Meltem SONAY
Referanduma sunulmasına sayılı günler kala, Anayasa Değişiklikleri üzerindeki tartışmalar da sürüyor.
Bazı kesimlerin yürürlükteki Anayasa’ya bakmadan, değişmeyen maddeler üzerinde dahi, değişmiş gibi eleştiri yaptığını ifade eden CTP-BG Milletvekili Tufan Erhürman, tartışılan 90. Madde’nin detaylarını anlattı.
Erhürman, bir anayasa değişikliği paketini eleştirirken önemli olanın, nelerin değişip nelerin değişmediğini fark edebilmek için yürürlükteki Anayasa’ya da bakılması gerektiğini bilmek olduğuna işaret etti.
Değişenler ve Değişmeyenler…
Anayasa’nın ilgili maddesinin, Birinci fıkrasının aynen korunduğuna işaret eden Erhürman, yürürlükte olan Anayasa’nın 90’ıncı maddesinden, (2)’nci, (3)’üncü ve (4)’üncü fıkraların çıkarıldığını belirtti.
Bu fıkraların, bazı uluslararası antlaşmaların Meclis tarafından bir yasa ile uygun bulunmaksızın yürürlüğe girmesini sağladığına değinen Erhürman, yapılan değişiklikle tüm uluslararası antlaşmaların, ancak onaylanmalarının Meclis tarafından bir yasa ile uygun bulunması halinde onaylanabileceklerinin düzenlendiğini belirtti.
Kamuoyu önünde tartışılacak, Meclis’in yasayla uygun bulacağı uluslararası antlaşmalar onaylanabilecek…
Bu değişikliğin, Meclis’in yürütme tarafından yapılan uluslararası antlaşmalar üzerindeki denetim yetkisini istisnasız tüm uluslararası antlaşmalara yaydığının altını çizen Tufan Erhürman, böylece yürütmenin yaptığı tüm uluslararası antlaşmaların Meclis’te, dolayısıyla kamuoyu önünde tartışılacağını ve ancak Meclis’in bir yasayla onaylanmasını uygun bulacağı uluslararası antlaşmaların onaylanabileceğini ifade etti.
Uluslararası antlaşmalar hakkında Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamayacağı kuralı AYNEN KORUNDU…
Erhürman, şu anda yürürlükte olan Anayasa’nın 90’ıncı maddesinin, (5)’inci fıkrasında yer alan usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmaların yasa hükmünde olduğu ve bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamayacağı kuralının aynen korunduğuna işaret etti.
Çelişki olması halinde insan haklarını daha fazla koruyan hüküm esas alınacak…
Yürürlükte olan Anayasa’nın 90’ıncı maddesinin, (5)’inci fıkrasına göre, usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmaların yasa hükmünde olduğuna dikkat çeken Erhürman, bunun doğal sonucunun, Meclis tarafından usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan bir uluslararası antlaşmada yer alan hükümlerle çelişen bazı hükümlerin, daha sonraki tarihli bir yasayla düzenlenebilmesi olduğunu belirtti.
Bu fıkrada yapılan değişiklikle, insan haklarına ilişkin uluslararası antlaşmaların, diğer uluslararası antlaşmalardan ayrıldığına işaret eden Erhürman, usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş insan haklarına ilişkin uluslararası antlaşmaların hükümleriyle yasaların hükümlerinin çelişmesi durumunda da, hangi metnin yeni, hangisinin eski olduğuna bakılmaksızın, insan haklarını daha fazla koruyan metnin esas alınacağının düzenlendiğini ifade etti.
“Şikayetçi olunan hüküm değişiklikle getirilen bir hüküm değildir”
‘Anayasa değişikliklerinin 29 Haziran’da onay alması durumunda, o tarihten itibaren TC ile KKTC arasında imzalanan tüm anlaşmaların yargıya taşınmasının önünün kesileceği’ iddialarını yanıtlayan Erhürman, bu iddianın dayanağı olan hükmün, ‘Yürürlükteki Anayasa’da’ aynen yer alan, değişiklik getirilmeyen bir hüküm olduğunu belirtti.
