ABD Başkanı Trump ile İsrail Başbakanı Netanyahu, hafta başında, Beyaz Saray’da, Gazze için hazırlanan 20 maddelik barış planını açıkladı.
Barış planı, yaklaşık iki yıldır süren savaşın sonlandırılmasını ve Gazze’de yeni bir yönetim düzeninin kurulmasını hedefliyor.
Plan, özet olarak Hamas’ın silahsızlandırılması, rehinelerin iadesi, insani yardımların kesintisiz sağlanması, Gazze’nin geçici yönetiminin oluşturulmasını ve yeniden inşası ile ekonomik kalkınmasını içeriyor.
Filistin Yönetimi, Gazze planını memnuniyetle karşıladı ve bir anlaşmaya varılması için ABD, bölge ülkeleri ve diğer ortaklarla çalışmaya hazır olduğunu belirtti.
ABD Başkanı Trump, İsrail ve Arap liderlerin öneriyi kabul ettiğini, Hamas'ın ise,Gazze'de barış planına cevap vermek için 3-4 günü olduğunu söyledi ve "aksi takdirde bunun sonuçlarına katlanacağını" belirtti.
Gelin, ABD Yönetiminin Dünya basınına servis ettiği Gazze için hazırlanan barış planının ana hatlarına birlikte bakalım..
- Gazze’nin radikalleşmeden arındırılması ve yeniden inşası
- Tüm rehinelerin 72 saat içinde serbest bırakılması
- Karşılıklı mahkum takası ve insani yardımın kesintisiz ulaştırılması
- ABD öncülüğünde “Barış Konseyi” oluşturulması
- Gazze’de özel ekonomik bölge kurulması
- Hamas’ın yönetimden tamamen çekilmesi ve silahsızlandırma süreci
- Uluslararası İstikrar Gücü’nün konuşlandırılması
- İsrail’in Gazze’yi ilhak etmeyeceğini taahhüt etmesi
- Uzun vadede Filistin devletine giden bir siyasi yol haritası oluşturulması
-Gazze, radikalleşmeden arındırılmış, terörden tamamen arınmış bir bölge olacak ve komşularına tehdit oluşturmayacak.
-Tüm esirler iade edildikten sonra barış içinde birlikte yaşamayı kabul eden ve silahlarını teslim eden Hamas üyelerine af sağlanacak.
-Gazze’ye yardım girişleri ve dağıtımı BM ve kurumları, Kızılay ve taraflarla bağlantısı olmayan diğer uluslararası kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilecek.
-Gazze, geçici bir teknokrat, apolitik Filistin komitesi tarafından yönetilecek. Bu komite kamu hizmetleri ve belediyelerin günlük işleyişinden sorumlu olacak.
-Komite, Filistinliler ve uluslararası uzmanlardan oluşacak ve yeni bir uluslararası geçiş organı olan “Barış Kurulu'nun gözetiminde çalışacak.
-Kurul, Gazze’nin yeniden inşası için çerçeveyi ve finansmanı belirleyecek, Filistin Yönetimi gerekli reformları tamamlayıp kontrolü devralana kadar geçiş yönetimini sürdürecek.
-Hiç kimse Gazze’yi terk etmeye zorlanmayacak. Ayrılmak isteyenler ayrılabilecek, geri dönmek isteyenlere de özgürce dönüş hakkı verilecek. Halkın kalması teşvik edilecek.
Uzmanların barış planı ile ilgili yorumlarına da bakacak olursak, Plan çerçevesinin, Trump yönetiminin Arap ve Avrupa ülkelerinin beklentisine yaklaştığını gösteriyor.
Görüldüğü üzere, Trump'ın şubat ayında duyurduğu ve İsrail'deki aşırı sağın özlemini çektiği Filistinlilerin sınır dışı edilmesi yani Gazze’yi tatil beldesi yapma planının rafa kaldırılmasıdır.
Ayrıca, Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkı fikrini, Arap ülkeleri ve Netanyahu Hükümeti destekleyebilir. Ancak, İsrail'deki aşırı sağ bundan şikayetçi olacaktır.
Planın birçok bölümünde, İsrail ve Hamas'ın şartlar konusunda tartışacağı alanlarda netlik yok. Ayrıca, Hamas, planı kabul etmesi için, Katar ve diğer Arap ülkelerinin baskısı altında kalacaktır. Bu da, müzakerelerin yeniden başlatılması için zemin oluşturacaktır.
Bu yazının yazıldığı saatlerde, BBC’ye konuşan üst düzey bir Hamas yetkilisi, planı büyük olasılıkla reddedeceklerini söyledi. Yetkili, söz konusu planın “İsrail’in çıkarlarına hizmet ettiğini” ve “Filistin halkının çıkarlarını göz ardı ettiğini” belirtti.
Hamas, planın içeriğinde yer alan silahsızlanma, teslim olma ve Gazze’de uluslararası istikrar gücü konuşlandırılması gibi şartları da kesin bir dille reddediyor.
Umarım, Hamas planı kabul eder. Aksi halde, Hamas’ın olası ret kararı, yeni bir silahlı çatışmaya ve İsrail saldırısına yol açabilir.
Sonuç olarak, İsrail-Hamas savaşının sona ermesi, hem bölge, hem de dünya için çok önemlidir. Umarım, yakın zamanda gerçekleşir.
Uzun zamandır, Trump’ ın dünyadaki birçok sorunun çözümü için çok aktif çalıştığını görüyoruz. Azerbaycan- Ermenistan anlaşması, Pakistan-Hindistan çatışmalarının durdurulması, Tayland-Kamboçya çatışmalarının durdurulması, İran –İsrail savaşında ateşkes sağlanması, Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi için yoğun mesai harcaması bunların başlıcalarıdır. Şimdi de İsrail-Hamas savaşının sona erdirilmesi için büyük çaba göstermektedir.
Özellikle, uzmanlar tarafından Gazze açıklarındaki denizlerde bulunduğu söylenen zengin Hidro karbon kaynaklarının, savaşın sona erdirilmesinde bir motivasyon aracı olduğu belirtilmektedir.
Önümüzdeki dönemde, orta doğudaki savaşların sona ermesinden sonra, Kıbrıs açıklarında bulunan zengin hidro karbon kaynakları, belki de, Kıbrıs sorunun çözümü için de bir motivasyon olabilir. Zaman ve yaşanılan olaylar, pek çok gelişmeye yol açabilecek potansiyeldedir. Bizden söylemesi...