Yunanistan'ın başkenti Atina'nın sembolü Akropol tepesindeki Parthenon'dan, 200 yıl önce sökülüp Londra'ya götürülen mermerlerin iadesi meselesi, Atina-Londra hattında tartışmalara yol açıyor.

Antik Yunan döneminde savaştan çıkan Atina şehrini yeniden inşa etmek isteyen politikacı Pericles'in, kültürel merkez olarak inşa ettirdiği Parthenon, Avrupa mimarisinin köşe taşı olarak biliniyor. Milattan önce 500'lü yıllarda bitirildiği tahmin edilen yapı, birçok mimar tarafından "şaheser" olarak tanımlanıyor.

Parthenon, savaşlardan dolayı yıpransa da yüzlerce yıl ayakta kalmayı başarabildi. Yapının bütünlüğü, 1800'lü yılların başında İstanbul'da büyükelçilik yapan Lord Elgin'in Parthenon heykel ve mermerlerini İngiltere'ye götürmesiyle bozuldu.

Parthenon mermer, heykel ve kabartmalarını incelemek ve rölevelerini çıkartmak üzere Atina'ya gitmek için izin alan Lord Elgin, çok sayıda gemi ile heykel ve mermerleri İngiltere'ye götürdü. Eserlerin, yerlerinde ressamlar tarafından çizimlerinin yapılması, kazı işlemleri, bulundukları yerden çıkarılmaları ve Londra'ya nakledilmelerinin maliyetini, Britanya hükümetinden herhangi bir yardım alamayan Lord Elgin'in karşıladığı ve harcadığı toplam miktarın 75 bin sterline ulaştığı kayıtlara geçmişti. Birleşik Krallık tarafından Lord Elgin'den satın alınan mermerler, 1816'da İngiltere müzesine taşındı. Parthenon için özel olarak inşa edilen Duveen Gallery'de sergilenen eserler, İngiltere ile Yunanistan arasında sorun yaratmaya devam ediyor.

KÜLTÜR BAKANLIĞI KAMPANYA BAŞLATMIŞTI

1980'de, dönemin Kültür Bakanı Melina Mercuori, eserlerin Atina'ya iadesi için bir kampanya başlatmış ve uluslararası kamuoyunu harekete geçirmeyi hedeflemişti. Mercuori, 10 yıllık bakanlığı döneminde eserlerin iadesiyle ilgili sayısız girişimde bulunmuş olsa da herhangi bir sonuç alamadı.

Yunanistan'da 2004 Olimpiyatlarının düzenlendiği sırada yeniden gündeme gelen eserler, Yunan hükümetinin çabalarına karşı Atina'ya iade edilmedi.

AVUKAT ALAMUDDİN DE MERMERLER İÇİN ATİNA'YA GELDİ

ABD'li aktör George Clooney'in eşi avukat Amal Alamuddin-Clooney, İngiliz hukukçulardan oluşan bir heyetle salı günü Atina'ya gelerek Başbakan Antonis Samaras ve Kültür Bakanı Kostas Tasoulas ile Parthenon mermelerinin iadesi konusunu görüştü.

Heyet, mermerlerin iadesi amacıyla hukuki öneri ve bilgiler sunarken, Kültür Bakanı Tasoulas, "Parthenon heykellerinin birleştirilmesi ve iadesi konusunu Yunanistan UNESCO'ya iletmişti. Örgütün son dönemde aldığı bir kararla İngiltere'yi, ülkemizin talep ettiği arabuluculuk sürecine dahil olmaya davet etti" dedi. Bakan, "Bu büyük meselede her öneri, her fikir, her destek hele uluslararası yüzler tarafından yapıldığında memnuniyetle karşılanır" ifadelerini kullandı. Bakanlıktan ayrıldığı sırada gazetecilerin sorusuna Alumiddin, "Başaracağız" demekle yetindi.

Geçmişte de Alamuddin'in çalıştığı avukatlık bürosu, Parthenon mermerlerinin iadesi konusu ile yakından ilgilenerek bir rapor hazırlamıştı.

Mermerlerin, uzun yıllardır iadesini isteyen Yunanistan, şu ana kadar mahkeme düzeyinde girişimde bulunmadı.

(AA/ÖZ/ŞEB)