“Şikayetçi olunan hüküm değişiklikle getirilen bir hüküm değildir” diyen Erhürman, TC Anayasası’nda da aynı hükmün yer aldığını ve buradaki mantığın da, doğası gereği iki taraflı olan ve iki tarafı bağlayan uluslararası antlaşmaların tarafların birinin mahkemeleri tarafından iptal edilememesi olduğunun altını çizdi.
“Tek değişiklik hepsinde Meclis’in onayını zorunlu kılmak…”
Bugünkü Anayasa’nın 90’ıncı maddesinin (2)’nci, (3)’üncü ve (4)’üncü fıkralarında yer alan hükümlerin, bazı uluslararası antlaşmaların Meclis’in onayından geçmeden yürürlüğe girebileceğini düzenlediğine işaret eden Erhürman, yapılan değişiklikle bu fıkraların çıkarıldığının ve tüm uluslararası antlaşmaların Meclis’in onayından geçmesinin zorunlu kılındığının altını çizdi.
Bunun da hükümet icraatlarının denetimi konusunda ileri bir adım olduğunu ifade eden Erhürman, Anayasa’ya göre, Meclis’in haberi bile olmadan bazı uluslararası antlaşmalar yürürlüğe girerken, değişiklikten sonra hiçbir uluslararası antlaşmanın Meclis tarafından onaylanmadan yürürlüğe giremeyeceğine vurgu yaptı.
“Taşınmaz Mal Komisyonu Yasası, adı üzerinde bir ‘yasa’dır”
‘Geçmişte Taşınmaz Mal Komisyonu ile ilgili yasanın Anayasa Mahkemesi’ne götürüldüğü, bu anayasa değişikliği gerçekleşirse bunun mümkün olmayacağı’na ilişkin iddiayı da yanıtlayan Erhürman, “Taşınmaz Mal Komisyonu Yasası, adı üzerinde bir “yasa”dır; uluslararası antlaşma değildir. 90’ıncı maddenin ne bugün yürürlükte bulunan metninde ne de değişiklik metninde yasaların anayasaya aykırılığı iddiasıyla anayasa mahkemesine başvurmayı engelleyen herhangi bir şey yoktur” dedi.
------------------------------------------------------
Meclis’te Oy Birliğiyle Kabul Edilen 90’ıncı madde
(1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle veya uluslararası kuruluşlarla yapılacak antlaşmaların onaylanması Cumhuriyet Meclisinin onaylamayı bir yasa ile uygun bulmasına bağlıdır.
(2) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmalar yasa hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi olarak görev yapan Yüksek Mahkemeye başvurulamaz.
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşmalarla yasaların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda insan haklarını daha fazla koruyan hükümler esas alınır.
Yürürlükteki Anayasa’nın 90’ıncı maddesi
(1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle veya uluslararası kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların onaylanması Cumhuriyet Meclisinin onaylamayı bir yasa ile uygun bulmasına bağlıdır.
(2) Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan andlaşmalar, Devlet maliyesi bakımından yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve yurttaşların yabancı memleketlerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak koşuluyla, yayımlanma ile yürürlüğe konabilir. Bu takdirde, bu andlaşmalar, yayımlanmalarından başlayarak bir ay içinde Cumhuriyet Meclisinin bilgisine sunulur.
(3) Uluslararası bir andlaşmaya dayanan uygulama andlaşmaları ile yasanın verdiği yetkiye dayanılarak yapılan ekonomik, ticari, teknik veya idari andlaşmaların Cumhuriyet Meclisince uygun bulunması zorunluluğu yoktur; ancak bu şekilde yapılan ekonomik ve ticari andlaşmalarla gerçek kişilerin haklarını ilgilendiren andlaşmalar, yayımlanmadan yürürlüğe konulamaz.
(4) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yasalarına değişiklik getiren her türlü andlaşmaların yapılmasında, (1). fıkra kuralları uygulanır.
(5) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası andlaşmalar yasa hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi olarak görev yapan Yüksek Mahkemeye başvurulamaz.