Meltem SONAY

Maliye Bakanlığı resmi internet sitesi, ‘resmi ve güncel’ rakamlarla mevcut Hükümet’in göreve başladığı 2013 yılı ortasından bu yana performansını şeffaf olarak ortaya koydu.

YENİDÜZEN, son dönemdeki mali performansı Maliye Bakanlığı Bakanlık Müdürü Erkan Okandan’dan alınan bilgilerle değerlendirdi.

Okandan: “REEL rakamlarla ortaya kondu”

Bakanlık Müdürü Okandan,  bu dönem Maliye Bakanlığı olarak bütçe gerçekleşme rakamlarını yorumlarken kamuoyuna daha gerçekçi veriler sunmak adına NOMİNAL rakamlar ile REEL rakamları da paylaştıklarına işaret etti.

%4’den fazla İYİLEŞME!

Yerel gelirlerin Yerel giderleri karşılama oranı 2010 yılında % 78,41 iken bu oran 2011’de % 81,36, 2012’de %84,12’ye, 2013 yılının 2. Yarısı itibariyle göreve gelen mevcut hükümet döneminde  %84,76 ve son olarak 2014 yılsonu itibariyle %88,43’e çıktı. Olumlu performans 2015’in ilk 5 ayında da devam ederek  %89,50’yi buldu.

Bakanlık Müdürü Okandan, henüz kesinleşmemiş olan Haziran verilerine göre bu oranının %90 seviyesinin üzerine çıkacağını vurguladı.

İyileşme trendi 2015’te de devam ediyor…

Maliye Bakanlığı resmi verilerinin, 5 aylık yerel gelirlerin, yerel giderleri karşılama oranlarına göre, 2013 yılının 5 aylık % 82,5 olan karşılama oranı, 2014’te %88,79’dü. 2015’in %89,50 olarak kaydedilen ilk beş aylık karşılama oranı da, ‘iyileşme trendi’nin devam ettiğini ortaya koyuyor.

2011 yılında dönemin hükümeti tarafından dondurulan ve bir kısmının Temmuz 2011, bir kısmının da Ocak 2012’de çalışana verilmesi gereken %14,72’lik HAYAT PAHALILIĞI’NIN DONDURULUP ÖDENMEMESİNE KARŞIN,  Yerel Gelirlerin Yerel Giderleri karşılama oranı 2011 yılında  % 82,84 ve % 86,26 olarak gerçekleşmişti.

Bütçe Genel Gelirleri’ne ilişkin verilere göre, 2014’te 2012 yılına göre NOMİNAL %24,08 artış sağlandığı, REEL olarak da %6,71 artışın kaydedildiği görülüyor. Ayni dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nden alınan hibe ve kredilerdeki %5,98 REEL gerileme dikkate alındığı zaman ise, kamu maliyesinin gelirlerinin yerel gelirler üzerinden artırıldığına da dikkat çekiliyor.

‘Mal ve hizmet alımı’ da arttı!

Maliye’nin resmi verileri, yerel gelirlerin, yerel giderleri karşılama oranı artarken, ‘mal ve hizmet alımlarının da arttığını ortaya koyuyor. Yani sıkı maliye politikası en azından piyasaya aktarılan paranın kısılmadığını gösteriyor.

Devletin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin özel sektörden satın alınmasına ilişkin verileri gösteren tablolara göre, 2014’te bitmiş yıl itibarıyla, bir önceki hükümetin tamamlanmış yılı 2012’ye göre devlet tarafından nominal olarak %28,40 REEL olarak ise %11,3 daha fazla piyasadan mal ve hizmet aldı. BU RAKAMLAR GERÇEKTE DEVLET ELİYLE PİYASAYA DAHA FAZLA PARA çıktığını ortaya koyuyor.

Devlet giderlerinin %85-90 civarında, en fazla ağırlığına sahip personel ve transfer harcamalarında 2011 yılında %14,72’lik hayat pahalılığı verilmemesine karşın, yeni dönemde hayat pahalılığı da Devlet Planlama Örgütü’nün açıklamasına göre verildiğine işaret ediliyor.

Maliye Bakanlığı’na getirilen en büyük eleştirilerden birinin ‘sıkı harcama politikası’ olduğuna işaret edilirken, resmi verilerin 2012 yılına göre 2014 yılı itibariyle Devletin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin özel sektörden satın alınmasında REEL olarak %11,03 artışı ortaya koyduğuna dikkat çekildi.

Tablolar, 2015 yılında ilk 5 aylık Mal ve Hizmet Alımı miktarının, 2014 yılının ayni dönemine göre REEL olarak %6,51 arttığı da gösteriyor.

İki kez iyileştirme…

2009’dan 2013 yılına kadar vergi mükelleflerinin, vergisinin en azından REEL olarak artışını önleyen ‘Kişisel vergi muafiyetleri ve özel indirimler’de herhangi bir değişikliğe gidilmezken, Vergi Mükellefleri lehine, 2014 yılında ve 2015’in başında olmak üzere iki kez ‘Kişisel vergi muafiyetleri ve özel indirimler’de iyileştirme yapıldı. 

Bu iyileştirme, vergi mükelleflerinin vergi yüklerinin reel olarak artmaması sağlandı. Örneğin,  biri ilkokul, biri de lisede olmak üzere iki çocuğu ve eş geliri de olan bir vergi mükellefi, 2 bin 110 TL brüt maaşa kadar vergi ÖDEMEMİYOR.

