• Ülkede sigara % 62.7, alkol % 72.1oranında yaygın
• Uyuşturucu kullanımı % 8… Uyuşturucuda 'Bonzai' yine ilk sırada.
• Uyuşturucu kullanma yaşı 12’nin altına indi…
• En fazla uyuşturucuyu 18- 29 yaş arasındaki gençler kullanıyor
• Zanax ve Valium gibi yatıştırıcı ilaçlar % 5.7 oranında kullanılıyor
• Uyuşturucu kullanma nedenleri; “meraktan”, “akran grubu” veya “yalnızlıktan”

Didem MENTEŞ

‘Psikoaktif Madde Kullanımının Yaygınlığı 2015 Ev Araştırması Raporu’na göre, ülke genelinde yasa dışı madde kullanımının büyük ölçüde arttı. Son yıllarda madde tercihleri değiştiği görülürken, yatıştırıcı ile sakinleştirici nitelikli ilaç kullanımı da belirgin bir artış gösterdi.

Başbakanlık Uyuşturucuyla Mücadele Komisyonu tarafından Lefkoşa Psikiyatri Merkezi’ne yaptırılan “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Psikoaktif Madde Kullanımının Yaygınlığı Raporu 2015”,  Başbakan Özkan Yorgancıoğlu’nun da katıldığı Golden Tulip Otel’de düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.

Psikiyatri Merkezi’nin 2003’den günümüze kadar dördüncü kez hazırladığı madde kullanımı raporuna göre, sigara ve alkol yanında uyuşturucu kullanımının % 8 olduğu görülürken, Sentetik Cannabionid (Bonzai) türü uyuşturucu madde % 3.5 oranla başa çekti.

Yaş dağılımına bakıldığında zaman 18- 29 yaş arasındaki bireylerin en fazla uyuşturucu madde kullandığı tespit edilirken, uyuşturucuya başlama yaşının 12 yaşın altına düştüğü vurgulandı. Raporda, Zanax, Valium gibi ilaçların kullanımında son dönemde büyük bir artış yaşandığı dikkat çekti.

Ülkede sigara ve alkol kullanımının ise dünya ortalamasının üstünde olduğu vurgulanan raporda, sigaranın % 62.7, alkolün ise % 72.1 oranında yaygın olduğu kaydedildi.

-------------------------------------------------------

“Uyuşturucu en fazla meraktan kullanılıyor”

Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan 18-65 yaş arası 493’ü kadın, 501’i erkek toplam 994 kişinin katıldığı araştırma sonuçlarına göre, bugün hangi maddelerin kullanıldığı, risk faktörlerinin neler olduğunu ve neden kullanıldığını araştırılarak ortaya konuldu. Araştırmaya göre, kadınların uyuşturucu hakkında bilgileri daha çok basından ve internetten öğrenirken, erkeklerin basından ve arkadaşlardan öğrendiği belirtildi. Uyuşturucu maddelerin daha çok meraktan, akran grubundan dolayı veya yalnızlık nedenleri ile denendiği rapora yansırken, erkeklerin %18.4’ü, kadınların ise % 5.8’i uyuşturucuyu nereden bulacağını bildiği verilerle ortaya konuldu. En çok uyuşturucu madde kullanılan mekanların arkadaşların evleri, yalnız kendi evleri, cadde-sokakta, kulüpte ve barda olduğu tespit edildi. En önemli vurgu ise ‘uyuşturucu madde kullanımında KKTC’deki bireylerde dinin önleyici olmadığı’ ortaya çıktı.

------------------------------------------------------------------

Alkol % 72.1, sigara % 62.7, yasadışı madde % 8

Araştırmaya göre, hayat boyu en az bir kez sigara kullanım oranı %62,7 olarak bulunurken, KKTC’de şimdiki sigara kullanım yaygınlığı %41,8 olarak kayıtlara geçti. Çalışmada yetişkinlerde yaşam boyu alkol kullanma sıklığı %72,1 iken, yaşam boyu en az bir kez alkol kullanımı 2003 yıllındaki çalışmada %82.1, 2008 yılındaki çalışmada %77.1, 2013 yılındaki çalışmada ise %68.5 olduğu belirlendi. Tüm bu veriler karşılaştırıldığında KKTC’deki alkol kullanımının yüksek oranlarda olduğu vurgulandı. Hayat boyu en az bir kez herhangi bir sigara ve alkol dışındaki psikoaktif madde kullanımı yaygınlığı ise %13,2 olarak geçmiş yıllara göre artış gösterirken, yasadışı madde kullanımının ise % 8 olarak açıklandı.

