Kıbrıslı Türk lider Tufan Erhürman, bugün gerçekleştirilen üçlü görüşmede hellim tescili, geçiş kapılarındaki düzenlemeler ve çözüm sürecine ilişkin metodoloji başlıklarında bazı somut ilerlemeler sağlandığını açıkladı.
Erhürman, on maddelik önerileri içinde yer alan hellim tescili konusunun ocak sonuna kadar tamamlanmasının netleştiğini, geçiş kapılarında ise bütün noktalarda personel artırımı yapılmasına ilişkin bir karar bulunduğunu söyledi.
Rum lider Nikos Hristodulidis’in Metehan’da yedi kabinin hâlihazırda kullanıma alındığını bildirdiğini aktaran Erhürman, araç seyrüsefer işlemlerinin Bostancı ve Derinya’da da yapılması konusunda hemfikir olunduğunu kaydetti.
“Temel hedef Kıbrıs sorununun çözümüdür”
Ortak açıklamada temel hedefin Kıbrıs sorununun çözümü olduğunun yeniden vurgulandığını belirten Erhürman, “Temel hedef, bizim de her zaman söylediğimiz gibi, sadece güven yaratıcı önlemler üzerinde konuşmak değil; temel hedef Kıbrıs sorununun çözümüdür.” dedi.
Çözüme dair yapılan vurgunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlanan siyasi eşitlik ilkesi üzerinden şekillendiğini ifade eden Erhürman, metinde herhangi bir çözüm modeline açık bir atıf yapılmadığını; ayrıca ortak egemenlik alanlarında kararların siyasi eşitlik temelinde alınması yönündeki ifadenin de metne girdiğini belirtti.
Erhürman, siyasi eşitlik vurgusunun kendi dört adımlı metodolojilerinin birinci unsurunun tamamen kabul edildiği anlamına gelmediğini vurgulayarak, “Bu sadece ilk adımın bir bölümü niteliğindedir. Dört adımın tamamı kabul edilmeden kapsamlı müzakereye başlanması söz konusu değildir.” dedi.
Erhürman, Rum lider Nikos Hristodulidis ile BM Genel Sekreteri'nin Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin’in de katıldığı ve yaklaşık 3 buçuk saat süren görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığı’nda basın toplantısı düzenledi.
Üçlü görüşme öncesinde Rum lider Hristodulidis ile Kayıp Şahıslar Komitesi’ne sembolik bir ziyaret gerçekleştirdiklerini belirten Erhürman, Komite’de yürütülen çalışmalara ilişkin bilgi aldıklarını ve desteklerini yeniden ifade ettiklerini söyledi.
Yaklaşık üç buçuk saat süren görüşmede üç ana başlığın ele alındığını belirten Erhürman, bunların birincisinin Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin dört maddelik metodoloji önerileri, ikincisinin Tatar–Hristodulidis döneminde başlayan güven yaratıcı önlemler, üçüncüsünün ise Türk tarafının daha önce sunduğu on maddelik öneriler olduğunu kaydetti.
Rum lider Hristodulidis’in bu kez kendi öneri paketini de getirdiğini söyleyen Erhürman, önerileri ilk kez gördükleri için ayrıntılı bir müzakere yapılmadığını, değerlendirilmek üzere not ettiklerini ifade etti.
Hellim tescili ve geçiş kapılarında ilerleme
Erhürman, on maddelik önerileri içinde yer alan hellim tescili konusunun ocak sonuna kadar tamamlanmasının netleştiğini söyledi.
Geçiş kapılarına ilişkin olarak Metehan’da kabin ve personel sayısının artırılması yönündeki taleplerinin karşılık bulduğunu ifade eden Erhürman, Rum lider Hristodulidis’in Metehan’da yedi kabinin hâlihazırda devreye alındığını bildirdiğini aktardı. Erhürman, tüm geçiş noktalarında personel artırımı yapılması yönünde karar alındığını da açıkladı.
Ayrıca araç seyrüsefer işlemlerinin Bostancı ve Derinya’da da yapılması konusunda hemfikir olunduğunu, bunun Metehan’daki yoğunluğu azaltacağını ifade etti.
Haspolat su konusu ve diğer başlıklarda odaklı çalışma
Görüşmede Haspolat’taki arıtılmış su meselesi dahil olmak üzere diğer teknik başlıkların da ele alındığını söyleyen Erhürman, geçiş noktaları ve ara bölgedeki güneş enerjisi santrali gibi önemli konuların da BM nezaretinde daha yoğun şekilde ele alınacağına dikkat çekti.
"Ortak metinde çözüm modeline atıf yok"
Ortak açıklamada çözümün, BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlanan siyasi eşitlik ilkesi çerçevesinde hedeflendiğini belirten Erhürman, metinde herhangi bir çözüm modeline atıf yapılmadığını vurguladı.
Ortak egemenlik alanlarında kararların siyasi eşitlik temelinde alınması yönündeki vurgunun da metne girdiğini belirten Erhürman, bunun hidrokarbon, enerji ve deniz yetki alanları gibi başlıklarda birlikte karar üretileceği anlamına geldiğini ifade etti.
