Ülkemizde öncelikli insan kaynağı ihtiyaçlarına göre burs verilecek alanlar her yıl yeniden belirlenmektedir. 2025-2026 öğretim yılında burs verilmeyecek bölümler ile yüksek lisans ve doktora da desteklenecek ileri ve ihtiyaç alanları, geçtiğimiz günlerde, Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğrenim ve Dış ilişkiler Dairesi tarafından açıklandı.
İhtiyaç fazlası bölümler ve ihtiyaç alanları listeleri, burs Tüzüğü uyarınca Milli Eğitim Bakanlığı, YÖDAK, Devlet Planlama Örgütü Müsteşarlığı ve İstatistik Kurumu iş birliğinde hazırlanmaktadır.
Uzun yıllardır bu çalışmalar yapılmaktadır. Üniversite gençliği ve istihdam politikaları için, bu konu son derece önemlidir. Benim müsteşarlığım döneminde de, bu konularla ilgili titiz planlamalar yapmaktaydık.
Belirlenen bahse konu ihtiyaç fazlası bölümler listesi, her yıl yaz başında Bakanlar Kurulu kararı olarak yayınlanmaktadır. Yaz başında yayınlanmasının temel nedeni, yeni öğretim yılında üniversitelerde bölüm tercihi yapacak öğrencilere yapacakları tercihlerde yardımcı olmak ve yol göstermek amaçlıdır.
Hazırlanan bu liste, ülkemizdeki, Türkiye’deki ve 3.ülkelerdeki üniversiteleri kapsamaktadır. Yani, kısaca nerede bu bölümleri okursanız hiçbir şey fark etmemektedir.
İhtiyaç fazlası bölümlerde okuyan KKTC'li öğrenciler, öğretim hayatları boyunca devletin verdiği burslardan yararlanamamaktadırlar. Bundan dolayı, bu bölümleri seçecek öğrenciler ve ailelerinin burs konusunu önceden bilmeleri büyük önem taşımaktadır.
Çocuklarını okutmak için, ekonomik durumu iyi olmayan ve devletin vereceği burslara ihtiyacı olan ailelerin, ihtiyaç fazlası bölümleri bilmeleri şarttır. Bu durumu bilerek çocuklarını ihtiyaç fazlası olmayan bölümlere yönlendirmeleri oldukça önemlidir.
2025-2026 öğretim yılı için belirlenen ihtiyaç fazlası bölümleri ana başlıklarla sizlerle paylaşmak istiyorum.
Antrenörlük Eğitimi, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği , Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri, Egzersiz ve Spor Bilimleri, Spor Yöneticiliği, Spor Bilimleri, Beslenme ve Diyetetik, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği, Eczacılık, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Halkla İlişkiler ve Tanıtım/Reklamcılık, Hemşirelik (İngilizce Hariç), Hukuk , Uluslararası Hukuk, İngilizce Öğretmenliği, İşletme, Uluslararası İşletme, Uluslararası Ticaret ve İşletme Yönetimi, Mimarlık ,Okul Öncesi Öğretmenliği, Radyo TV, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Türk Dili Edebiyatı ve Türkçe Öğretmenliği, Uluslararası Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Gastronomi ve Mutfak Sanatları/Gastronomi (İngilizce Hariç), Psikoloji (İngilizce Hariç), Diş Hekimliği “İngilizce Hariç” ifadesi bulunmayan programlar, tüm eğitim dillerinde burs kapsamı dışındadır.
Bahse konu bu bölümlerde ülkemizde yeterince mezun bulunduğu için ihtiyaç fazlası ilan edilmişlerdir. Bu bölümlerden mezun olan gençlerin gerek kamu sektöründe gerekse de özel sektörde iş bulması günden güne zorlaşmaktadır.
Bu bağlamda, ailelerin ve öğrencilerin bölüm seçerken bu hususa dikkat etmeleri kendilerinin hayrına olacaktır. İhtiyaç fazlası bu bölümler Lisans düzeyinde belirlenmektedir.
Öte yandan, Ülkemizde ihtiyaç duyulan alanlar da belirlenmektedir. Bu çalışma ile, hangi alanlarda yetişmiş insan kaynağına ihtiyaç olduğu belirlenmektedir.
Bu bağlamda, yapılan çalışmalar neticesinde yüksek lisans ve doktora ihtiyaç alan listesi belirlenmekte ve Bakanlar Kurulundan geçirilerek kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu listenin içerdiği ihtiyaç alanlarına Yükseköğrenim ve Dış ilişkiler Dairesi Web sitesinden detaylı olarak ulaşılabilmektedir.
İhtiyaç alanı olarak belirlenen bu bölümler dışındaki alanlarda master ve doktora yapanlara burs verilmemektedir. Önümüzdeki yıllarda, nasıl bir donanıma sahip bireyler yetiştirilmesi gerektiğini belirlemek maksadıyla yapılan bu çalışmalar son derece önemlidir.
Gençlerimizin bu gelişmelere uyum sağlaması ve çağdaş ülke vatandaşları ile rekabet edecek düzeyde bir donanıma sahip olması için, bu çalışmaların yapılması olmazsa olmazdır.
İhtiyaç alanlarının belirlenmesi ile, mesleki teknik eğitimdeki öğrencileri, bu alanlara yönlendirebiliriz. Ülkemizde yıllardır bahsedilen ara eleman, kalifiye eleman açığını da kendi gençlerimizden sağlayabiliriz.
Bu eğitim planlaması çalışmaları neticesinde, gençlerimiz doğru eğitim tercihleri ile, ihtiyaç alanlarına yönlendirilince, iş bulma imkanları artacak, ülkeden gençlerin göçü yavaşlayacak ve genç nüfusta görülen yüksek işsizlik oranı da düşecektir.
Öncü sektörümüz olan turizm çalışanları arasındaki KKTC vatandaşı oranının, ayrıca, özel sektörde sigortalı olarak çalışanlar içindeki yerli işgücünün oranının da düşük olduğunu biliyoruz. Bu oranların iyileşmesi için, ihtiyaç alanlarının belirlenmesi çalışması büyük katkı sağlamaktadır.
KKTC’ de ihtiyaç fazlası bölümler ve ihtiyaç alanlarının belirlenmesi, eğitim planlamasına önemli bir örnektir. Bu çerçevede, ülkemizde eğitim politikasına yön verenler, aileler ve öğrenciler bu planlamayı dikkate almalıdır.
Ülkemizin mevcut ve gelecekteki iş gücü taleplerine yönelik ihtiyaç alanlarını belirlemek ve burs desteklerinin bu ihtiyaçlar doğrultusunda yönlendirilmesini sağlamak amacıyla yapılan bu çalışmalar fevkalade kıymetlidir.