Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Almanya'nın başkenti Berlin'de ABD yetkilileri ve Avrupalı liderlerle iki gün süren görüşmeler gerçekleştirdi.
Berlin'deki görüşmelerin odağında, Ukrayna'nın geçen hafta ABD'ye sunduğu ve Rusya'dan yana olduğu düşünülen 28 maddelik Amerikan planına karşı hazırlanan 20 maddelik barış planı önerisi vardı.
Zelenskiy, Pazar günü ABD Başkanı Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve Donald Trump'ın damadı Jared Kushner ile görüştü.
Görüşmelerde ABD yetkililerinin açıklamalarına göre Washington, Kiev'e yasal olarak bağlayıcı güvenlik garantileri sunmayı kabul etti.
Ancak Zelenskiy'nin kendi ifadesine göre, barışın önündeki en büyük engel olan toprak sorunu hâlâ çözülmedi.
Pazar günü yapılan üçlü görüşmenin ardından Zelenskiy 15 Aralık'ta Avrupalı liderlerle görüştü.
Bu görüşmelere İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Polonya Başbakanı Donald Tusk, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte katıldı.
Avrupa liderleri görüşmelerin ardından, Ukrayna'nın yeniden inşasına ve savunmasına yardımcı olmak için çok uluslu bir güç oluşturulması çağrısında bulunan bir bildiri yayınladı.
Bu gücün görevleri arasında "Ukrayna birliklerinin yeniden konuşlandırılmasını kolaylaştırmak, Ukrayna'nın kendisinde yapılacak eylemler de dahil olmak üzere hava sahasını korumak ve deniz güvenliğini desteklemek" yer alması gerektiği ifade edildi.
ABD'den 'platin standart' güvenlik garantileri
ABD, Pazar günkü görüşmelerin ardından, olası bir ateşkesi güvence altına almak için Ukrayna'ya NATO benzeri güvenlik garantileri sunmaya hazır olduğunu açıkladı.
ABD'li yetkililer, "çok güçlü" garantilerin NATO'nun karşılıklı koruma ilkesini öngören 5. maddesine göre şekillendirileceğini belirterek, Rusların da bunları kabul edeceğini umduklarını sözlerine ekledi.
ABD yetkilileri savaşı sona erdirmeye yönelik ilerleme sağlandığını söylüyor ancak Ukrayna'nın egemenliği gibi hassas bir konunun nasıl çözüleceğine dair çok az ayrıntı verildi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, toplantıyı "verimli" ancak kolay olmayan bir görüşme olarak nitelendirdi.
Kiev'in diğer tartışmalı konular hakkında karar vermeden önce "güvenlik garantileri konusunda net bir anlayışa" ihtiyacı olduğunu da sözlerine ekledi.
Ukrayna uzun zamandır, Rusya'nın herhangi bir ateşkese saygı duyacağından ve ülkeye tekrar saldırmayacağından emin olmak için sağlam güvencelere ihtiyaç duyduğunu savunuyor.
ABD'li yetkililer sunulan güvenlik garantilerini "platin standart" olarak nitelendirdi ancak anlaşmanın "sonsuza kadar geçerli olmayacağı" konusunda uyardı.
Zelenskiy Pazar günü ilk kez, güçlü güvenceler karşılığında NATO'ya katılma hedeflerinden vazgeçeceğinin sinyalini verdi.
Toprak meselesi çözülmedi
Güvenlik konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmiş gibi görünse de, Donbas'ın doğu bölgesi hâlâ büyük bir sorun olmaya devam ediyor.
ABD, Donbas'ın tartışmalı bölgesinde "ekonomik serbest bölge" kurulabileceğini öne sürüyor ancak bu, Ukrayna'nın hâlâ elinde tuttuğu bölgelerden çekilmeyi kabul etmesini gerektirirken, Rusya'dan aynı şeyi yapması beklenmiyor.
Zelenskiy, "Açıkçası, [ABD ve Ukrayna'nın] şu ana kadar farklı pozisyonlarda olduklarını düşünüyorum" dedi.
ABD'li yetkililer, ekonomik serbest bölgenin tanımlanması halinde, "egemenlik konusundaki nihai sorunların çözülmesi tamamen taraflara kalacak" dedi.
Ancak Moskova ve Kiev, Donbas meselesinde hâlâ çok ayrı noktalardalar. Rusya bölgenin büyük bir kısmını işgal altında tutuyor ve Kiev'in bölgeyi tamamen kendisine devretmesini istiyor; Ukrayna ise bunu kesinlikle reddediyor.
Merz: 'İlk kez ateşkes yakın'
ABD'li yetkililer, Washington'un Senato onayına sunulmak üzere bir güvenlik paketi hazırlamaya istekli olduğunu söyledi.
Beyaz Saray'dan yaptığı açıklamada ABD Başkanı Donald Trump, Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle görüştüğünü ve bunun "çok iyi bir görüşme" olduğunu söyledi.
Barış anlaşmasına, "Sanırım hiç olmadığı kadar yakınız" dedi.
Görüşmelere ev sahipliği yapan Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Pazartesi günü yaptığı açıklamada benzer bir tonda konuşarak, "ilk kez ateşkes yakın" dedi.
"Bu çok büyük bir ilerleme ve bunu büyük memnuniyetle karşılıyorum" diyen Merz Washington'ın güvenlik garantilerinin "bahse değer" olduğunu söyledi.i.
Kremlin, ABD'nin Pazartesi günü görüşülen "konsepti" kendisine sunmasını beklediğini açıkladı.
Zelenskiy: 'Güvenliğin garanti edilmesi halinde seçimlere hazırız'
Zelenskiy 10 Aralık'ta, ABD Başkanı Trump'ın Kiev'in seçimlerden kaçınmak için "savaşı kullandığı" iddialarını yinelemesi üzerine, ülkesinin "seçimlere hazır olduğunu" söylemişti.
Politico dergisine konuşan ABD Başkanı Trump, "Savaşı, seçimlere gitmemek için kullanıyorlar, ama Ukrayna halkının bu seçeneğinin olması gerektiğini düşünüyorum" demişti.
Zelenskiy'nin beş yıllık görev süresi Mayıs 2024'te doldu ancak Rusya'nın işgalinin ardından ilan edilen sıkıyönetim kapsamında seçimler askıya alınmıştı.
ABD ve diğer müttefiklerinin yardımıyla, oy güvenliğinin sağlanması halinde seçimlerin önümüzdeki 60 ila 90 gün içinde yapılabileceğini kaydetti.
Zelenskiy, "iktidara yapıştığı için savaşın bitmediği" söylemleri hakkında, "Bu tamamen mantıksız bir söylem" dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı 2019'daki seçimleri %73'ün üzerinde oyla kazandı.
Seçimlere ilişkin tartışmalar, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgalinden bu yana gündeme geliyor.
Rusya sürekli olarak Zelenskiy'yi "gayrimeşru bir lider" olarak nitelendiriyor ve ateşkes anlaşmasının bir koşulu olarak ülkede seçimlere gidilmesini talep ediyor.
Bu talep, Trump tarafından da zaman zaman dile getiriliyor.