Öğrenci azalıyor, burslar plansızca çoğalıyor, kalite ise göz göre göre eriyor. KKTC, her yıl milyonlarca doları “tam burs” sistemine gömerken nitelik artmıyor.
Öğrenci Sayısında Düşüş
2024’te TC’den KKTC’ye yerleşen öğrenci sayısı 12 bin 180 iken, 2025’te yerleşen öğrenci sayısı 11 bin 587’ye düştü. Azalma sadece 600 gibi görünse de, ücretli tercihlerdeki %11’lik kayıp, nitelikli öğrenci açısından büyük uyarı (“DAÜ-SEN: Ülke üniversitelerinde...,” 2025).
Burs Patlaması
2025’te öğrencilerin %89,4’ü burslu. Yani on öğrenciden dokuzu. 7 bin 470 öğrenci ise tam burslu. Üniversiteler, ayakta kalabilmek için bursu pazarlık aracına çevirmiş durumda.
Üniversite mi, Tatil Köyü mü?
Artık öğrenciden beklenen şey eğitim değil; yurt, kantin, kafe ve markette tüketim. Üniversiteler artık bilim yuvası değil; adeta turizm ofisi havasındalar...
DAÜ’nün Ayrıksı Konumu
Burssuz öğrencilerin %74,3’ü sadece DAÜ’yü seçti. KKTC’de eğitime para ödemeye değer görülen tek üniversite hâlâ DAÜ.
Akademi Gündemden Düştü
Araştırma, nitelik, akademik kadro… Bunlar artık kimsenin umurunda değil. Üniversiteler yalnızca kontenjan peşinde, burs pazarlığında.
Ve artık Ernest Hemingway’in ünlü romanında “Çanlar Kimin İçin Çalıyor?” sorusu belki de şimdi bize soruluyor (Caner, 2015)!
Maliyeti Ağır Gerçek
Tercih burslarının da eklenmesiyle her yıl yaklaşık 8 bin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrenci KKTC’de tam burslu okuyor. Hazırlık sınıflarıyla birlikte bu sayı yıllık 35 bine ulaşabiliyor.
Her bir öğrenci için 4–5 bin dolar maliyet hesaplandığında, bu bursların faturası yıllık 140–175 milyon dolar. Üstelik bu yükün yaklaşık yarısını devlet üniversiteleri, Doğu Aknediz Üniversitesi (DAÜ) ile Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) üstleniyor. Onca maliyete rağmen eğitim kalitesi artmıyor.
Mali ve Siyasi Analiz
Bu tablo yalnızca eğitim sorunu değil, aynı zamanda mali ve siyasi bir mesele. Çünkü burslar KKTC ekonomisinde görünmez bir yük yaratıyor. Üniversiteler gelir kaybediyor, devlet üniversiteleri bütçe baskısıyla boğuşuyor.
Türkiye burslu öğrenci göndermeyi destek olarak görüyor ama KKTC, bu öğrencilerden beklenen ekonomik katkıyı alamıyor. Yani iki taraf da tam anlamıyla kazançlı çıkmıyor. KKTC için mesele sadece akademik değil, aynı zamanda ekonomik bağımlılık sorunu.
Yetkililere Açık Çağrı
Rakamlar ortada: Bu yıl %100 bursların %42’sini yalnızca DAÜ ve LAÜ verdi. Devlet üniversiteleri bile piyasa koşullarına teslim olmuş durumda.
Çözüm nettir: KKTC ve Türkiye arasında devlet merkezli, denetimli, niteliği önceleyen burs politikası kurulmalı. Araştırma fonları devreye girmeli, üniversiteler öğrenci kapan değil, bilim yuvası olmalıdır.
Sonuç
Bugün gelinen nokta, yükseköğretimin kontrolsüzce turizmleştiğini gösteriyor. Eğer küçük ve denetimsiz üniversitelerin açılmasına devam edilirse sistem yalnızca akademik değil, ekonomik olarak da çökecek.
Sorunun adı belli: Burs sarmalı.
Çözümün adresi de aslında ortada: Devlet politikası.
Bugün harekete geçmezsek, yarın çok geç olabilir. Belki de geç kaldık. Yine de doğru adımları atmalıyız.
Rakamlarla KKTC’de Burslu TC Öğrenci Gerçeği (Bilgi Kutusu)
2024’te öğrenci sayısı: 12.180
2025’te öğrenci sayısı: 11.587
%89,4 burslu öğrenci oranı (2025)
7.470 tam burslu öğrenci (2025)
912 tam ücretli öğrenci: %74,3’ü sadece DAÜ’de (2025)
Yıllık toplam tam burslu (ortalama): 35 bin öğrenci (hazırlık sınıflarıyla birlikte)
Yıllık ortalama maliyet: 140–175 milyon $
Bu maliyetin yaklaşık yarısı: DAÜ + LAÜ
Kaynakça:
Yüksek Öğretime Analitik Bir Bakış: Caner, H. (2015, 1 Eylül). Yüksek öğretime analitik bir bakış – I. Detay Kıbrıs. https://www.detaykibris.com/yuksek-ogretime-analitik-bir-bakis-i-92324h.htm
Kıbrıs Postası. (2025, 27 Ağustos). DAÜ-SEN: Ülke üniversitelerinde öğrenci sayısı düşüyor, burslar artıyor; eğitim kalitesi eriyor. Kıbrıs Postası. https://www.kibrispostasi.com/c91-EGITIM/n573124-dausen-ulke-universitelerinde-ogrenci-sayisi-dusuyor-burslar-artiyor-egitim-kalitesi-eriyor