‘Hibe ve Krediler’ %5.98 azaldı!

‘Türkiye’den Hibe ve Krediler’ başlığı altındaki tabloya göre, 2012 yılında 801 milyon 696 bin 871 TL olan rakam, 2013’te 928 milyon 381 bin 847 oldu.

2014’te ise 893 milyon 47 bin 312 TL Türkiye’den hibe ve kredi alınırken, 2012 yılına göre de 91 milyon 350 bin 441 TL daha fazla alınmış oldu. Maliye Bakanlığı’nın resmi verilerini aktaran tablo, alınan hibe ve kredinin artmış görünmesine karşın, Türk Lirası alınan hibe ve kredinin, ENFLASYON NEDENİYLE REEL OLARAK 2012 yılına göre %5.98 azaldığını ortaya koyuyor.

‘Bütçe Vergi Gelirleri’ REEL olarak % 12,57 arttı

Türkiye’den alınan ‘Hibe ve Krediler’ azalırken, bütçe açığının azalması, gelir ve giderin karşılama oranın artmasını ise, ‘Bütçe Vergi Gelirleri’ tablosu ortaya koyuyor.

2014 yılında 2012’ye göre ‘Bütçe Vergi Gelirleri’ REEL olarak % 12,57 arttı.

Maliye Bakanlığından edinilen bilgilere göre vergi gelirlerinde meydana gelen bu artışın kayıt dışında olan bir kısım gelirlerin kayıt altına alınmasıyla sağlandığı, hatta kamu/özel tüm gerçek/tüzel vergi mükelleflerinin yararlanmasını sağlayan kişisel ve özel indirim muafiyetlerinin artırılmış olmasına rağmen sağlandığı da vurgulandı.

Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi’nde ARTIŞ!

‘Dahilide alınan KDV’ yani satına alınan mal ve hizmetlere ödenen vergi, 2012’ye göre, 2014’te %18,04 artarken, en büyük artış ‘GELİR VERGİSİ VE KURUMLAR VERGİSİ’nde yani ‘dolaysız’ vergilerde yaşandı.

Maliye Bakanlığı vergi mükellefleri lehine iki kez iyileştirmeye gittiği ‘Kişisel vergi muafiyetleri ve özel indirimlere rağmen yani Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi gelirlerine azaltıcı etkisine rağmen 2012 yılına göre  %18,27 REEL, % 35,64 NOMİNAL ARTIŞ elde etti.

2012 yılına göre ‘akaryakıt’ gibi fiyatların içerinde bulunduğu ‘Fiyat İstikrar Fonu’ndan elde edilen gelir ise, %13,22 arttı.

Yıllar itibarıyla Yıllık Uluslar arası Ticaret ve Muamele Gelirleri de 2012’ye göre 2014 yılında reel olarak % 14,13 arttı.

2015’te aynı performans devam ediyor…

2015’in 5 aylık performansını gösteren tabloya göre de, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi toplamında 2013 yılına göre NOMİNAL %25,86 REEL olarak %7,42 iyileşme var.

2014 yılının ilk 5 aylık performansına göre ise, 2015’in ilk 5 ayında artış NOMİNAL %11,19 REEL OLARAK İSE  % 6,57 arttı.

2014’e göre bütçe vergi gelirlerinin genelde performansının da  % 8,92 arttığı tablolara yansıdı. Yerel 5 aylık bütçe gelirleri 2015 yılında, 2014’e göre % 4,23 artarken, Türkiye’den alınan hibe ve kredilerde 2014’ün ilk beş ayına göre REEL OLARAK %25 GERİLEME var. Bu 'gerileme' Türkiye’den hibe ve borçlanma oranındaki düşüşü gösteriyor.

---------------------------------------------

4 BUÇUK MİLYAR TL İÇ BORÇ!

Yerel gelirlerin, yerel giderleri karşılama oranındaki artışa karşın, devletin 4.5 milyar Türk Lirası iç borcu en önemli sorun olarak halen ortada duruyor…
Devlet, Maliye’nin artan “performansına” rağmen halen iç borcun faizlerini ödeyemiyor. Uzmanlar, iç borcun EN AZINDAN faizinin ödenmesi, ana borcun artmaması ve döviz bazında gerilemesi gerektiğine işaret ediyor.
Bu hedefin gerçekleştirilebilmesi için ya gelirlerin artırılması, ya da giderlerin kısılması gerekliliğine işaret edilirken, Maliye’nin giderleri kısma, piyasayı sıkboğaz etme noktasında olmadığı da belirtiliyor.

Maliye’nin SEYİR DEFTERİ…

Maliye Bakanlığı, tüm icraatların şeffaf ve denetlenebilir olması adına, tüm verileri bakanlığın resmi internet sitesinde yayınladı.

İnternet sitesinde ayrıca, haftalık olarak yenilenen ‘MALİYE’NİN SEYİR DEFTERİ’ de yer alıyor. Seyir defterinde haftalık olarak ‘gerçekleşen gelir’, ‘gerçekleşen harcama’, ‘açık- fazla’, ‘mevcut nakit’, ‘mevcut mükellefiyet’ ve ‘mevcut açık veya fazla’ detaylı olarak gösteriliyor.

Sitede, ödenecek, ödenmesi gereken ücretler, kamu görevlilerine her ay, kaç kişiye ne kadar ödendiği dahil, tüm veriler ve bilgiler kalem kalem paylaşılıyor. İsteyen herkes de bu bilgilere www.maliye.gov.ct.tr’den ulaşabiliyor.