Türkiye'den gelen suyun yönetimi ve işletmesiyle ilgili belirsizlik sürerken, Belediyeler Su Ve Kanalizasyon İşletmeleri (BESKİ) Proje Sorumlusu Derviş Kemal Deniz “Suyu tonu 3 TL'ye satmak, gerekli yatırımları yaparak kaçaklar önlemek mümkündür. Uzun vadede yüksek kârlılığı olan bu projeden elde edilecek gelir neden yurtdışına gitsin” dedi.
YENİDÜZEN’e konuşan BESKİ Proje Sorumlusu Derviş Kemal Deniz hazırlanan proje ile ilgili bilgiler verdi.
Buna göre; BESKİ’nin finansmanla ilgili projeksiyonuna göre ilk yılda 40 milyon TL borçlanmak sureti ile bir finansmana ulaşılacak, bu aşamadan sonra BESKİ kendi kendini finanse eder duruma gelecek.
Bu finansmanla kaçağın önlenmesi, tahsilatın hızlanması için gerekli yatırımlar yapılacak, yıllar içinde elde edilen gelirle ATIK SU için de gerekli yatırımlara geçilecek.
BESKİ ilk yıl 40 Milyon TL borçlanacak, tüm giderleri ile suyu 2,62 TL’ye mal edecek, 3 TL’ye satacak.
BESKİ, her yıl satış fiyatlarına, enflasyon oranı altında, % 5 artış getirecek.
BESKİ’nin Stratejik İşletme Planı, Proje Sorumlusu ekonomiden sorumlu eski bakanlardan Derviş Kemal Deniz, BESKİ’nin stratejik planının detaylarını YENİDÜZEN’le paylaştı.
Meltem SONAY
“Kayıp oranı %10’un altına çekilmeli…”
Belediyelerin Su Yönetimi için oluşturduğu BESKİ’nin Stratejik İşletme Planı, Proje Sorumlusu ekonomiden sorumlu eski bakanlardan Derviş Kemal Deniz, kaçağın iki ana ayağı olduğuna işaret etti, bunlardan birinin şebekeden kaynaklanan kaçaklar, diğerinin de tahsilattan kaynaklanan kaçaklar olduğunu ifade etti.
Yapılan hesaplamalara göre bu iki faktörün ortak olarak gelen sudaki kayıp oranın yaklaşık %40 olduğunu belirten Deniz, bunun da tahsilattaki verimsizlikle beraber, sistemde ihtiyaç olan değişikliğe işaret ettiğine değindi.
% 40 kayıp oranının %10’un altına çekilmesi hedefine vurgu yapan Derviş Kemal Deniz, dünya standartlarında, verilen suyun %90-95’inin tüketiciye ulaşmasını ve bu oranda da tahsilat olarak sağlayana geri dönmesini öngördüğünün altını çizdi.
Bu konuda yapılan araştırmalara göre, ülkenin su kaçaklarının önlemek için ortalama olarak belediye sınırları içinde 75 milyon TL yatırıma ihtiyacı olduğunu açıklayan Deniz, bunun yanı sıra tahsilatın da hızlandırılması gerekliliğine vurgu yaptı.
Tahsilatın hızlandırılması kısmında, akıllı sayaçların önemine işaret eden Deniz, bu noktada her aboneye bir akıllı sayaç takılmasının ortaya çıktığını ifade etti.
Dağıtım hatlarında ilave ve değişim için acilen istenen yatırım miktarının 75 Milyon TL, olduğunu açıklayan Deniz, yenilenmelerle birlikte toplamda dağıtım şebekeleri için 115 milyon 600 bin TL yatırıma ihtiyaç olduğunu belirtti.
256 milyon 544 bin TL’lik de atık su yatırımına ihtiyaç olduğunu kaydeden Derviş Kemal Deniz, toplam yatırım ihtiyacının 372 milyon 144 bin TL’yi bunduğunu açıkladı.
“Finansmanın nasıl bulunacağı işin en önemli kısmı…”
Hem suyun dağıtımı, hem de atık suyun arıtımı için kurulan BESKİ’nin ‘finansmanı nasıl bulacağı’ kısmının, en önemli kısım olduğuna işaret eden Derviş Kemal Deniz, finansman elde etmenin yolunun ya sermaye, ya da borçlanma olduğuna değindi.
