Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı, Mont Pelerin buluşması öncesi basın toplantısı düzenledi.
Akıncı, Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis ile 17 aylık müzakere sürecinde sağlanan ilerlemeler ve İsviçre’de 7-11 Kasım tarihleri arasında yapılacak görüşmelerle ilgili bilgi verdi.
Akıncı’nın açıklamaların önemli satır başları şöyle:
Müzakere kritik dönemeçte girdi. Süreci değerlendirebilir misiniz
Bu akşam simültane tercüme ile Kıbrıslı Rumlar'ın evlerine de giriyoruz. Ben ortak bir bilgilendirme toplantı teklif etmiştim. Mutabakatları birlikte açıklayalım istedim. Anastasiadis bunu istemedi. İkimiz de bugün ayrı ayrı açıklama yapıyoruz.
Yarın İstanbul'dan geçerek gideceğiz. 16 kişilik bir ekibimiz var. Biz yarın TC Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmemiz olacak.. Müzakere heyetimiz TC Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Ankara'da bir araya geldi
Eşit statüde iki kurucu devlet söz konusu olacak
Bir Merkezi hükümet olacak ama iki kurucu devlet de olacak.
Kurucu Devlerlerin ayrı hükümetleri polisleri olacak... kurucu devlet ayrı uluslar anlaşma yapabilecek
Birbirileri üzerinde hiyerarşi olmayacak
Federal hükümetlerin yetkileri hemen hemen tamamlandı
Siyasal sistem başkanlık sistem geçerli olacak
Federal yürütme, yasama geçerli olacak
Başkanlık bakan ve Başkan yardımcısı içerecek
Sayı ile ilgili henüz anlaşmadık 6 'ya 3 olma ihtimali var
Başkan ve Başkan Yardımcısı güvenlik gibi önemli konularda birlikte karar verecek
Dönüşümlü başkanlık mutlaka olmalı ama henüz net uzlaşı yok ama olacaksa bunu içerecek
Kararlara etkin katılım olacak, bu kurullarda da olacak
Kurulların kimi eşitlik. Eşitlik Olmayanlarda ikiye bir söz konusu olacak
Fed senato 20-20
Fed yargı eşit olacak 4-4
Kamu yönetimi 1/3 oranında uzlaşıldı
Kamu hizmeti komisyon sayı eşit olacak
Herhangi bir köken gözetilmeksizin KKTC vatan olan herkes Federal Devletin vatandaşı olacak
Yurtdışında yaşayan Kıbrıslı Türkler de vatandaş olabilecek
Kurucu devletler uluslararası örgütlerle anlaşma yapma hakkı olacak
Turizm, eğitim, sanat, ticaret, spor konularda da anlaşma yapabilecek
Bu konfederal bir yetki değildir, bu tamamen federal bir yetkidir
Mülkiyet; bağımsız mülkiyeti kurulu oluşan, Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlar'dan oluşacak, mülkiyet tazminatlarla çözülecek, kısmi iade, takas olacak
Mülkiyetin finansmanı ile ilgili rakam 24 milyar Euro telaffuz edildi
Bu rakam yanıltıcı olabilir
1/3 Güney'de bırakılan mallar var
8 Milyar Euro kaynakla bu olay çözülebilir
AB ve başka yerlerden katkı gelebilir
Ekonomi; Kurucu devletlere doğrudan vergileri alacak, dolaylı vergiler Federal hükümete gidecek
Kalkınma bütçenin 5/6 olacak
AB fonlarında kuzeye daha fazla para aktarılacak kalkınması için
Özgürlükler AB üyesi bir ülke için önemli
Kıbrıslı Türklerin AB normlarını içselleştireceğinden kimsenin şüphesi olmasın
Bazı düzenlemeler yapılacak
Birelerin mülkiyet hakkına saygı duyacağız ama bir arazide 10 apartman varsa bunun hepsi alınanacak demek değildir.
Herkes istediği yerde ikamet edebilir ancak yasal ikamet hakkı yüzde 20'yi geçmeyecek
Hiç bir siyasal hakkı olmadan burada yaşamak istiyorsa yaşayabilir
İsviçre'ye giderken amaç örtüşüyor mu Anastasiadis'le?
Sayın Anastasiadis'in iyi niyetli olduğuna inanıyorum
İsviçre'ye 2016 çözüm hedefi ile gidiyoruz
Çözümü bir gerçeğe dönüştürmek için gidiyoruz
Toprak ve harita;
Varılan mutabakat çerçevesi budur;?Toprak görüşülecek ama 4 başlıkta arta kalan konular var önce onlar görüşülecek, iki gün bunlar görüşülecek
Toprak kriterlerde uzlaşı sağladığımız takdirde, aralık ortalarında önce çoklu konferansın tarihini belirleyip bu toplantıda haritaları masaya koyacağız
İki kesimlik sulandırılır mı?
Delegasyon konusunda esneklik olacak mı
100 bin Rum kuzeye geçer mi?