Bununla birlikte siyasi eşitlik vurgusunun dört maddelik metodolojilerinin yalnızca birinci maddesinin bir bölümünü içerdiğini, dönüşümlü başkanlık unsurunun metne girmediğini söyledi.
“Metodoloji tamamlanmadan müzakere başlamaz”
Erhürman, siyasi eşitlik vurgusunun yalnızca birinci maddenin bir kısmına karşılık geldiğini belirterek, “Bizim dört adımlık metodolojimizde tüm unsurlar tamamlanmadıkça kapsamlı çözüm müzakeresine geçilmeyecektir.” dedi.
Birinci maddenin yalnızca yarısına ilişkin bir kabul bulunduğunu, bu nedenle sürecin henüz başında olduklarını ifade eden Erhürman, “Bugün itibarıyla 8’de 1’deyiz.” diyerek müzakerelerin tüm adımların kabul edilmesiyle başlayabileceğini yineledi.
“Müzakere olsun diye müzakere etmeyeceğiz”
Erhürman, Kıbrıs sorununa ilişkin çok net ve ilkesel bir duruşları olduğunu vurgulayarak, çözüm iradelerinin her zaman güçlü olduğunu söyledi.
50 yıldır süren çözüm çabalarının sonuç vermediğini belirten Erhürman, “Madem ki bir sonuca ulaşmıyor, o halde bundan ders çıkarmamız ve bazı şeyleri değiştirmemiz gerekiyor.” dedi.
BM Genel Sekreteri Guterres’in “Bu defa farklı olmalı” sözlerini hatırlatan Erhürman, dört maddelik metodolojiyi bu nedenle hazırladıklarını ifade ederek, metodolojinin kabul edilmesi halinde çözümün daha ulaşılabilir olacağını kaydetti.
“Biz müzakere olsun diye müzakere etmek istemiyoruz” diyen Erhürman, kendilerini çözüme götürecek bir müzakere masası kurulması gerektiğini, bunun da ancak doğru metodolojinin baştan oluşturulmasıyla mümkün olacağını vurguladı.
Bu çerçevede siyasi eşitliğin müzakere masasına oturmadan önce, pazarlık konusu yapılmaksızın ve BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlandığı şekilde kabul edilmesinin şart olduğunu söyledi.
Erhürman, “Bugün bunun masaya konmuş olmasını önemli buluyoruz ama bizim açımızdan bu tek başına yeterli değildir.” ifadelerini kullandı.
Erhürman, üç noktada küçük ilerlemeler sağlanmış olsa da bunların “iyi niyet adımları” niteliğinde olduğunu, geçiş noktaları ve güneş enerjisi santrali gibi daha somut güven yaratıcı önlemlerde ilerleme sağlanması gerektiğini vurguladı.
5+1 toplantılarının verimli olmasını amaçladıklarına işaret eden Erhürman, “Küçük çözümler yeterli değil ancak ilk adımlardır. Esasa dahil değildir. Amacımız 5+1 toplantılarına girmeden önce geçiş noktaları gibi elle tutulular ilerlemeler sağlanmasıdır” dedi.
Öneriler...
Rum lider Hristodulidis’in sunduğu önerilere ilişkin değerlendirmesinde Erhürman, bu önerilerin hiçbirinin kapsamlı çözüm müzakerelerine ilişkin olmadığını, on maddelik güven yaratıcı önlemler paketine benzer nitelikte olduğunu kaydetti.
Geçiş noktaları ve teknik konular görüşmeyi uzattı
Basın mensuplarının görüşmenin neden uzun sürdüğü yönündeki sorusuna yanıt veren Erhürman, Rum liderin bu kez kendi önerilerini sunmasının yanı sıra geçiş noktaları ve güneş enerjisi projesine dair teknik tartışmaların süreyi uzattığını söyledi.
Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin vurgu kısmının da zaman aldığını söyleyen Erhürman, "Çünkü biz orada daha önce yaptığımız gibi herhangi bir çözüm modeline direkt atıf yapmayı doğru bulmadığımızı metodoloji üzerinden gitmemiz gerektiğini hep vurguladık ve sonuç itibariyle de Kıbrıs sorunun çözümünün hedef olduğu ortaya konulmakla birlikte dediğim gibi bizim metodolojimizin birinci maddesinin birinci kısmı üzerinde uzlaşıldı. Bir de tabii Ersin Bey, Sayın Hristodulis döneminden kalan özellikle geçiş noktalarıyla ilgili çok ayrıntılı haritalar üzerinden bir tartışma gerçekleşmesi gerekiyordu ve o gerçekleşti." şeklinde konuştu.
“Daha 8’de 7 duruyor”
Erhürman, kapsamlı çözümün ancak dört maddeli metodolojinin tamamı kabul edildiğinde mümkün olacağını vurgulayarak, “Bugün birinci maddenin sadece yarısı kabul edilmiştir. Daha 8’de 7 duruyor. O gerçekleşmeden müzakereye başlamamız söz konusu değildir.” dedi.