GANA, TANZANYA, NİJERYA İLE AYNI SIRADA… Kuzey Kıbrıs dünya genelinde, geçen yıl bulunduğu 114’üncü sıradan 7 basamak geride, 141 ülke ekonomisi arasından 121’inci sırada… Türkiye’nin 51, Kıbrıs Rum kesiminin de 65’inci sırada olduğu sıralamada Kuzey Kıbrıs; Gana, Tanzanya, Benin ve Nijerya gibi ülkelerle aynı sıraları paylaşıyor…
VERİMSİZ DEVLET BÜROKRASİSİ YİNE İLK SIRADA… 2008 yılından buyana yapılan tüm anketlerde ‘verimsiz devlet bürokrasisi’ iş yapabilirliğin önündeki en büyük engeller listesinde birinci veya ikinci sırada, bu yıl da listenin başında!..
Meltem SONAY
Kıbrıs Türk Ticaret Odası hazırladığı "Rekabet Edebilirlik Raporunu" dün düzenlediği "Kuzey Kıbrıs Rekabet Edebilirlik Forumu"yla açıkladı.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın hazırladığı "Kuzey Kıbrıs Ekonomisi Rekabet Edebilirlik Raporu 2015-2016 İşgücü Piyasasının Arz ve Talep Yönlerinin İrdelenmesi" raporuna göre Kuzey Kıbrıs, rekabet edebilirlikte 141 ülke arasında 121. sırada yer alıyor.
Geçtiğimiz yıl puanı 7 üzerinde 3.68 olan Kuzey Kıbrıs’ın bu yılki puanı, 7 üzerinden 3,56.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası Toplantı Salonunda yer alan forma, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Başbakan Ömer Kalyoncu, Maliye Bakanı Birikim Özgür, Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanı Sunat Atun, Tarım Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali ile konuklar katıldı.
“İşgücü Piyasasının Arz ve Talep Yönlerinin İrdelenmesi”…
Prof. Dr. Hasret Balcıoğlu başkanlığındaki Doç. Dr. Tarık Atan, Doç. Dr. Mehmet Ağa ve Dr. Ayşen Berberoğlu’ndan oluşan bir ekip tarafından hazırlanan 2014-2015 Raporu’nun ve forumun bu yılki ana teması “İşgücü Piyasasının Arz ve Talep Yönlerinin İrdelenmesi”ydi.
Rapor, Dünya Ekonomik Forumu’nun tüm ülkeler için hazırladığı "Dünya Rekabet Edebilirlik Raporu" ile aynı formatta hazırlandı.
‘Türkiye ve Güney Kıbrıs ile rekabet noktasında zayıf durumda…’
Kıbrıs Türk Ticaret Odası, "Rekabet Edebilirlik Raporu”nun temelde durum tespiti olduğunu ve ülke ekonomisine yol haritası olarak ışık tutacağına inanç belirtti.
Raporda, Kuzey Kıbrıs ekonomisini olumsuz etkileyen nedenlerin; düşük tasarruf oranı, yüksek bütçe açığı, düşük oranlı GSYİH büyüme oranı, dalgalı enflasyon oranı, sabit sermaye yatırımlarının negatif düzeyde olması ve makro ekonomik istikrarın önemli ölçüde bozulmasına sebep olması, uluslararası mal hizmet ve finans piyasalarına erişim açısından kronikleşmiş sorunlar olduğu kaydedildi.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası tarafından hazırlanan "Kuzey Kıbrıs Ekonomisi Rekabet Edebilirlilik Raporu 2015-2016 İşgücü Piyasasının Arz ve Talep Yönlerinin İrdelenmesi" başlıklı rapor bugün düzenlenen “Kuzey Kıbrıs Rekabet Edebilirlik Forumu"nda tanıtıldı.
Raporda, Kuzey Kıbrıs'ın ekonomik anlamda etkileşim içerisinde olduğu Türkiye ve Güney Kıbrıs ile rekabet noktasında zayıf durumda olduğuna dikkat çekilerek, devletin bu bağlamda verimi artırıcı politikalar üzerine yoğunlaşması, ürün piyasası, finans piyasaları, sağlık ve ilköğretim ara eleman yetiştirmeye hassasiyet göstermesini istedi.
RAPOR’dan: Son 1 yolda 7 basamak gerileme
Prof. Dr. Hasret Balcıoğlu, Doç. Dr. Tarık Atan, Doç. Dr. Mehmet Ağa, Dr. Ayşen Berberoğlu tarafından hazırlanan raporda, Kuzey Kıbrıs'ın rekabet edebilirlik performansı değerlendirildi ve Kuzey Kıbrıs'ın gelişmiş ülkeler kapsamında 2. düzeyde olduğunu kaydetti.
Balcıoğlu, ülke ekonomisinin son bir yolda 7 basamak gerileyerek 141 ülke arasında 121. sırada yerini aldığını belirtti.
Kuzey Kıbrıs ekonomisinin dünya sıralamasındaki gelişimine bakıldığında, 2011-2012 yılları arasında 142 ülke arasında 118., 2012-2013 yılları arasında 144 ülke arasında 123. Sırada, 2013-2014 yılları arasında 148 ülke arasında 118. Sırada, 2014-2015 yılları arasında 145 ülke arasında 114. Sırada ve 2015-2016 yılları arasında 141 ülke arasında 121. Sırada yer almıştı.
