Kayıplar Komitesi’nin Galatya göletinde, Karpaz bölgesinde ve Abohor’da yeni kazılara başladığı öğrenildi.
Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üye Ofisi Kazılar Koordinatör Yardımcısı Arkeolog Çınar Karal’dan aldığımız bilgilere göre, Galatya gölündeki kazıların biri biterken, bir diğeri başlatıldı ve gölün taranması sürerken, Yedikonuk/Büyükkonuk (Eptagomi/Komikebir) yöresinde bir kuyunun tam yerinin arandığı kazı çalışmalarına sürdürülüyor. Abohor’da ise (Epikho/Cihangir) yeni bir kazı başlatıldı.
Paşaköy (Aşşa), Aya Marina (Gürpınar) ve Lefkoşa’nın güneyinde Engomi (İncirli) bölgesindeki kazılar ise sona erdi. Halen Karpaz ve Abohor kazıları dışında Akçiçek (Siskilip), Özhan (Asomato), Girne Boğazı’nda Yukarı Dikmen bölgesinde kazılar sürüyor.
İki toplumlu kazı ekipleriyle yürütülen kazılarda, arkeologlar ve şirocular ile diğer çalışanlar yer alıyor…
KAZILARDA SON DURUM…
Kayıplar Komitesi Kıbrıslıtürk Üye Ofisi Kazılar Koordinatör Yardımcısı Arkeolog Çınar Karal’dan aldığımız bilgilere göre kazılarda son durum şöyle:
*** Akçiçek/Sisklip/Sisklipos: 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum’un bu bölgede gömülü olabileceği bilgisi üzerine başlatılan kazı çalışmaları sistematik olarak devam etmektedir.
*** Paşaköy/Aşşa: 1974 kaybı bir Kıbrıslırum’un bu bölgede bulunan kuyu içerisine gömülü olabileceği üzerine başlatılan kazı çalışması sona erdi.
*** Mehmetçik/Galatya 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum’un Mehmetçik/Galatya göleti içerisinde gömülü olabileceği bilgisi doğrultusunda, başlatılan kazı çalışmaları sona ermiştir.
*** Mehmetçik/Galatya: 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum’un Mehmetçik/Galatya göleti içerisinde gömülü olduğu bilgisi üzerine önceki yıllarda kazı çalışması gerçekleştirilen ve kayıp şahıslara rastlanılan alan yeniden değerlendirilmiş ve kazılmayan noktalar belirlenerek bu alanlarda kazı çalışmaları tekrardan başlatılmıştır.
*** Özhan/Asomato: 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum’un bu bölgede bulunan tarla içerisinde gömülü olabileceği bilgisi üzerine başlatılan kazı çalışmaları sistematik bir şekilde devam etmektedir.
*** Yukarı Dikmen/Dikomo: 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum'un, Lefkoşa - Girne anayolunun batısındaki dere yatağına gömülü olabileceği bilgisi üzerine başlatılan kazı çalışmaları sistematik şekilde devam etmektedir.
*** Gürpınar/Aya Marina (Askeri Bölge): 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum’un gömülü olabileceği bir yerle ilgili bilgi doğrultusunda başlatılan kazı çalışması sona ermiştir.
*** Abohor/Cihangir/Epikho: 1974 kaybı bir grup Kıbrıslırum’un bir dere yatağının batısında bulunan tarla içerisine gömülü olabileceği bilgisi üzerine, belirlenen limitler içerisinde kazı çalışması başlatılmıştır.
*** Yedikonuk/Eptakomi: 1974 kaybı bir Kıbrıslırum’un bu bölgede bulunan kuyu içerisine gömülü olabileceği üzerine kuyu arama çalışması sona ermiştir.
*** Büyükkonuk/Komikebir: 1974 kaybı bir Kıbrıslırum’un bu bölgede bulunan kuyu içerisine gömülü olabileceği üzerine kuyu arama çalışması başlatılmıştır.
*** Engomi/İncirli: 1963 kaybı bir Kıbrıslıtürk’ün bölgede bulunan bu kuyu içerisinde gömülü olabileceği bilgisi üzerine başlatılan kazı çalışması sona ermiştir.
Biz de kazı çalışmalarında emek veren kazı ekiplerindeki arkeologlarımıza, şirocularımıza ve diğer çalışanlara “Çok kolay gelsin” diyoruz.
GALATYA KAZILARI, CYPRUS MAIL GAZETESİNDE…
Öte yandan Cyprus Mail gazetesi de, Galatya göletinde yürütülen kazı çalışmalarına geniş yer verdi. 21 Eylül 2025 tarihli Cyprus Mail gazetesinde Kiriaki Hristodulu imzasıyla yayımlanan yazıyı, okurlarımız için özetle derleyip Türkçeleştirdik ve yazıdaki bazı hataları da editleyip düzelttik. Yazı özetle şöyle:
*** 1974 ve öncesinde kayıp olanlarla ilgili çalışmalar sürerken, şu andaki odak noktası Karpaz bölgesinde bir yer…
*** Türk askerleri tarafından 1974’te askeri bir kamp olarak kullanılan Galatya köyü, Kıbrıs’ın kuzeyinde Karpaz bölgesindedir ve Kayıplar Komitesi’nin araştırmalarında şu anda ilgi odağındadır – bu bölgede 10 kişiden geride kalanların gömüldüğü yönünde raporlar vardır.
