Reel Sektör Danışma Kurulu, turizm sektöründeki sorunlar ve atılması gereken adımlar ile ilgili Başbakanlığa bağlı Ekonomik Koordinasyon Kurulu’na rapor sundu. Raporda turizme yönelik dikkat çekici tespitler var:

RAPORDAN:

• Turizm 12 aya yayılmalı, sektörde çeşitlilik sağlanması, istikrarlı turizm politikaları uygulanmalı, tanıtım geliştirilmeli
• Girdi maliyetleri azaltılmalı,  turizm fonunun etkin kullanılmalı fonun kaldırılmadan önce bütçede düzenli ödenek kullanımının sağlanmalı
• Yüksek finans maliyetlerinin düşürülmeli
• Turistlerin küçük otellerde konaklaması artırılmalı
• Ulaşım pahalı, ülke yeteri kadar bilinmiyor
• Otellerin yatak fiyatları düşük
• Çevre kirliliği ve özel koruma bölgelerinde çarpık yapılaşma var. Müzeler bakımsız, şehir planı yok
• Sektörde kalifiye eleman sıkıntısı var
• Vatandaşlar, sektöre yeterli ilgi göstermiyor, yerli eleman sayısı artırılamıyor
• İstatistik veriler yetersiz
• Turizm fonu, popülist kullanıyor

Ayşe GÜLER

Kıbrıs Türk Otelciler Birliği’nin (KITOB) de yer aldığı Reel Sektör Danışma Kurulu, Ekonomik Koordinasyon Kurulu’na rapor sundu, sektördeki sorunları ve çözüm önerilerini masaya yatırdı.

Kurul, turizm sezonunun 4 ay sonra başlayacağını dikkate alarak çözüm önerilerini kısa, orta ve uzun vade olmak üzere 3 noktada birleştirdi.

Ekonomik Koordinasyon Kurulu’na sunulan raporda, turizmin 12 aya yayılarak, sektörde çeşitlilik sağlanması, istikrarlı turizm politikalarının uygulanması, tanıtımın geliştirilmesi, ulaşabilirliğin kolaylaştırılması ve ulaşım maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğine dikkat çekildi.

Önerilerde, halka turizmin sevdirilmesi, çevre duyarlılığın artırılması, girdi maliyetlerinin azaltılması, turizm fonunun etkin kullanılması, fonun kaldırılmadan önce bütçede düzenli ödenek kullanımının sağlanması, yüksek finans maliyetlerinin düşürülmesi noktası yer aldı. 

Öte yandan otellerin yatak fiyatlarının artırılması, sürdürebilirlik, ürünün değer kazanması ve imaj için turizmin alt yapısı olan çevrenin gözetilmesi, kirli imajının giderilmesi, ülke turizmin verilerinin geliştirilmesi, turizmin gelirlerinin ve yerel ürün kullanımın artırılması da önerildi.

Kurul ayrıca gelirlerin piyasaya, halka ve esnafa yansıması gerektiğini de savunarak, kalifiye eleman sıkıntısının kalıcı olarak giderilmesi ve gençlerin turizm sektörüne istihdamının sağlanması, yatak kompozisyonun turizm ürünlerine uyumun sağlanması, turistlerin küçük otellerde konaklamalarının artırılması gerektiği vurguladı.

“Turizmdeki politikalar, her hükümete göre değişiyor”
Başbakanlığa bağlı Ekonomik Koordinasyon Kurulu’na sunulan raporda,  ülke turizminde ‘istikrarlı politikaların’ uygulanmadığını, politikaların her hükümete göre değiştiğine dikkat çekildi.
Raporda, sektörde, ‘istikrarlı turizm politikaların’ uygulanması gerektiği yer aldı, konu ile ilgili kısa, orta ve uzun vadeli öneriler sunuldu.
Turizm fonunun yönetimine KITOB dahil tüm paydaşların katılarak, harcamaları da etkinlik ve verimliliğin sağlanması gerektiği belirtildi.
Bunun yanı sıra Turizm Gelişim Yasası’nın devletin tüm birimleri tarafından benimsenecek şekilde uygulamaya konularak, tüzüklerin çıkarılması gerektiğine değinildi.
Öte yandan sürdürebilir turizm politikasının uygulanması ve turizm örgütü modelinin geliştirilmesi için yasa taslağı hazırlığının başlaması gerektiği belirtildi.
Raporda ayrıca turizm örgütü kurulmasını sağlayıcı yasanın çıkarılması, gerekli imkanların sağlanarak uygulamaya konulmasına da işaret edildi.

