Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO), Anayasa değişikliğini önemsediklerini açıklayarak, 29 Haziran’da halk oyuna sunulacak yeni Anayasa’ya “evet” denilmesi çağrısında bulundu.

KTTO’dan yapılan yazılı açıklamada, Anayasa değişiklikleri değerlendirildi.

KKTC Meclisi’nin 1985 yılından beri yürürlükte olan Anayasa’da bazı değişiklikler yapabilmiş olmasının önemli olduğu kaydedilen açıklamada, Anayasa değişikliklerinden en önemlilerinin, yargılama alanı ile ilgili olduğu ifade edildi.
Açıklamada, Anayasa’nın 122’nci maddesinde yapılan değişiklikle, tüzüklere, yönetmeliklere ve tüm düzenleyici işlemlere karşı dava açmanın olanaklı hale getirilmesi ve yargıç sayısının artırılmasına olanak tanınmasının, önümüzdeki dönemde idari yargıyı yürütmenin denetlenmesi bakımından olanaklı hale getirdiği dile getirildi.

Yürütmenin denetlenmesi

Anayasa’daki diğer bazı değişikliklerin de yargı yoluna gidilmeden yürütme erkinin denetlenmesini kolaylaştırdığı savunulan açıklamada, Ombudsmanın yetkilerinin artırıldığını, Ombudsman re’sen harekete geçebilme, insan haklarına uygunluk denetimi yapma ve tüm idari birimleri denetleme yetkisine sahip kılındığı ifade edildi.

Sayıştay ile ilgili düzenlemelerin de mali denetimin etkinliğini artırmaya yönelik olduğu savunulan açıklamada, Sayıştay’ın özerk bir anayasal kurum haline getirildiği kaydedildi.

Anayasa’da yapılan değişiklikle çevre hakkının da ciddi biçimde genişletildiği dile getirilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Herkese çevre davası açma hakkı tanınmış, çevreyle ilgili uluslararası belgelerde yer alan katılımcılık, kirleten öder ve önleyicilik ilkelerine anayasal temel sağlanmış, devletin tüm organları bu ilkelere uygun davranma yükümlülüğü altına sokulmuştur.”

Temel haklar
Anayasa’nın temel haklar ile ilgili maddelerinde de önemli değişiklikler yapıldığı ve yurttaşların temel hakları genişletilirken, sınırlama olanaklarının da daraltıldığı belirtilen açıklamada, “Bütün bunların ötesinde, 144’üncü maddede yapılan değişiklikle yurttaşlara insan haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurma olanağı tanınmıştır” denildi.
Yeni Anayasa’da KKTC Meclisi ve milletvekilleri için de bazı düzenlemelerin bulunduğu belirtilen açıklamada, milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının ciddi biçimde daraltılmış, milletvekiliyken veya daha önce suç işleyen milletvekilinin, milletvekilliği devam ederken yargılanmasının sağlandığı kaydedildi.

“Yetersizlikler”
Açıklamada olumlu değişikliklere karşılık, bazı değişikliklerin anlaşılmasının mümkün olmadığı savunularak, bazı maddeler eleştirildi.
119’uncu maddede yapılan değişiklikle, belediye organlarının hukuka aykırı işlemleriyle, bir belediyeyi bütçesinin onda biri oranında zarara uğratması halinde yargı kararıyla görevden alınmasının yolunun açıldığı aktarılan açıklamada, “Bu konuda “onda biri” diye oran belirlenmesini anlamak mümkün değildir” denildi.

Hukuka aykırı işlemlerin, hangi oranda olurlarsa olsunlar cezalandırılmalarının esas olması gerektiği dile getirilen açıklamada, aşırı derecede politikleştirilmiş olan kamu yönetiminde çalışan kamu görevlilerinin siyaset yasağının, ciddi bir kamu reformu yapılmadan kaldırılmasının toplum hayatına getirecekleri bütün açıklığı ile netlik kazanmadığı kaydedildi. Tartışma kaldırdığı savunulan bu değişikliklerin yanı sıra, değiştirilmesi gereken daha pek çok Anayasa hükmünün bulunduğu dile getirilen açıklamada, bu anlamda yapılan değişikliklerin “yetersiz” olarak tanımlanmasının mümkün olduğu ifade edildi.

Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Buna karşın, KKTC Meclisi’nin 1985 yılından beri yürürlükte bulunan Anayasa’da gerekli bazı değişiklikleri yapabilmesi ve bu konuda oybirliği sağlamış olması, bizi gelecek bakımdan umutlandırmaktadır. Bu umudu canlı tutmak ve benzer çalışmaların önümüzde dönemde de devam etmesini teşvik etmek amacıyla, halkımızı 29 Haziran’daki halkoylamasında anayasa değişikliklerine ‘evet’ demeye çağırıyoruz.” TAK