Yasadışı maddeler arasında ‘esrar’ kullanımında geçmiş yıllara göre düşme görülürken, Bonzai kullanımının da yükseliş yaşandığı rapora yansıdı. Ecstasy türü uyuşturucu maddenin ise geçmiş yıllara göre popülaritesini kaybettiği raporda belirtildi.  Diğer yasadışı maddelerin ise geçmiş yıllara göre belirgin değişikliğe uğramadığı ve kullanımlarının düşük oranda olduğu kaydedildi. Yasal maddeler arasında uçucu kullanımında belirgin bir değişiklik olmadığı belirtilen raporda, yatıştırıcı ve sakinleştirici ilaç kullanımında geçmiş yıllara göre belirgin bir artış olmadığı vurgulandı.

------------------------------------------------

Ekstazi liselerde 3 kat arttı

Uyuşturucu türlerinden Ekstazi 2003’ten 2008’e belirgin bir artış göstererek kullanma oranı %0,9’dan %2,9’a yükseldiği görüldü. 2013 yılında ise % 2.0’a, 2015 yılında ise 1,5’e düştüğü verilere yansırken, Ekstazinin lise çalışmalarında ise 2004’e kadar son 8 yıl içinde KKTC’de 3 kat arttığı belirlendi. Ancak 2004 yılından itibaren ekstazinin yasadışı kapsamına alınması ve bonzai gibi daha popülerleşen maddelerin giderek yaygınlaşması nedeniyle son yıllarda ekstazi kullanımında düşüş yaşandığı rapora yansıdı.

Çalışmada yaşam boyu amfetamin, kokain, eroin ve LSD maddelerinin kullanım oranları %0,6-1,3 arasında bulunduğu verilere yansırken, 2003 yılında ise %0,1-0,5, 2008 yılında %0,4-1,1 ve 2013 yılında %0,3-1,0 arasında tespit edildiği aktarıldı. Kullanımda artış görülse de çok belirgin bir farklılık bulunamadığının da altı çizildi.

Lise çalışmalarında bu maddelerin oranları % 0,3-2,4 olarak, üniversite çalışmalarında da %0,3-1,8 bulunurken, lise ve üniversite gençliğinde de bu maddelerin kullanım oranlarının düşük olduğu rapora yansıdı.

-----------------------------------------------------

Bonzai ilk sıraya yerleşti

2015 Ev Araştırması Raporu’na göre yaşam boyu esrar kullanma oranı ise %4,5 olarak açıklandı. 2003’de bu rakam %2,9 iken 2008 yılında % 6 ve 2013 yılında ise %7,7 olarak kayıtlara geçti. Uzun yıllar ilk sırada yer alan esrar türü uyuşturucu son yıllardaki yerini Bonzai’ye bıraktığı verilere yansıdı. Bonzai kullanımı son yıllarda en popülerleşen madde olarak dikkat çekerken, çok hızlı bir şekilde yayılmakta olduğu ve kullanımı ucuz olması nedeniyle de artış gösterdiği rapora yansıdı. Rapora göre 2003 ile 2008’de neredeyse % 0 olan Bonzai, 2013’de % 3 oranında artış görürken, bu rakam 2015’de % 3,5’e çıktı. Son yıllarda bonzainin yaygınlaşması esrar ve ekstazi kullanımının yerine geçtiği de açıkça belirtildi.

-----------------------------------------------------

“Uyuşturucuya başlama 12 yaşın altına indi”

Uyuşturucuya başlama yaşına bakıldığı zaman 12 yaşın altına düştüğü dikkat çekti. Raporda 12 ve 12 yaş altı aralığı %2.4, 13-14 yaş arası %14.3, 15-17 yaş arası % 26.2 ile 18 yaş ve üstü gençlerde % 57.1 oranında kullanma oranları görülmektedir.

Uyuşturucu kullananlarda yaş oranına bakıldığı zaman ise 18- 29 yaş arasındaki bireylerin en fazla uyuşturucu madde kullandığı tespit edilirken Rapora göre 18-29 yaş arası % 60.3, 30-39 yaş arası % 23.8, % 40-49 yaş arası %14.3 ve 50 yaş üzeri kişilerde ise % 1.6 oranında uyuşturucu kullanan tespit edildi.