“Turizm 12 aya yayılmalı, sektörde çeşitlilik sağlanmalı”
Reel Sektör Danışma Kurulu tarafından hazırlanan raporda, turizmin 12 aya yayılamadığını, sektörde çeşitliliğin sağlanamadığına işaret edildi.
Bu bağlamda Turizm Çeşitlendirme Stratejisi geliştirilmesi gerektiği raporda yer alırken, bu stratejiye göre turizmin 12 aya yayılmasını sağlayıcı ürünlerin geliştirilmesi için girişimcilere TC Yardım Heyeti tarafından da sağlanan ancak yeterli olmayan kredi imkanlarının fon sağlayıcılar arasında koordinasyon sağlanarak geliştirilmesi önerildi.
Öte yandan ülkede hibe program sağlayan tüm fon sağlayıcılarının bu stratejiye göre hibe vermesinin sağlanması talep edildi. Ayrıca otellere de ürün çeşitlendirmesi için hibe imkanı sağlanması, küçük zor durumda olan otellerin de yararlanması için uygun kriterlerin uygulanması gerektiği belirtildi.

Çeşitlendirmede uygulanacak adımlar…
Danışma Kurulu, turizm çeşitlendirilmesi stratejisinde uygulanacak adımları da belirledi.
Kurula göre inanç, tarihsel, eko, köy, kültür turizmi ve ülkede geliştirilecek diğer turizm çeşitlerinin belirlenmesi, çekim unsurlarının envanterlerinin çıkarılması, pazarlanabilir olanların geliştirilmesi için standartların belirlenmesi ve gerekli alt yapı çalışmalarının sağlanabilmesi için olanak ve fon imkanlarının sağlanması gerektiğine dikkat çekildi.
Öte yandan kırsal kesimden eko turizm konaklamalarının borç sorunlarının çözümlenerek, pazarlanabilmeleri için gerekli planlamanın ve aktivitelerin geliştirilmesi gerektiğine değinildi.
Surlar içindeki kentlerin turistlere daha cazip hale gelmesinin sağlanması talep edildi.

-------------------------------------------------------

Yat turizmi geliştirilmeli…

Sektördeki en önemli sorunları arasında turizm çeşitlerinin profesyonel tanıtımın yapılması, paket programlara dahil edilebilmesinin sağlanması, bu amaçla broşür ve tanıtımların yurt dışında yapılması veya broşürlerin yurtiçinde kara, deniz ve hava kapılarına konulması gerektiği vurgulandı.
Kurul, uzun bir kıyısı olan Akdeniz’de gezen yatların konaklayacağı marinaların azlığı nedeniyle yatları ile dolaşan turistleri çekme potansiyelinin düşük olduğuna dikkat çekti. Bu nedenle yat turizmin geliştirilmesine vurgu yapıldı. Yat turizmin gelişmesi için marina yapabilecek yerlerin belirlenmesi ve ciddi yatırımcı arayışına giderilmesi gerektiği belirtildi.

“Girdi maliyetleri yüksek…”
Raporda, turizm sektöründe girdi maliyetlerinin diğer ülkelere göre yüksek olduğunu, azaltılması gerektiğini savunuldu.
Ayrıca raporda kısa ve orta vadeli çözüm önerileri yer aldı.
Buna göre, kısa vadeli çözüm olarak girdi maliyetlerinin içerisinde en önemli yeri tutan elektrik maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğine vurgu yapıldı.
Buna göre elektrik sorununa kalıcı bir çözüm bulunana kadar oteller için hesaplanan 10 kuruşa isabet eden bütçe ödeneğinde ödenek bazında ne kadar tasarruf yapıldığının Turizm Bakanlığı tarafından hesaplanması ve 10 kuruş katkının tasarruf sağlanan miktar düzeyi de artırılması için Bakanlar Kurulu kararı çıkarılması önerildi.
Öte yandan otellere sağlanan elektrik katkısının 2013 sonunda yapılan zamdan önceki seviyesinin yüzde olarak tespit edilmesi ve gelecek yıllara bu katkının fatura bedelinin yüzdesi olarak sabit bir şekilde başlanması gerektiği kaydedildi.
Raporda ayrıca otellerin enerji verimliliğini çalışması yapması için destek sağlanması gerektiğine de dikkat çekildi. Söz konusu projenin KITOB tarafından hazırlandığı da belirtildi.

