22 Temmuz 1974’te Poli’de öldürülerek “kayıp” edilen Ayşe Ramadan’dan geride kalanlar, uzun yıllar süren kimliklendirme süreci ardından dün sabah (9 Mayıs 2025, Cuma) düzenlenen askeri törenle Lefkoşa’da Ortaköy Şehitliği’nde toprağa verildi... Ayşe Ramadan ve onunla birlikte aynı yere defnedilen Poli’den diğer iki Kıbrıslıtürk’ün, Mehmet Çatallo ve Ahmet Beyaz’ın gömü yerini, bundan 12 yıl önce, onları defneden rahmetlik Şevket Rado’yla birlikte Poli’ye giderek Kayıplar Komitesi yetkililerine göstermiştik. Sözkonusu gömü yeri hakkında bilgi sahibi olmayan Kayıplar Komitesi, altı aydan beridir Poli’de kazı yürüterek sözkonusu “kayıp” Kıbrıslıtürkler’in gömü yerini aramaktaydı. Ayşe Ramadan ve onunla birlikte aynı yere defnedilen Mehmet Çatallo ve Ahmet Beyaz’dan geride kalanlar böylece şahidimiz Şevket Rado’nun gösterdiği noktada Kayıplar Komitesi kazılarında bulunmuş ve kimliklendirme sürecine geçilmişti. Mehmet Çatallo ve Ahmet Beyaz’ın kimliklendirilmesi sonuçlandırılarak onlar için defin törenleri yapılmıştı. Yine aynı gün yani 21 Ekim 2013’te Şevket Rado, bize ve Kayıplar Komitesi’ne “kayıp” Kemal İsmail’in gömü yerini de göstermiş ve ondan geride kalanlar da göstermiş olduğu yerde bulunarak kimliklendirilmiş ve onun için de defin töreni yapılmıştı... Ancak Ayşe Ramadan’ın kimliklendirilme süreci uzun yıllar aldı ve ancak şimdi sonuçlandırılarak defin töreni yapıldı...
DEFİN TÖRENİ...
Defin törenine gidiyoruz: Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üyesi Hakkı Müftüzade, Asistanı Arkeolog Demet Karşılı, İkinci Asistanı Gülseren Baranhan, Kayıplar Komitesi Antropoloji Laboratuvarı Koordinatörü Antropolog İstenç Engin ve yardımcısı Emine Çetinsel ile Ayşe Ramadan’dan geride kalanların antropolojik analizini yapmış olan antropolog ziem Yenmez Can, Kayıplar Komitesi Psikoloğu Sülün Asafhan törene katılıyor. Şehit Aileleri ve Malül Gaziler Derneği Başkanı Gürsel Benan ve dernekten diğer yetkililer, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, TC Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat Başçeri, Güvenlik Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral İlker Görgülü, Cumhurbaşkanlığı’ndan ve askeri kurumlardan çeşitli yetkililer ile “kayıp” Ayşe Ramadan’ın ailesi ve yakınları Ayşe Ramadan’ın defin töreni için hazırlar... Ayşe Ramadan için önce cenaze namazı kılınıyor, sonra da askeri defin töreni yapılıyor ve Lefkoşa’da Ortaköy Şehitliği’ne defnediliyor... Törende Cumhurbaşkanı Ersin Tatar yaptığı konuşmada “Kayıplar Komitesi’nin meşakkatli çalışmaları sonucu kimliği tespit edilen Ayşe Ramadan’ı ebediyete uğurladıklarını” söylüyor ve Tatar’ın konuşması ardından Ayşe Ramadan’ın küçük tabutunun sarılı olduğu bayrakları, kardeşi Vedat Esendağ’a teslim ediyor. Saygı duruşu ve saygı atışı ardından, Ayşe Ramadan’dan geride kalanlar Ortaköy Şehitliği’ndeki mezara defnediliyor.
HENÜZ GENÇ BİR KADINDI...
Hazin bir tören bu: 22 Temmuz 1974’te Kıbrıslıtürkler’in bulunduğu Poli’deki ilkokulda Kıbrıslırumlar’ın açtığı ateş sonucu vurularak ağır yaralanan sonra da vefat eden bu güzel genç kadın, hayatının baharında aramızdan koparılıp alınmış... Kimileri onun 25 yaşında olduğunu söylüyor, aileden bazıları 28 yaşındaydı diyor ancak kesin olan şu ki, bu masum genç kadın hayatını yaşayamamış ve Poli’deki şehitlikte yıllarca yattıktan sonra, şimdi buraya, Lefkoşa’ya, Ortaköy Şehitliği’ne getirilmiş – artık burada kendi ismi ve kendi resmiyle bir kabri olacak... İsimsiz olarak alel acele kazılmış bir mezarda yatmayacak... Ailesi ve onu sevenler, tam olarak nerede olduğunu bilecek, kabrini istedikleri zaman ziyaret edebilecekler...
