Yaklaşık 3 yıl kadar önce, Mimarlar Odası tarafından Ekümenopolis belgeselinin gösterimi ve paneli etkinliği yapılmıştı. Belgeselin konusu İstanbul’daki kentsel dönüşümdü ve başındaki 5 dakikalık “Bir İstanbul Hikayesi” isimli bölümünde kentin değişim tarihini anlatıyordu.
Öncelikle Türkiye’nin erken cumhuriyet döneminde inşa ettiği tren yollarından ve Anadolu’da kurulan fabrikalar aracılığıyla ülkesel üretimin güçlendirildiğinden bahsediyordu belgesel. Bunun ardından Marshall yardımlarının da yönlendirmesiyle, kentin tramvay ve demiryollarının kaldırılması ve yerini otobanlara bırakmasını anlatıyordu. Bu ‘Agresif Otomobil Satım Politikası’ aslında bir miktar şaşırtmıştı bizi. Çünkü aynı dönemlerde, 1950’lerin başında, İngiliz sömürgesinde olan Kıbrıs adasında da tek tek tren rayları sökülerek yerini otomobil yollarına bırakmıştı.
Yapım ekibinin parçası sayılan, TMMOB yönetim kurulu üyesi Mücella Yapıcı ile bu konu üzerine sohbet ettik. Sohbet sonunda dönemin ‘Otomobil Satış Politikası’ adına birçok ülkenin bu süreci yaşadığını fark ettik. Sonradan İngiliz döneminde memurluk yapmış bir büyüğümüz ile de bu konuyu da konuştuğumda, tren raylarının kaldırılmasının hemen ardından İngiliz yönetiminin tüm memurlara otomobil almaları için sıfır faizli krediler verdiğini ve ‘Otomobil Satış Politika’sını öğrendim.
Onur OLGUNER'in köşe yazısı için TIKLAYINIZ