Niş ve genel tüketim girdilerinin sübvansiye edilmesi…
TC Yardım Heyeti, Turizm Bakanlığı ve KITOB’ın ‘uygulayıcı taraf’ olarak belirlendiği öneride; hellim, süt gibi ihracatında prim uygulanan ürünlerde otellerin alımlarının da ihracata teşvik kapsamında değerlendirilmesi gerektiği kaydedildi.
Hellim ile ilgili Bakanlar Kurulu kararına söz konusu önerinin eklenmesi, sanayicilerin oteller için ürettikleri hellim ambalajında sadece otel kullanımı içindir ibaresinin yer alması gerektiğini de öneride yer aldı.

--------------------------------------------------------------

Çalışma izinlerinde bürokrasinin azaltılmalı…

Hazırlanan rapordaki kısa ve orta vadeli öneride; otellerin istihdam harcamalarının ve girdilerinin azaltılması gerektiği savunuldu.
Buna göre; çalışma izinlerinde bürokrasinin azaltılması, yerli istihdam prim, ihtiyat sandığı katkısının ödenmesi, Kuzey Kıbrıs vatandaşlarının sektöre özendirilmesi ve reel olarak istihdam maliyetlerinin artırılmaması gerektiği vurgulandı.

“Turizm fonu, popülist kullanıyor”
Sektördeki turizm fonunun ‘popülist’ kullanıldığı ve etkin kullanılmadığı savunuldu. Bunun yanı sıra turizm fonunun kaldırılıyor olmasının en önemli sorunlar arasında yer aldığı kaydedildi.
Kısa ve orta vadeli önerilerde; turizm fonu ve ödeneklerinin etkin kullanılmasının sağlanması gerektiğine dikkat çekildi.
Raporda, ‘bakan yetkisindeki harcamalar yapılırken turizm ile ilgisi olmayan alanlara kaynak sağlanmak suretiyle turizme ayrılacak imkanlar azaltılırken, turizm ile ilgili alanlarda ise harcamaların profesyonel yaklaşımından uzak olduğu’ ifade edildi.

---------------------------------------------------

“Fon, bakanlık yetkisine verilmeli”

Turizmin ülke ekonomisine katkısının artırılmasıyla fonun sektöründe de yetkili olacağı bir kurul vasıtasıyla kullanılmasının sağlanması için düzenleme yapılması önerildi.
Öte yandan Turizm Fonu’nun kaldırılmasının mali disiplinin bir parçası olarak bütçe ödeneklerinin sorunsuz kullanılabilme imkanının oluşmasına kadar ertelenmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Kurul, fon gelirlerinin kullanımın devlet bütçesi ile ilişkilendirilmeksizin tümüyle turizmden sorumlu bakanlığı yetki ve kullanımına verilmesini talep etti.
Söz konusu yetkinin turizmden sorumlu paydaşların içinde bulunduğu bir otoritenin oluşmasının ardından verilmesi gerektiği belirtildi.

Finans maliyetleri yüksek…
Raporda, yüksek finans maliyetlerinin düşürülerek, otellerin finans veya kredi ihtiyaçlarının karşılanması gerektiği vurgulandı.
Örgütler, bazı konularda TC Yardım Heyeti ile istişare edilerek açılım sağlanabileceğini belirtti.
Özellikle kısa dönemli fon ihtiyaçları için kısa vadeli faiz farklı teşvik imkanının sağlanması gerektiği, bunun yanı sıra yenileme, modernizasyon için faiz farklı kredi sisteminin geliştirilmesinin önemine değinildi.
Çözüm önerisi olarak otellerin ürün çeşitliliği yapabilmesi için hibe farklı kredi kombinasyonu ile imkan yaratılması, kredi garanti fonuna da işlevlik kazandırılması gerektiği kaydedildi.

-------------------------------------------------------------------------

YARIN:

• Turistlerin küçük otellerde konaklaması artırılmalı
• Ulaşım pahalı, ülke yeteri kadar bilinmiyor
• Otellerin yatak fiyatları düşük
• Çevre kirliliği ve özel koruma bölgelerinde çarpık yapılaşma var. Müzeler bakımsız, şehir planı yok
• Sektörde kalifiye eleman sıkıntısı var
• Vatandaşlar, sektöre yeterli ilgi göstermiyor, yerli eleman sayısı artırılamıyor
• İstatistik veriler yetersiz