Ayşe Ramadan'ın adını taşıyan Ayşe Mert (elinde çerçeveli fotoğraf olan) annesi Şerife Güzeltaş ve Vedat Esendağ ile...
AYNI İSMİ TAŞIYAN AYŞE MERT...
Törende Ayşe Ramadan’ın isminin verilmiş olduğu Ayşe Mert’le tanışıyorum... Çok duygulanmış – hiç tanımadığı bir yakın akrabasının adını taşıyor... Törenden sonra biraz sohbet ediyoruz... Ayşe Mert’in annesi Şerife Güzeltaş, Ayşe’ye hamileyken eşi Yılmaz Güzeltaş’a, “Oğlan olursa babam Kemal İsmail’in adını verelim, kız olursa annen Cemile Hanım’ın adını verelim” demiş... Cemile Güzeltaş, Ayşe Ramadan’ın kızkardeşi... Şerife Güzeltaş ise, yine Poli’de 1974’te öldürülen Kemal İsmail’in kızı...
Cemile Hanım, oğlu Yılmaz Güzeltaş ve gelini Şerife Güzeltaş’ın bebeğine kendi adının verilmesi yerine, 22 Temmuz 1974’te öldürülmüş olan kızkardeşi Ayşe Ramadan’ın adının verilmesini istemiş... Böylece 47 yıl önce dünyaya gelen o güzel bebeğe “Ayşe” adı konulmuş... Hiç göremedeği, tanıyamadığı bir kadının, ninesinin kardeşi “Ayşe”nin adını taşıyarak büyümüş...
Ayşe Ramadan terziydi ve ondan geride kalan tek fotoğraftan görebileceğimiz gibi, çok güzel bir kadındı... İyi giyinmeyi de çok severmiş... Ayşe Mert, “Ondan bana bir çift küpe ve bir kolye kaldı, tek bir defa taktım...” diyor...
Ayşe Mert’in elinde, Ayşe Ramadan’ın çerçeveli fotoğrafı var... Onun, annesi Şerife Hanım’ın ve Vedat Esendağ’ın, Ayşe Ramadan’ın kabri başında bir resimlerini çekiyorum...
Vedat Esendağ ve Ferdiye Akbey’in de aileleriyle birlikte bir resimlerini çekiyorum Ayşe Ramadan’ın kabri başında... Vedat Esendağ ve Ferdiye Akbey, Ayşe Ramadan’ın hayatta olan iki kardeşi... Bir kardeşleri de Londra’da bulunan Mehmet Ramadan... Sekiz kardeşten geriye üç kardeş kalmış...
Zaman akıp gitmiş, geride hüzünler, kayıplar, hatıralar bırakarak... Ayşe Ramadan’dan geriye burada bir mezar kalıyor... Onu defneden ve defnettiği yeri bize gösteren Şevket Dayı da göçüp gitmiş... Hepimizin göçüp gideceği gibi...
Şimdi artık rahat uyu sevgili Ayşe Ramadan... Seninle aynı adı taşıyan Ayşe Mert’in taşıdığı o güzel fotoğrafınla tanıdık seni... Polililer’in yıllar önce bize anlattıklarıyla, ilkokulda nasıl vurulup ağır yaralandığınla ilgili anlattıklarıyla tanıdık... Sevgili Ünay Paşa’nın yardımlarıyla bulduk yattığın yeri bize gösteren rahmetlik Şevket Dayı’yı... Bu altın kalpli kadının, Ünay Paşa’nın da babası hala “kayıp” ve hala bekliyor gömü yerinin bulunmasını... Cenaze törenine katılanlar bana Cengiz Ratip’in neden hala bulunmadığını soruyor... Pek çok “kayıp” hala bulunamadı ve bu yönde çabalar devam ediyor... Bir kez daha okurlarımıza çağrıda bulunalım bu vesileyle: Bildiklerinizi lütfen paylaşınız... En ufak bir ipucu dahi, ailelerin acı bekleyişine artık bir son verebilir ve ızdıraplarını azaltabilir... Ayşe Ramadan’ın yedi kardeşi daha vardı, dördü vefat etti, yalnızca üçü hayatta kaldı bu uzun süreçte... “Kayıp” yakınları vefat etmeden bildiklerimizi paylaşalım ki hiç olmazsa sevdiklerini küçük bir tabutta da olsa alıp defnedebilsinler...
Ayşe Ramadan'ın kardeşleri Ferdiye Akbey ile Vedat Esendağ ve aileleri, cenaze töreninde...
DEVAM EDECEK