Kıbrıslı Türk Müzakereci Kudret Özersay ile Kıbrıs Rum Yönetimi Müzakerecisi Andreas Mavroyannis, Kıbrıs müzakereleri çerçevesinde dün ara bölgede yaklaşık 6 saatlik yeni bir görüşme yaptı.
Görüşmenin tamamlanmasının ardından Kıbrıslı Türk Müzakereci Kudret Özersay, görüşülen konulara ve bir sonraki aşamaya ilişkin basına değerlendirmede bulundu.
Özersay, Kıbrıs Türk tarafının “geçiş dönemi düzenlemeleri” ile “güvenlik ve garantiler” konularında iki öneride bulunduğunu ; Kıbrıs Rum tarafının da “vatandaşlık” konusunda bir öneri sunduğunu belirtti.
Müzakereciler, cuma günü özel bir görüşme daha gerçekleştirecek.

“Çözümü zor olan konular ele alındı”

Özersay, Kıbrıs Rum Yönetimi Müzakerecisi Andreas Mavroyannis ile bugün ara bölgede 6 saate yakın bir görüşme gerçekleştirdiklerini, çözümü zor olan konuları ele aldıklarını kaydetti.
Federal kamu yönetimi ile bağlantılı konuları ve Kamu Hizmeti Komisyonu’nu ele aldıklarını, kamu görevlilerinin sayısından alacakları pozisyona kadar bu alanda çeşitli konulara değinildiğini söyleyen Özersay, bu konuda daha önce her iki tarafın öneri verdiğini, bugün de derinlemesine bir görüşme yapıldığını ifade etti.

“Ara döneme sıcak bakmıyoruz”

Kıbrıs Türk tarafının geçiş dönemi düzenlemeleri ile ilgili bir öneriyi masaya koyduğunu belirten Özersay, bu konuda iki taraf arasında genel anlamda anlayış farkı olmasına rağmen, Kıbrıs Türk tarafının aşılamayacak bir sıkıntı olmadığını düşündüğünü söyledi.
Kıbrıs Türk tarafının geçiş dönemiyle ilgili temel hassasiyetini anlatan Özersay, “Kıbrıs Türk halkı ve Rum halkının çözümün bulunmasına rıza vermelerinin hemen akabinde, yani referandumda çözüme iki tarafın da evet demelerinin hemen ertesinde yeni ortaklığın ortaya çıkmasını istiyoruz. Araya bir ara dönemin girmesine sıcak bakmıyoruz” dedi.
Kurumların kısa sürede oluşturulamayabileceğini belirten Özersay, bunun için önceden hazırlık yapacak bir özel komite kurulmasını teklif ettiklerini ifade etti.
Özersay, “Liderlerin çözüm metni konusunda anlaşmaları ertesinde bir geçiş dönemi komitesi kurulması ve komitenin gerekli hazırlık çalışmalarını yapması, referandumla birlikte o gün 24 saat içinde geçiş dönemi komitesinin yapacağı hazırlıklar çerçevesinde yeni ortaklığın hem içeride, hem uluslararası düzeyde ortaya çıkmasını istiyoruz. Aksi bizim için belirsizlik örneğidir” diye konuştu.

“Vatandaşlık zor ama çözülebilir”

Kıbrıs Rum tarafının da vatandaşlık konusunda öneri getirdiğini söyleyen Özersay, en zor alanlardan birinin vatandaşlık olduğunu ancak bu sorunun çözülebilir olduğuna inandığını belirtti.
Kıbrıs Rum tarafının vatandaşlıkla ilgili önerisinden memnun olmadıklarını kaydeden Özersay, al-ver aşamasına girildiğinde her iki tarafın beklentilerinin karşılanıp karşılanmayacağının görüleceğini ifade etti.
Kıbrıs müzakere sürecinin mahkeme odası veya yargı süreci olmadığını söyleyen Özersay, “Önümüzde, hukuki boyutları da olan siyasi bir uyuşmazlık vardır. Bu siyasi uyuşmazlığın çözümü karşılıklı olarak siyaseten irade ortaya koyup bazı alanlarda esneklik göstermekten, uzlaşı bulmaktan geçer” dedi.
“Kim ne kadar suçlu, kim ne yaptı tartışmasına girersek bunun içinden çıkmak çok daha zor olur” diyen Özersay, bugün Rum tarafının yaptığı önerinin incelenerek kısa bir değerlendirme yapıldığını ve Kıbrıs Türk tarafının temel beklentilerinin altının çizildiğini belirtti.

