Geçtiğimiz hafta Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşanan ve tam 17 saat süren elektrik kesintisinin ardından Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (El-Sen) Genel Başkanı Ahmet Tuğcu, konuya ilişkin bilgi ve veriye dayalı bir açıklama yaparak, yaşanan kesintinin ardında yatan mühendislik ihmallerine dikkat çekti.
Tuğcu, arızanın Güneşköy Trafo Merkezi kaynaklı olduğunu ancak yalnızca o bölgeyi değil, tüm ülkeyi karanlıkta bıraktığını hatırlatarak, “Santral çıkışında olmadığı sürece, bir trafo merkezi ya da iletim hattında yaşanacak herhangi bir arıza, tüm santrallerin devreden çıkmasına neden olmamalıdır” dedi.
Açıklamaya göre, bir trafo merkezinde meydana gelen lokal bir arızanın tüm şebekeyi felce uğratmasının temel sebebi, şebeke koruma sistemlerinin düzgün çalışmaması. Normal şartlarda, herhangi bir arıza meydana geldiğinde şebekedeki koruma ekipmanları aracılığıyla arızalı bölge izole edilir ve üretim-tüketim dengesi birkaç saniye içinde yeniden kurulur.
Bu işlevi yerine getiren, şebeke frekansını ve akımını izleyen röle cihazlarının önceden belirlenmiş değerlerde çalışması gerekir. Ancak El-Sen’in açıklamasına göre, bu sistemler ya devre dışıydı ya da yanlış ayarlanmıştı.
El-Sen’in dikkat çektiği bir diğer önemli konu ise, şebekeye yeni bir trafo merkezi veya iletim hattı eklendiğinde, tüm frekans rölelerinin yeniden ayarlanması gerektiği. Ancak bu işlemin yapılmadığı belirtiliyor. Tuğcu, Kıbrıs’ın kuzeyindeki iletim hatlarında bakım yapan ekibin dağıtıldığını ve son üç yıldır bu alanda herhangi bir bakım faaliyetinin yürütülmediğini de hatırlatarak, “Bu ihmaller zinciri, bugün yaşadığımız büyük kesintinin altındaki temel nedenleri oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
Yapılan teknik incelemelerde, trafo merkezinde yaşanan patlamanın olduğu günlerde hava sıcaklığının oldukça yüksek olduğu, ancak buna rağmen trafo merkezinde klima ve soğutma sistemlerinin çalışmadığı da ortaya çıktı. Bu durumun da arızanın etkisini artırdığı ve sistemin çökmesine katkı sağladığı değerlendiriliyor.
Tuğcu, yaşanan olayın ardından kamuoyunda siber saldırı ve sabotaj gibi iddiaların ortaya atıldığını, ancak soruşturmanın “fantezilerle değil”, mühendislik verilerine dayanarak yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
“Santral çıkışı dışındaki bir arızanın tüm üretim tesislerini devre dışı bırakması kabul edilemez. Eğer koruma sistemleri doğru çalışsaydı, bu arıza sadece lokal düzeyde kalır ve üretim-tüketim dengesi şebekeye yayılmadan korunabilirdi” diyen Tuğcu, yürütülen tüm teknik ve hukuki soruşturmaların bu temel veriler üzerinden ilerlemesi gerektiğini söyledi.Soruşturma Dosyalarına Eklenmeli
El-Sen, tüm bu teknik tespitlerin ve yönetsel ihmallerin resmi soruşturma dosyalarına da dahil edilmesini talep etti. Açıklamada, “Olayın ardında yöneticilerin yeterlilikleri, alınmayan önlemler ve güncellenmeyen sistem ayarları yatmaktadır. Bilimsel verilere dayalı bu gerçeklerin dikkate alınması, gelecekte benzer bir felaketin yaşanmaması adına hayati önemdedir” denildi.