*** Arkeolog Haralambos Şafku, “Burada aramakta olduğumuz tüm kayıplar sivil insanlardır. Köylerinden kaçırılmış olduklarını biliyoruz ve bu da onların gömü yeri olabilir” diyor Galatya göleti için. “Elbette 1974 yılının yaz aylarındaki iklim nedeniyle bu gölet kuruydu. Bize bilgi veren Kıbrıslıtürk şahit, buraya bir şiro getiren şahısların gömü yaptıklarını anlattı. Hepsi bu” diyor.
*** Kayıplar Komitesi yetkilileri Ali Çulluoğlu, Çınar Karal, Güliz Bürüncük, Thekla Kalli ve Dimitris Minasidis ile birlikte şiro operatörü Ergin Tarancı son birkaç gündür burayı kazıyorlar ancak şu ana kadar bir şey bulamadılar. Şafku, “Şu ilerideki küçük (su motoru) evciği 1974’ten beri oradadır ve bir referans noktasıdır” diyor.
*** Galatya göletinde 2006 ve 2015 yıllarında iki toplu mezarda kazılar yürütülmüş ve toplam 17 kayıp Kıbrıslırum’dan geride kalanlar bulunarak kimliklendirilmişti. Buna ve toplanan diğer bilgilere dayanarak Kayıplar Komitesi o günden bu yana burada en az beş kazı yürüttü ancak herhangi bir sonuç elde edemedi. Şafku’nun anlattığına göre burasıyla ilgili bilgide sekiz civarında kayıp şahsın gömülü olduğu belirtiliyor.
*** 1974 öncesinde Galatya bir Kıbrıslıtürk köyüydü ve 1973 nüfus sayım sonuçlarına göre köyde 1,184 kişi yaşamaktaydı. 1963’teki iki toplumlu çatışmalar ardından çok sayıda Kıbrıslıtürk, enklavlara sığınmıştı ve bunlardan birisi de Galatya idi.
*** 1974’teki Türk işgali esnasında civar köylerden Kıbrıslırumlar’ın Galatya’ya götürülerek burada öldürülmüş oldukları belgelendi. Görgü tanıklarına göre, öldürülenler hızlı biçimde köyün batısında bulunan gölete gömülmüşlerdi.
*** Kayıplar Komitesi’nin aramakta olduğu sekiz kayıp şahıs civar köyler olan Yalusa, Komikebir ve Eptagomi’nin kayıpları. Bölgeden bir Kıbrıslıtürk’ün tanıklığına göre, bu kayıplardan birisinin kayıp edildiği tarih 3 Ekim 1974 idi.
*** Resmi Kayıplar Listesi’nde olmayan iki Kıbrıslıtürk’ün de bu bölgede gömülü olabileceğine inanılıyor, Kıbrıslıtürk yeraltı örgütü TMT tarafından öldürülerek gölde bir yerlere gömülmüş olabilecekleri sanılıyor.
*** Galatya’nın yanısıra ikinci bir kzı ekibi de yakınlardaki Eptagomi’de çalışmalar yürütüyor. Arkeologlar o köyden kayıp edilerek bir kuyuya gömülmüş olan bir kişinin kalıntılarını bulmayı umuyor.
*** Gölün morfolojisi nedeniyle buraya herhangi bir inşaat yapılmamış olması, Kayıplar Komitesi tarafından pozitif bir şey olarak görülüyor ancak göletin büyüklüğü çalışmaları daha zor kılıyor.
*** Kayıplar Komitesi 1981 yılında iki liderin vardığı anlaşma sonucunda, 1963-63’te iki toplumlu çatışmalarda ve 1974’te kayıp edilen toplamda 492 Kıbrıslıtürk ve 1,510 Kıbrıslırum için kazı yapmak, bulunan kalıntıları kimliklendirmek ve yakınlarına bu kalıntıları iade etmek üzere kurulmuştu. 2024 yılı sonlarına kadar toplam 1,051 kayıp şahıs kimliklendirilerek bu şahısların kalıntıları, ailelerine defin için geri verilmişti.
Şafku, “Arkeologlar olarak her zaman söylediğimiz şeyi söyeyeceğim. En ufak bir bilgi kırıntısı bile önemlidir. Bilgilere, haritalara ve elimizin altındaki diğer araçlara dayanarak çalışıyoruz ancak bize gelen herhangi bir şey önemlidir” diyor.
*** 2009 yılından bu yana Kayıplar Komitesi ile çalışan Çulluoğlu ise göletin içindeki evciğin yanındaki belli bir noktada yürüttükleri kazılardan sonuç alamayınca, ikinci noktada kazı yapma kararı aldıklarını anlatıyor.
*** “Tüm bölgenin kazılmasını tamamlamaya çalışıyoruz, böylece geride kazılacak hiçbir şey kalmayacak. Aldığımız bilgiler uyarınca, bölgede daha fazla kaybın olduğunu biliyoruz, o yüzden kazılara devam ediyoruz” diye konuşuyor.
*** Kazı ekibinin çalışmaları, aynı zamanda hava koşullarına da bağlı… Çulluoğlu, “Yağmur sezonu başlamadan önce mümkün olan herşeyi yapmak üzere kendimizi zorluyoruz” diye konuşuyor ve o da, bilgi için çağrıda bulunuyor… “Kıbrıslılar’a çağrı yaparak bize daha fazla bilgi vermelerini istiyorum. Eğer bir şey duymuş, bir şey öğrenmişlerse, korkmasınlar, ofisimize gelsinler, bize telefon açsınlar. Bize daha fazla bilgi versinler ki kayıplarımızın geride kalanlarını da bulabilelim…”
Galatya'daki kazılardan görünüm
Abohor'daki kazılardan görünüm
Galatya gölündeki kazılar sürüyor. Foto Cyprus Mail