir tablo ortaya çıktı. Tarlada hasat zamanı gelirken, haruplar dalda kaldı; birçok üretici artan maliyetleri karşılayamayacağı için ürününü toplamama kararı aldı. Bazı üreticiler ise topladıkları harubu satamadıkları için hayvanlarına yem olarak kullandı.
Öte yandan geçtiğimiz yıl verilen desteklerle birlikte kilogramı yaklaşık 20 TL’ye kadar çıkan harnubun, bu sezon 10 TL civarında bir taban fiyatla açıklanacağı öngörülüyor. Fiyatın düşmesi ve açıklamanın gecikmesi, üreticiyi üretimden kopma noktasına getirdi.
Harup üretiminin en yaygın olduğu bölgelerden biri olan Tatlısu’da üreticiler, YENİDÜZEN’e konuşarak yaşadıkları sıkıntıları anlattı; hükümete veryansın etti, taban fiyatın bir an önce belirlenmesi yönünde çağrıda bulundu.
Harup üreticisi Yusuf Genç, Harup Festivali yapılmasına rağmen harubun satılamadığını ve dalda kaldığını belirtti. Genç, “Harubu topladım, satışı olmadığından hayvanlarıma veriyorum. Hükümet köylünün yanında durmuyor, bir de dönüp oy istiyorlar” dedi. Satış yapılamadığı için bazı üreticilerin harup ağaçlarını sökmeyi düşündüğünü ifade eden Genç, hükümetten artık hiçbir şey beklemediğini vurguladı.
Aynı bölgede üretim yapmaya çalışan Ali Çil de “Bu şartlarda üretim sürdürülecek gibi değil.” dedi, harup piyasasının yerlerde süründüğüne vurgu yaptı. Hükümetin üreticiyi desteklemesi gerektiğine işaret eden Çil, “Oturmakla bu iş olmaz. İlgili bakanlıkların harnubun dünya piyasasındaki durumu da araştırılmalı.” ifadelerini kullandı.
Üretici Bayram Yalçın ise çoğu kişinin maliyeti karşılamayacağı için harnubunu toplamadığını belirterek, “Fiyatın henüz belirlenmemiş olması da şevkimizi kırıyor. Harup üretimi, köylünün geçim kaynağıdır. Bizi üretimden soğuttular.” diye konuştu. Her şeye rağmen üretmek istediklerini dile getiren Yalçın, “Hükümet edenler konuya el atmalı.” dedi.
Yıllardır harup üretimi yapan Hasan Şen de bu yılın geçmiş dönemlere göre daha sıkıntılı geçtiğini söyledi. “Her sene 15-20 ton harup toplarken bu yıl 3 ton harupta kaldık.” diyen Şen, üreticilere gereken desteğin verilmediğini kaydetti. Yalçın, “Ülkeye yönetenler üreticisine, çiftçisine ve halkına sahip çıkmalı. Kendilerinden başka bir beklentimiz de yok.” ifadelerini kullandı.
Harup üretimine gönül vermiş Kerem Çil ise, “Birçok üretici harnubu toplamadı. Çünkü bir belirsizlik hakim.” diye konuştu; bir önce taban fiyatın açıklanması yönünde çağrıda bulundu. Hükümetten bir an önce harekete geçmesini beklediğini aktaran Çil, “Eğer destek olmazsa ağaçlarımız birkaç yılın içinde odun olup gidecek.” şeklinde konuştu.
HARUP ÜRETİCİLERİ NE DEDİ?
Yusuf Genç: Harup Festivali yapıyoruz fakat harup dalında kalıyor
“Harubun taban fiyatıyla ilgili herhangi bir rakam açıklanmadı. Bize alıcı yok diyorlar. Türkiye’den gelenlerin önünü de açmıyorlar. Harubu topladım, satışı olmadığından hayvanlarıma veriyorum. Harup Festivali yapıyoruz fakat harup dalında kalıyor. O zaman bunun festivalinin yapılmasına da gerek yok. Bu hükümetin iş yaptığı falan da yok. Eğer yapıyor olsalardı harup dalda kalmazdı. Köylünün yanında durmuyorlar, bir de dönüp oy istiyorlar. Bu saçmalıktan başka bir şey değil. Harup ağacı eken bir arkadaşım, sökmeye karar verdi. Çünkü satışını yapamıyoruz. Harup gibi değerli bir şeyi biz tüketemiyoruz. Hükümet edenlerden bu saatten sonra hiçbir şey beklemiyorum. Gelip benden oy da istemesinler. Ben aynı zamanda hayvancılık da yapıyorum. Bir zaman Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş’a kulak numaralarının yetmediğini söylemiştim. Bana ‘Sizi daha ne doyuracak’ dedi.”