Kuzey Kıbrıs’taki özel olsun, devlet olsun tüm işletmelerin en büyük sıkıntısının finansmana ulaşmadaki sıkıntı ve sermaye birikimi olmaması olduğuna da işaret eden Deniz, su konusunda kaçakların ortadan kaldırıldığı, tahsilatın tam yapıldığı bir sistemde, büyük kar elde edilen bir operasyon ortaya çıktığının altını çizdi.
Kaçaklarla ilgili yatırımın 3 yılda tamamlanması…
Finansmanla ilgili yapılan projeksiyonun BESKİ’nin ilk yılda 40 milyon TL borçlanmak sureti ile finansmana ulaşım sağlaması olduğunu belirten Deniz, bu finansmanın 3 yıl içinde kaçaklarla ilgili yatırımların tamamlanması için gerekli olduğunu kaydetti.
Kaçakların ortadan kalmasından sonra ortaya çıkacak kapasitenin de, borçlanılacak finansmanın geri ödenmesi için çok önemli bir katkı sağlayacağına vurgu yapan Derviş Kemal Deniz, bununla birlikte toplanacak paranın bir kısmının da ‘Atık Su Yatırımları’na da finansman sağlayacağını ifade etti.
Önce yapılacak borçlanma ile kaçakların ortadan kaldırılacağını ve tahsilatın daha randımanlı hale getirileceğini yineleyen Deniz, bunun arkasından alınacak borcun taksitlerinin ödenmeye başlanacağını, arta kalan gelirle de diğer yatırımların yapılacağını belirtti.
Deniz bu şekilde, 10 yıllık süreç içerisinde tüm dağıtım ve atık su yatırımlarının tamamlanmasının da projelendirildiğini kaydetti.
“BESKİ tarımsal sulamada kullanılacak suyla ilgili çalışması yok””
Belediyelerin yılda 35-35 milyon metre kullanım suyu üzerinden çalışmalar yaptığına işaret eden Deniz, BESKİ’nin Türkiye’den gelen suyun geriye kalan, tarımsal sulamada kullanılacak miktarı ile ilgili bir çalışması olmadığının altını çizdi.
“Yatırımda öncelik dağıtım…”
“Öncelikle dağıtıma önem verildi, çünkü dağıtım halkın öncelikli istediğidir” diyen Proje Sorumlusu Deniz, yapılacak yatırımlarla büyük yerleşim yerlerinin sıkıntılarını ortadan kaldırmış olacağına, bütün şebekenin de yenilenmiş olacağına işaret etti, bunun da gelire katkısını çok yüksek şekilde kendini göstereceğini belirtti.
“Çok büyük kârlar getiren bir operasyon…”
Kaçaklar ortadan kalkar, tahsilat da tam olarak yapılırsa operasyonun çok büyük karlar getiren bir operasyon olduğuna vurgu yapan Derviş Kemal Deniz, en büyük sıkıntının finansmana ulaşım olduğunun altını çizdi.
“Eğer BESKİ’nin finansmana ulaşım başarılırsa, hem alt yapıların tamamlanması, hem de belediyelerin daha fazla bir fona ulaşması da sağlanmamış olacak BESKİ ile..” diyen Deniz, finansman bulmadaki sıkıntı adına BESKİ’nin kurulması, su yönetiminde bir özel sektör mantığı ile belediyelerin suyun daha randımanlı yönetmesi ve halka en iyi hizmeti sunması olduğunu kaydetti.
İlk yıl 40 milyon TL’li yatırımla, maliyeti 2,62 TL gelen suyu 3 TL’ye satma hedefi!
Belediyelerin hissedar olması dolayısıyla BESKİ’nin ticari bir tarafı olduğu kadar, sosyal bir tarafı da olduğuna vurgu yapan Derviş Kemal Deniz, yapılan projeksiyonlara göre, BESKİ iyi çalıştığı müddetçe elde edilecek kârın artırılmasından çok, halka daha az yansıtma stratejisinin geliştirildiğini de belirtti.
Kaçaklar giderilir, tahsilatta da zamanında yapılırsa, yatırımlar için gerekli finansmanın tüketiciye yansımasının bugünkü fiyatlardan çok farklı olmayacağını açıklayan Deniz, fiyat da verdi.
Şimdi de suyun tonunun ortalama 3 TL civarı olduğuna işaret eden Deniz, yapılan planlamaya göre de tüm yatırımlara karşın suyun tonunun yine 3 TL kalmasının öngörüldüğünü belirtti.