“Güvenlik ve garantiler”

Kıbrıs Türk tarafının bugün sunduğu diğer önerinin güvenlik ve garantilere ilişkin olduğunu söyleyen Özersay, bu başlık altında sadece “Garanti ve İttifak Anlaşmaları” ve bu anlaşmaların geleceğinin konuşulduğu gibi yanlış bir algı olduğunu belirtti.
Pek çok başka konunun güvenlik ve garantilerle doğrudan ilintili olduğunun altını çizen Özersay, kapsamlı çözüm ertesinde nasıl bir askersizleştirme yapılacağı, uluslararası bazı askeri operasyonlar için Kıbrıs adasının kullanılıp kullanılmayacağı, birleşik bir Kıbrıs’ın Avrupa Birliği hukuku içerisinde güvenlik ve savunma düzenlemelerinde ne oranda ve nasıl yer alabileceği gibi pek çok konunun bu konuyla alakalı olduğunu vurguladı.
Özersay, Kıbrıs Türk tarafının tüm bunları içeren bir kağıt sunduğunu, bir sonraki toplantıda Kıbrıs Rum tarafının bu konuda kendi önerilerini sunmasını beklediklerini ifade etti.
Bu konuda kendilerini şaşırtan bir unsura işaret eden Özersay, “Kıbrıs Rum tarafının küçük de olsa bir askeri birliğe sahip olunması gerektiğine ilişkin bir düşüncesi var. Bugün yapılan toplantıda bunu, adanın askersizleştirilmesi fikrine sıcak bakmadıkları şeklinde ifade etmeleri dikkat çekiciydi” diye konuştu.
Kıbrıs Rum tarafının “Garanti ve İttifak Anlaşması”nın devam etmemesi gerektiği görüşünde olduğunu söyleyen Özersay, Türk tarafına göre ise durumun tam tersi olduğunu kaydetti.
Özersay, özellikle son dönemde Suriye, Filistin, Ukrayna ve Gürcistan’da yaşananlara bakılarak bireylerin haklarının yok sayıldığı, şiddete başvurulan bir coğrafyada yaşanıldığı dikkate alındığında Kıbrıs Türk tarafının “Garanti ve İttifak Anlaşmaları” ile ortaya koyduğu talebin meşru bir talep olduğunun ortaya çıktığını ifade etti.

“Dar formatlı özel toplantı”

Özersay, cuma gün yapılacak toplantıya ilişkin kısa bir değerlendirme yaptıklarını da belirtti.

Cuma günü özel bir toplantı yapılacağını, formatının da farklı olacağını söyleyen Özersay, toplantının müzakerecilere her iki taraftan ikişer kişinin eşlik edeceği dar bir formatta gerçekleştirileceğini kaydetti.
Özersay, cuma günü yapılacak toplantıda, bundan sonra müzakere sürecinin nereye gideceği, metodoloji konusu ve güven yaratıcı önlemler olmak üzere üç ana gündem maddesi bulunduğunu söyledi.
Son yapılacak liderler görüşmesinden önce müzakerecilerin salı günü yeniden biraraya geleceğini de belirten Özersay, bu görüşmede bütün konulara ilişkin önerilerin masada olacağını ve sürecin tamamlanacağını, liderler görüşmesi ile de bu sürece nokta konulacağını vurguladı.
Ağustos sonunda müzakerecilerin ve daha sonra da liderlerin yapacağı görüşme ile yeni bir aşamaya geçileceğini anlatan Özersay, çapraz ziyaretler konusuna de değindi.

“Çapraz ziyaretlerde Yunanistan’da sıkıntı var”

Özersay, çapraz ziyaretlerin ilke olarak ağustos başında gerçekleşmesi üzerinde anlaşıldığını ama Yunanistan kökenli bir sıkıntı ile karşı kaşıya bulunduklarını kaydetti.
Sıkıntının ne zaman ve nasıl aşılacağını bilmediklerini belirten Özersay, Kıbrıs Türk tarafı ile Türkiye’nin çapraz ziyaretlerin ikincisinin yapılmasına ilişkin sorunu bulunmadığını, bunu yapmaya her zaman hazır olduklarını vurguladı.
(tak)