Ali Çil: Hükümet üreticiyi desteklemeli, oturmakla bu iş olmaz
“Binboğa herhangi bir taban fiyat açıklamadı. Açıklandığında da son 3 yıldır verilen destekler hariç 10 TL olarak açıklanıyor. Bu da üreticiyi kurtarmıyor. Üreticilerimiz de hal böyle olunca toplamaktan vazgeçmiş durumda. Bu şartlarda üretim sürdürülecek gibi değil. Kimseden bu şartlarda emek edip harubu toplamasını beklemesin. Toplamanın yanında bu işin bakımı da var. Gübrelemesi, budaması ve sulaması ayrı bir işçiliktir. Maalesef bu emeğe değmiyor. Üreticiler olarak özellikle son 3 yıldır sıkıntılarımız daha da arttı. Üç yıl önce 10 TL olarak açıkladığınız taban fiyat bugün en az 20-25 TL olmalı. Harup piyasası yerlerde sürünüyor. Hükümet, harup üreticisini desteklemeli. Sadece oturmakla bu iş olmaz. İlgili bakanlıkların harubun dünya piyasasındaki durumu da araştırılmalı. Harubun bu memlekette değer bulması için küçük işletmelerin önü açılmalı. Rekabet ortamı oluşmalı.”
Bayram Yalçın: Bizi üretimden soğuttular
“Taban fiyat henüz açıklanmadı. Alımlar da henüz başlamadı. 10 TL olacağı konuşuluyor. Bu fiyat kesinlikle yeterli değil. 3 sene önce bile harubun taban fiyatı 20-25 TL dolaylarındaydı. Eğer 10 TL olursa asla kurtarmaz. Bu, kabul edilebilir bir durum değil. Çoğu üretici maliyeti karşılamayacağı için harnubunu toplamadı. Özellikle son 2 senedir çok zor durumdayız. Harnubu elimizden çıkaramadığımız her gün bir zarar oluşuyor. Maalesef oluşan zarar da karşılanmıyor. Eskiden harup hasat döneminde elimizden alınır, günü geldiğinde de ödemesi yapılırdı. Şimdi öyle de yapılmıyor. Fiyatın henüz belirlenmemiş olması da şevkimizi kırıyor. Harup üretimi, köylünün geçim kaynağıdır. Bizi üretimden soğuttular. Hükümet edenler konuya el atmalı, bir şeyler yapmalı. Üretmek istiyoruz.”
Hasan Şen: Her sene 15-20 ton harup toplarken bu yıl 3 ton harupta kaldık
“Şu ana kadar açıklanan herhangi bir fiyat duymadık. 10 TL olacağı yönünde bir söylenti var. Bu fiyat çok düşük. Harubumuzu gönülsüz topluyoruz. Bahçede kalmasın, fareler dadanmasın ve ağaçlar kurumasın diye bunu yapıyoruz. Geçen yıllardan daha farklı sorunlarımız da var. Fiyatın düşük olması başlı başına bir sorun, kuraklık da hepten belimizi büktü. Her sene 15-20 ton harup toplarken bu yıl 3 ton harupta kaldık. Gerekli destek verilmedi. Üretimin devamı için destek şart. Ülkeyi yönetenler üreticisine, çiftçisine ve halkına sahip çıkmalı. Kendilerinden başka bir beklentimiz de yok.”
Kerem Çil: Destek olunmazsa ağaçlarımız birkaç yılın içinde odun olacak
“Binboğa Yem Kooperatifi, harupta taban fiyatını hala açıklamadı. Harubumuz elimizde kaldı. Pandemi döneminden önce durum daha iyiydi. Binboğa Yem Kooperatifi, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’na değil de Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı olması gerekiyor. Kopukluk burada başlıyor. Taban fiyat belli olmalı ki yolumuzu çizebilelim. Geçen yıl 10 TL’ye verdik, 10 TL de devlet teşvik verdi. Bu sene ne olacağı ise henüz belirsiz. Birçok üretici harnubu toplamadı. Çünkü bir belirsizlik hakim. Hükümetten bir an önce harekete geçmesini bekliyoruz. Eğer destek olunmazsa ağaçlarımız birkaç yılın içinde odun olup gidecek.”