KKTC İstatistik Kurumu, 2024 yılı Hanehalkı işgücü araştırması (anketi) sonuçlarını açıkladı. Araştırma ile ilgili özet bilgileri, bugünkü yazımda sizlerle paylaşacağım.
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre, KKTC genelindeki genel işsizlik oranı yüzde 4.9 olarak açıklandı. Geçen yıl (2023) bu oran yüzde 5.1 idi. 15-24 yaş grubundaki genç nüfusun işsizlik oranı ise, yüzde 16,9 oldu. Geçen yıl bu oran yüzde 14.9 olarak tespit edilmişti.
Ülkedeki toplam işsiz sayısı da, 9 bin 552 kişi oldu. Geçen yıl bu rakam 7 bin 988 kişi olarak açıklanmıştı. Genç nüfusta işsizlik oranı ve toplam işsiz sayısında artış olduğunu görüyoruz.
KKTC genelinde kadınlarda işsizlik yüzde 7,8 iken, erkeklerde bu oran yüzde 3.3 dür. Geçen yıla göre erkeklerde işsizliğin azaldığı, kadınlarda ise arttığı tespit edildi.
Araştırmaya göre, ülke genelinde toplam istihdamın, 185 bin 607 kişi olduğu açıklandı. Geçen yıl ise bu rakam 148.211 kişi olarak açıklanmıştı. Ülke genelinde istihdam oranı yüzde 50.5 olarak hesaplandı. Bu oran daha yüksek olmalıdır. En yüksek istihdam oranı yüzde 59.2 ile Girne’de, en düşük istihdam oranı yüzde 34.6 ile Lefke’de gerçekleşti.
2024’de istihdam edilenlerin, yüzde 34.8’ini, kadınlar oluşturdu. İstihdam edilen kadınların yüzde 89.3’ünün hizmetler sektöründe çalıştığı belirlendi. İstihdam edilenlerin yüzde 65.2’sini ise erkekler oluşturdu. İstihdam edilen erkeklerin yüzde 73.2’sinin hizmetler sektöründe çalıştığı belirlendi.
Araştırma sonuçlarına göre, toplam istihdam içinde, kamu istihdamının payı yüzde 19.4 olarak hesaplandı. Bu da bize, istihdam edilen yaklaşık her 5 kişiden birinin Kamu’da çalıştığını gösteriyor.
Anket sonuçlarında, ülke genelinde istihdam edilenlerin yüzde 35.7’sini lise altı eğitim alanlar ile hiç eğitim almayanların oluşturduğu belirlendi. Bu oranın, toplam istihdamın üçte birinden fazla olduğunu belirtmek istiyorum.
İstihdam edilenlerin yüzde 34.3’ünü lise ve dengi okul, yüzde 3.8’ini iki veya üç yıllık yüksekokul, yüzde 23’ünü dört yıllık fakülte veya yüksekokul, yüzde 2.7’sini yüksek lisans (beş veya altı yıllık fakülteler dahil), yüzde 0.5’ini ise doktora mezunları oluşturdu.
2024 Hanehalkı İşgücü Anketinde, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfusun yüzde 46.9’u işgücüne dahil olmayanlar oldu.
Bahse konu, işgücüne dahil olmayan nüfus, belli başlı alt gruplara göre incelendiğinde, ülke genelinde yüzde 29.1 ile eğitimine devam edenler, işgücüne dahil olmayan nüfus içinde en büyük paya sahip. Bunu, yüzde 28.6 ile ev kadını, yüzde 23.8 ile emekli, yüzde 5.4 ile çalışamaz halde kişiler takip etti.
Toplam istihdam içinde tarım sektörünün payı yüzde 4.9, sanayi sektörünün payı yüzde 7.1, inşaat sektörünün payı yüzde 9.2, hizmetler sektörünün payı ise yüzde 78.8 oldu. Ülke genelinde 9 bin 46 kişi tarım sektöründe istihdam edilirken, bunların yüzde 12.2’sini ücretsiz aile işçisi oluşturdu.
Genel işsizlik oranında olduğu gibi, genç nüfusta işsizlik oranında da, kadınların işsizlik oranı daha yüksek seyrediyor. Bu yüzden, kadınların niye daha fazla işsiz oldukları araştırılmalı ve bu konuda eğitim dahil, tüm eksiklikler tespit edilerek, çözümler üretilmelidir.
Öte yandan, genel işsizlik oranı yüzde 4.9 iken, genç nüfusta işsizliğin ise, genel işsizlik oranının 3 katından fazla, yüzde 16.9 olması da, gençler arasında işsizliğin çok yüksek boyutlarda olduğunu göstermektedir.
Gençlerimizin iş ararken, az sayıda meslek grubunu tercih ettiklerini, işverenler de belirtmektedir. Ülkemizdeki gençlerin üniversiteleşme oranının yüzde 70’ lerde olması, gelişmiş ülkelere göre çok yüksektir.
Gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 50’ lerdedir. Gelişmiş ülkelerde, gençlerin önemli bir bölümü mesleki-teknik eğitimi tercih etmekte ve daha kolay iş bulmaktadır.
Bundan dolayı, gençlerimizin özellikle, ara ve teknik eleman yetiştiren mesleki teknik okulları ve üniversitelerdeki 2 -3 yıllık teknik bölümleri seçmeleri iş bulma şanslarını oldukça artıracak ve ülkedeki genç işsizlik oranı da düşecektir.
Öte yandan, 2024 Hanehalkı İşgücü Anketinde, istihdam edilenlerin yüzde 86.1’inin yaptığı işten dolayı Sosyal Sigortalar Dairesi’ne, yüzde 2.8’inin Emekli Fonu’na, yüzde 3.1’inin diğer Sosyal Güvenlik kurumlarına kayıtlı olarak çalıştığı belirlendi.
İstihdam edilenlerin yüzde 8’inin ise, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalıştığı ortaya çıktı. Bu rakam, geçen seneye göre artmış durumdadır. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışan 14 bin 805 kişinin yüzde 72.2’sini erkekler oluşturdu.
Bu konuda, denetimler artırılarak, kayıtdışı çalışan bu insanlar mutlaka kaydedilmelidir. Kayıt dışı istihdamın artması, asgari ücretin arttığı bugünlerde, üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir konudur.
Bunun yanında, istihdamda olup, sosyal güvenlik yatırımları ve vergileri gerçek maaşı üzerinden değil, asgari ücret üzerinden yatırılan çok sayıda çalışanın olduğunu da biliyoruz. Eğer, bu konuda tedbirler alınırsa, devletin ve sosyal güvenlik kurumlarının gelirleri de artacaktır.