Düşük tasarruf oranı, bütçe açıkları, uluslararası piyasalara erişme gibi sıkıntılar…
Kuzey Kıbrıs'ın rekabet gücünü artırmak için KOBİ'lere önem verilmesi, yatırımlara kaynak sağlanması, kredilerle desteklenmesi gerektiğine işaret eden Balcıoğlu, ülkenin hangi sektörde iş gücü ve yatırım ihtiyacı duyduğuna dikkat edilmesinin önemine işaret etti.
Balcıoğlu, düşük tasarruf oranı, bütçe açıkları, uluslararası piyasalara erişme gibi sıkıntılardan dolayı ekonominin gelişmede sıkıntı yaşadığına işaret ederek, ekonomik gelişme ve gerilemeleri rakamlarla anlattı.
Ekonominin gelişmesi için iç düzenleme ve uluslararası standartların yakalanması gerekliliğe vurgu yapan Balcıoğlu, ülkedeki işsizlik, ekonomi açıkları, istihdam ve kayıtsız istihdamlara rakamlarla değindi.
Yardıma dayalı ekonomi…
Yardıma dayalı bir ekonomisi olan Kuzey Kıbrıs’ta dış yardım ve krediler, yıllık ekonomik aktivitelerin yaklaşık olarak %15’i civarında.
Devlet bütçesi içindeki paya bakıldığında, % 30-35’lik kısmına denk geliyor. Raporda bu durumun ülkede yaratılan faaliyeti, katma değerin ve kişi başına düşen gelirin hesaplanmasında da önemli rol oynadığı not edildi. Raporda ayrıca Kuzey Kıbrıs’ın kişi başına düşen gelir olarak yüksek bir ekonomiyi göstermesine karşın, katma değer olarak oldukça düşük bir ekonomiyi gösterdiğine de işaret edildi.
En fazla ilerlemeyi MAKROEKONOMİK İSTİKRAR’da, En fazla gerileme ise FİNANS PİYASASININ GELİŞMİŞLİĞİ’nde!
2014-2015 yılı rekabet edebilir endeksine bakıldığı zaman, üç ana başlık altında sıralamada da Kuzey Kıbrıs’ın geriye düştüğü not edildi.
Kuzey Kıbrıs temel gereksinimlerde 108. Sıradan 111. Sıraya, etkinlik artırıcılarda 104. Sıradan 114. Sıraya ve inovasyon ve gelişmişlik faktörleri açısından da 129. Sıradan 137. Sıraya geriledi.
Gelişme gösteren başlıklar arasında en fazla ilerlemeyi MAKROEKONOMİK İSTİKRAR gösterdi. En fazla gerileme ise ‘FİNANS PİYASASININ GELİŞMİŞLİĞİ’nde oldu.
En temel problem; VERİMSİZ DEVLET BÜROKRASİSİ!..
"Rekabet Edebilirlik Raporu”na göre, iş yapmada karşılaşılan en temel problemler sıralamasında VERİMSİZ DEVLET BÜROKRASİSİ geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da ilk sırada yer aldı. Verimsiz devlet bürokrasisini, döviz düzenlemeleri ve finansmana erişim sorunu izledi.
Araştırma ve geliştirme harcamaları 2.60’dan 1.80’e geriledi
Kurumlar kısmında da önemli bir gerileme kaydedildiğine işaret edilirken, ülkede yönetim ve denetim etkinliğinin istenilen seviyenin çok altında kaldığı değerlendirmesi de yapıldı.
İnovasyonda da firmaların araştırma ve geliştirme harcamalarının 2.60 seviyesinden 1.80’e gerilediği, araştırma geliştirmede özel sektör ve üniversitelerin işbirliği kısmında a 3.15’ten 2.16’ye gerileme olduğu kaydedildi.
İşgücü piyasasını etkinliğinde de gerileme…
İşgücü piyasasını etkinliğinde de geçen yıla oranla gerileme olduğu belirtilirken, ülkenin yetenekli insanları çekebilme kapasitesinin 1.68’den 1.48’e gerilediği, kadınların işgücü piyasasına katılımının, erkek katılma oranına bakıldığında 0.58’den 0.50’ye düştüğü de not edildi.
Ürün piyasasın etkinliğinde de gerileme olduğu ifade edilirken, bu anlamda da verimsiz devlet politikalarının ülke içerisinde olumsuz etki yarattığının gözlemlendiği not edildi.
İşletme gelişmişliğinde de yerel tedarikçi kalitesi yönünden 2014-2015 döneminde 3.46 olan değerin, 1 yıl sonra 2.76’ya gerilediği kaydedildi.
Üretim süreçlerinde gelişmişliğin de gerilediğinin belirtildiği raporda, özel sektörün gereken Pazar boyutuna ulaşması, aile şirketlerinin kurumsallaşma noktasında adım atabilecek politikaları belirlemeleri, hükümetle özel sektörün birlikte çalışması ve gereken mali ve yönetsel düzenlemeleri yapmalarının gerekli görüldüğü tespitine de yer verildi.
İstihdam bir nebze arttı, işsizlik de azaldı…
Raporun ana temasına bakıldığı zaman genel olarak küçük ölçekli de olsa Kuzey Kıbrıs’ın işsizlik sorunu ile ilgili adımlar attığının ve bu çalışmalar sonucunda geçen yıla oranla 2015 yılında istihdamın bir nebze arttığının ve işsizliğinin de azaldığını görülebildiği kaydedildi.