Yapılan tüm çalışmalarda tüketiciye büyük ölçüde yansıtılmaması ve bugün ödenene fiyatların çok üzerinde olmamasının öngörüldüğünü ve hedeflendiğini yineleyen Deniz, BESKİ’nin sosyal bir hizmet gayesine de vurgu yaptı.
“Bu projeye kim girecek olursa olsun onlara da ilk sorulacak soru ‘finansmanın nereden bulunacağıdır’”
Peki bu finansman nereden bulunacak?.. Bu sorunun özel şirketler için de geçerli olduğuna vurgu yapan Derviş Kemal Deniz’in ifadeleri devamla şöyle:
“Özel şirketlerin sermayeleri mi, onlar da mı finansman bulacak, başlı başlına bir soru… Bu projeye kim girecek olursa olsun onlara da ilk sorulacak soru ‘finansmanın nereden bulunacağıdır’, çünkü dünyanın her tarafında geçmişteki özelleştirme tecrübeleri göstermiştir ki, bu firmalar ‘finansmanı bulacağım’ dediği halde, sonunda üzerinde oturdukları sudan finansman sağladıkları ortaya çıkmıştır. Finansmanı bulamadıkları için ya ihaleden çekilmek durumunda kaldılar veyahut da mevcut kaynakları kullanarak bir kuruş koymadan finansman sağlamışlar.
Eğer bu yapılacaksa bu kadar kavganın yapılmasına hiç gerek yok, aynı şekilde belediyelerin mevcut kaynakları ile devam ettirilir. Özel sektörle belediyelerin yer değiştirmesinin halka hiçbir faydası olmaz.
Bu nedenle yatırım ayağı çok önemlidir. Dışarıdan gelecek bir şirketin finansmanı var mıdır, yok mudur çok esaslı olarak bakılması gerekir. BESKİ en azından bu konuda bir strateji ortaya koydu, ne kadar ihtiyaç olduğunu ortaya koydu. Bunu nasıl toplayıp nasıl ödeyeceğini de ortaya koydu ve benim planım budur dedi.
Bugüne kadar BESKİ’nin yönetmesi karşısında olan çevrenin ben henüz daha bir strateji planı ve yapılmış bir gelir- gider hesaplamasını, finansı ile ilgili laflardan başka somut bir şey görmedim, proje yok”.
“Ortaya proje koyan yok… Yöneteceksen projeksiyonun ne olacak, maliyete ne kadar yansıtılacak?”
Özel sektöre devir yapılacaksa, devir yapılacak şirketin, BESKİ’de ortaya konan proje gibi bir projesi olması gerektiğinin altını çizen Deniz, eğer yoksa söylenenlerin de ‘havada’ olduğu görüşünü belirtti.
Sadece ‘600 milyonluk yatırım’dan bahsedildiğini anımsatan Deniz, 600 milyonluk yatırım diyenlerin maliyetlerinin ne olacağına ilişkin ortaya bir şey konmadığına da vurgu yaptı.
“Biz yöneteceğiz diyen kurumlar olduğunu biliyorum sağda, solda… Ama plan hazırlayan yok. Nasıl bir projeksiyonla çıkacak, ne kadar maliyetlere yansıtacak hep soru işareti” diyen Deniz, bir tek BESKİ’nin net planı olduğunun altını çizdi.
“Bu paralar yurt dışına gider…”
Yatırımın uzun vadede çok kârlı olduğuna vurdu yapan Derviş Kemal Deniz, kayıp önlenip tahsilat hızlandıkça gelirin, kârlılık oranın da çok artacağına işaret etti, “Önce bundan toplum faydalanacak, temiz su gelecek, 8 sene sonra belediyeler de faydalanacak” dedi.
Deniz, yatırımı başka özel bir şirketin yapması durumunda bu kârın da yurt dışına gideceğinin altını çizdi.
İlk yıl 40 milyon TL finansmana ihtiyaç olduğunu yineleyen Deniz, bunun karşılığında yatırımlar yapılacağını, ilk olarak da kaçağın önleneceğini ve tahsilatların hızlandırılacağını, elde edilen gelirle de diğer yatırımların tamamlanacağını, 8. yıldan sonra da çok büyük kârlara ulaşılacağını vurguladı.