------------------------------------------------------

Sakinleştiriciler % 5.7 arttı

Raporda en dikkat çekici veriler içerisinde yaşam boyu yatıştırıcı ve sakinleştirici ilaçların kullanımında son yıllara göre ciddi bir artış bulunduğu belirtildi. Zanax, Valium gibi ilaçların kullanımında son dönemde büyük bir artış görüldüğü belirtilen raporda, 2013’de % 3.9 oranında görülen kullanım 2015 yılında % 5.7’ye açıktı. Raporda “ Her ne kadar yeşil reçeteye tabii kullanımı denetimli olan bu ilaçların kullanımı yüksek olması denetimin yetersizliğini ortaya koymaktadır” denildi.

Uçucu maddelerin ise ulaşımının kolay ve ucuz olması, yasal düzenlemelerin eksikliği nedenleriyle gençlerin yaygın olarak kullandığı belirtilen raporda, diğer maddelerle kıyaslandığında uçucu maddeleri kullanmaya başlama yaşının genellikle düşük olduğu bildirildi.

----------------------------------------------------

Erkeklerde oran daha fazla

KKTC genelinde madde kullanımının büyük ölçüde artmış olduğu gözler önüne bu raporla bir kez daha serildi. Genel olarak yasal ve yasadışı tüm maddelerin yaşam boyu kullanma oranlarının kadınlarda daha düşük değerlerde olduğu ortaya çıkarken, yaygınlığın özellikle genç nüfusta ve erkeklerde yüksek olduğu tespit edildi. Son yıllarda sigara ve alkol kullanım oranlarında belirgin bir değişiklik olmamasına karşın DPM (Diğer Psikoaktif Madde) kullanımında geçmiş yıllara göre belirgin bir artış olduğu vurgulandı. Ülke geneline bakıldığında yetişkinler arasında esrar, ekstazi ve bonzai maddelerinin daha yaygın olarak kullanıldığı da dikkat çekti.

Bu sonuçlara göre sigara ve alkole yönelik toplum genelinde önleme programlarının hazırlanması gerektiğini ortaya konuldu.. Yasa dışı madde kullanımını önlemeye yönelik programlar hazırlanırken de özellikle esrar ve bonzaiye yönelik etkin önleme çalışmaları hazırlanması gerektiği belirtildi. KKTC’de giderek artan bu sosyal tehlikeye karşı bir ulusal devlet politikasının geliştirilmesi ve ilgili tüm kurumların işbirliği çerçevesinde multidisipliner bir yaklaşımla çalışmalar yapılması gerektiğini altı çizildi.

------------------------------------------------------------------

Yorgancıoğlu: “Mücadele çok yönlü olmalı”

Başbakan Özkan Yorgancıoğlu, madde bağımlılığını ve bununla mücadeleyi çok önemsediklerini belirterek, bu mücadelenin çok yönlü olması gerektiğini söyledi.

2 yıllık dönemde konuyla ilgili farklı yaklaşımlar ortaya koyduklarını ifade eden Yorgancıoğlu, gençlerin ilgilenebilecekleri sosyal aktiviteler yaratmak adına spor tesislerini çoğaltmaya çalıştıklarını belirtti.

Yorgancıoğlu, üniversiteden mezun olan 260 gencin kendi kurdukları işlerde ihtiyat sandığı ve sigorta primlerini devlet tarafından karşıladıklarını ve özelde çalışan 5 bin 600 kişiye de aynı imkanı sunduklarını anlattı.

Yorgancıoğlu, sosyal aktiviteleri arttırabilmek adına ilerleyen günlerde Lefkoşa’da gençlere 200 dönümlük bir park yaratmayı düşündüklerini de kaydetti.

Uyuşturucuyla mücadele edebilmek için bilimsel verilere ihtiyaç olduğunu ve kurdukları komisyon sayesinde sağlıklı bir zemin oluşturduklarını vurgulayan Başbakan Yorgancıoğlu, korumaya çalıştıklarının ülkenin gençleri yani gelecek olduğunu söyledi.

Konuşmaların ardından Prof. Dr. Mehmet Çakıcı 493 kadın ve 501 erkeğin katıldığı araştırma sonuçlarını paylaştı.