İrfan Salih ve arkadaşlarının biyografisi: Tek ses, tek Kıbrıs 3

Sevgül Uludağ

12 yaşında sendikaya katılan, “Rumları sevenler ve komünistler giremez” diye sinemadan kovulan İrfan Salih için oğlu İlker Salih kitap yazdı…

“İrfan Salih’in hayatındaki önemli dostları ve işbirliği yaptığı insanlar…”

İlker Salih, bize göndermiş olduğu ve bu sayfalarda İngilizce’den Türkçe’ye çevirmemize ve yayımlanmasına izin vermiş olduğu kitabında, babasına ve babasının arkadaşlarına ilişkin devamla şöyle yazıyor:

“İrfan’ın hayatındaki önemli dostları ve işbirliği yaptığı insanlar:

Kamil Ahmet (1933 – Kalohorio – Çamlıköy doğumlu)
Kamil Ahmet, İrfan Salih’in çok küçük yaşlardan en iyi arkadaşı oldu. Kamil de bir kunduracıydı ve Fazıl Önder’in öldürülmesinden kısa süre sonra Mağusa’ya yerleşmişti. Ocak 1959’dan itibaren itfaiyeci olarak çalışmaya başladı. 1967’nin Ağustos ayında Kamil Ahmet, eşi ve altı çocuğu İngiltere’ye göç etti ve böylece İrfan Salih’le dostlukları burada da İrfan Salih’in 2002’de vefat ettiği zamana kadar devam etti…

Hulus İbrahim Çağlar (1931-)
Hulus İbrahim Çağlar bir sendikacıydı ve İnkılapçı gazetesinin kurucuları arasındaydı… Mısır’da 1953’te İrfan Salih’le birlikte İngiliz Ordusu’nda kısa bir süre birlikte çalışmışlardı. 1958 yılında Fazıl Önder’in TMT tarafından öldürüldüğü gün Hulus İbrahim Çağlar da kendi hayatı tehlike altında olduğu için Kıbrıs’tan ayrılmıştı – onu Larnaka limanına götüren de Derviş Ali Kavazoğlu olmuştu. Hulus İbrahim Çağlar buradan bir gemiye binerek İngiltere’ye gitmişti. İngiltere’ye geldiği zaman Londra’ya gitmiş ve birkaç gün sonra da Kıbrıs Türk Derneği’ne ulaşmıştı. Üçüncü katta Türkçe gazete okuyan Kıbrıslıtürkler arasında İrfan Salih de vardı. Birbirine sarıldıktan sonra, İrfan Salih, Hulus’u “politikadan bahsetmemesi ve portokal suyunu içmesi” yönünde uyarmış, sonra da derhal binadan ayrılmışlardı. İrfan Hulus’u kaynatasının evine götürmüştü çünkü kendisi de orada kalıyordu. Hulus kiralayacak bir odacık buluncaya kadar, İrfan Salih’le birlikte, bu evde kalacaktı…

Derviş Ali Kavazoğlu
11 Nisan 1965’te öldürülen Derviş Ali Kavazoğlu, solcu AKEL partisinin Kıbrıslıtürk bir üyesiydi. 1965 yılında paramiliter TMT tarafından öldürüldü.
Mağusa bölgesindeki Piperisterona köyünde 4 Nisan 1924 tarihinde dünyaya gelmişti. İlkokula bu köyde gitmeye başlamış ancak Derviş Ali henüz ilkokul beşinci sınıftayken, babası vefat etmişti. Böylece akrabalarının yanına taşınarak ilkokulu Kaymaklı’da bitirmişti. Çok yoksul olduğu için Evkaf’tan yardım istemiş ama bu reddedilmişti. Bu nedenle eğitimine devam edememiş ve bir Kıbrıslırum mobilyacının yanında çırak olarak çalışmaya başlamıştı. İşte çırak olarak çalışırken, sendikalarla tanışmış ve bir sendika üyesi olmuştu.
Kavazoğlu Marksist yayınları okuyordu ki bu da mücadelesinde önemli bir rol oynayacaktı, aynı zamanda mobilyacılığı öğrenmeye devam ediyordu. Kitaplara duyduğu ilgi nedeniyle, eğitimlilerden bile daha fazla bilgi edinecekti… Mobilyacılığı alışınca, Asmaaltı’nda kendi mobilya dükkanını açmıştı.
Bazı Kıbrıslıtürkler, Necati Özkan’ın dükkanlarını yakarken, bu arada Derviş Ali’ye ait dükkan da yanmıştı. Böylece tekrar çırak olarak iş bulup çalışmak durumunda kalmıştı. Tiyatroya da ilgi duyuyordu ve Kıbrıslıtürk sendikalar aracılığıyla bazı tiyatro oyunlarında yer alacaktı. 1954 yılında Beliğ Paşa Sokağı2nda yeni bir dükkan açacak ve bir yıl kadar burada çalışacaktı. 1958 yılında solculara yönelik cinayetler nedeniyle Lefkoşa’nın güneyine taşınmak durumunda kalmıştı. Denktaş’ın yürüttüğü propagandaya karşıt propaganda yürütmekteydi. İngiliz idaresinden bağımsızlığa geçen Kıbrıs’ın bölünmesine karşı bazı Kıbrıslıtürk gruplar oluşturacaktı.
Kıbrıslırum solcular Kavazoğlu’nu “Kıbrıslıtürk Yurtseverler Birliği”nin başkanlığına atayarak onu onore edeceklerdi – bu birlik, AKEL tarafından oluşturulmuştu. AKEL’in Merkez Komitesi üyesi de olacak ve aynı zamanda bir sendika lideri olacaktı.

PAZARTESİ DEVAM EDECEK