100 bin Rum vereceğimiz öngördükleri topraklara dönecek olanların sayısı olacak konuşuluyor
Bazı konularda sadece söylenen sözlere değil işin özüne bakmak lazım
Bizim tarafta bomboş şehirler var da binlerce kişi gelecek diye bir şey yok, ya gelecek bir apartman dairesi alacak oturacak veya şahide bir yerde atalarından kalan boş bir yerde kalacak
Çocukları Türk okullarına gidecek
Yasal ikameti yüzde 20 olarak sınırladık
İki kesimlilik sulandıracak diye bir şey yok
Kaldı ki AB ülkesi olacağız
Almanı gelecek Fransız gelecek
Bu kaygılar zamanla geçecek
Güvenle ilgili kaygılar da zamanla geçecek
Güney'de retçi cephesi diye bilinen partiler var
Bizim formüle etmeye çalıştığımız federal çözüme ilkesel olarak karşıdırlar
Onların sayılarına bakıyorum son seçimlerde arttı
Elam artık parlamentoda temsil ediliyor ama bununla beraber güvenceyi bir ömür boyu silahların gölgesinde görmüyorum
Güvence zamanla olur
Çözümün uygulandığını görmek
Bu ülkede bir Kıbrıslı Türk Başbakan'ın da seçilebileceği
Bugün ortak operasyon yaptık diyemeyen bir Adalet Bakanı var, biz bunu iki yıldır planlıyoruz
Bu işbirliğini yapıtımızı söylemekten kaçınan bir yönetim var
HÜKÜMETTEN HARİTA UZMANLARINA ENGEL
Devletin 2 harita uzmanının İsviçre'ye gelmesinde sıkıntı yaşandı. Bugün yasal yetkimizi kullanarak 2 uzmanı görevlendirdim.
Heyette kimler var?
Özeli Nami
Cenk Gürçağ
Barış Burcu
Erhan Erçil
Sülen Karabacak
Halil Sadrazam
Laik Topcan
İpek Genç
Aslı Erkmen
Sertaç Güven
Ahmet Alemdar
Aslı Oral
Hasan Efendi
Rumlar ısrarla toprak ve güvenliği ayırmak istiyor.
Biz toprağı konuşurken, Türkiye ve Yunanistan yan odada güvenliği konuşsun dedik, Yunanistan bunu kabul etmedi
Bunun için toprakta önce kriterlerde uzlaşalım diyoruz, kriterler nedir, Kurucu devletlerin sahilleri toprakları kadar olsun gibi konular
Türkiye'nin katkısı;
Borçlarımızla ilgili konular, Rum tarafının bu konuda kaygı duymasına gerek yoktur. Türkiye gereğini yapacaktır.
Bayrak konusu;
Bayrak, milli dini konular henüz konuşulmadı.
Bunların ciddi sorun olacağını düşünüyorum
Biz tek kimlik yaratmaya çalışmıyoruz, biz iki kimliği de muhafaza etmeye çalışıyoruz.
Çok kültürlülük zenginliktir.
Türkiye, İsviçre'ye bir yetkili göndermeye hazırdı ancak Yunanistan bunu kabul etmediği için olmadı. Bunu kaçırılmış bir fırsat olarak görüyorum.
Giderek anti-demokratikleşen Türkiye ve bölgesel çatışmalar göz önünde tutularak
Kıbrıs'ta çözüm bu koşullarda nasıl olur mu?
Türkiye'de demokrasi yara aldıkça buna en çok üzülen Kıbrıslı Türklerdir
Türkiye'nin imaj kaybı olduğu inkar edilemez
15 Temmuz'un yarattığı travmada bir an önce çıkmasını diliyoruz
Referandum için "evet" çağrısı yapacak iki lider görür müyüz
Eğer o noktaya gelirsek tereddütsüz evet çağrısı yaparım
Mont Pelerin'de açıklamaların nasıl yapılacağı ile ilgili henüz bir karar yok
Son günlerde yapılan vatandaşlar ne olacak
Bir takım göç edilen insanların durumu ne olacak
Vatandaşlık ile ilgili rakam içişleri tarafından bize iletildi 220 bin rakamı oradan çıktı
Rumlar kendi rakamlarına baktı, 800 bin, 1960'dan yana Kıbrıslı Türk /Kıbrıslı Rum oranı pek değişmedi
Çalışma izni ile burada olan insanların iş izinleri devam edecek
Eğer tahmin ettiğimiz gibi ekonomi patlayacaksa, Türkiye'den ek iş gücüne ihtiyacımız olacak
Yurttaşlık ve çalışma izinleri federal devletin yetkisinde olacak
Mevcut çalışma izinleri geçerli olacak
Hiçbir kimse muadili yaratılmadığı taktirde yerinde edilmeyecek.
Hem konut, hem de iş yaratılmadan kimse yerinden olmayacak.
Mont Pelerin'den olumsuz sonuç çıkarsa ne olacak?
BM Genel Sekreteri Ban ki-moon açılışa geliyor ama 1 Ocak'ta artık yoktur, 8 Kasım'da ABD'de Yen'i Başkan seçilecek, 2017 Güney Kıbrıs'ta seçimler, benim veya sayın Anastasiadis'in süreci bitirmeye gerek yok, süreç kendiliğinden sona erecek zaten
Ben bu defa bu sürecin bizimle son deneme olduğuna inanıyorum... federal çözüm için son şans, bizden sonra gelecek olanlar başka bir şey konuşacak
Anastasiadis ile 57 kez bir araya geldik, müzakerecilerimiz de 129 kez bir araya geldi
Bu ilerlemeyi heba etmeyelim İsviçre'den olumlu haberlerle dönelim diyorum.