Meltem SONAY

Birleşmiş Milletler, Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) Kıbrıs Ofisi Temsilcisi Katja Saha, Kıbrıs’a gelen mülteci, sayısının 10 bini geçtiğine işaret etti, bu yılın sonunda en yüksek rakama ulaşma beklentisini paylaştı.

Birleşmiş Milletler, Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) basınla buluştu, ülkede bulunan mültecilere ilişkin olguları aktardı, yasal eksikliklere de işaret etti.

Son yıllarda milyonlarca kişinin yerinden edildiğine işaret eden BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) Temsilcisi Katja Saha, 2018 yılının sonunda, 70,8 milyon insanın zulüm, çatışma şiddet ve insan hakları ihlallerinden ötürü yerinden edildiğine, bu rakamın 20 yıl önceye oranla iki kat fazla olduğuna işaret etti.

“10 bini geçti… %60’ı güneye yerleşme kararı verdi”

Kıbrıs’a gelen mülteci sayısının da 10 bini geçtiğini ve bu yılın sonunda en yüksek rakama ulaşma beklentisini belirten UNCHR Temsilcisi Katja Saha, güneydeki mülteci ve sığınmacıların %60’ının Ada’ya ilk olarak kuzeyden giriş yapıp güneye geçtiğini kaydetti.

Şu an itibarıyla Kıbrıs’ın kuzeyinde sığınma başvurusu için yasal düzenleme olmadığı için mültecilerin güneye geçmek istediğine işaret eden UNCHR Temsilcisi Katja Saha, ‘yasal statü’nün önemine değindi.

“Önceliğimiz Kıbrıs’ın kuzeyinde de sığınma hakkı”

UNCHR’nin önceliğinin Kıbrıs’ın kuzeyinde de ‘sığınma hakkı’nın tanınması olduğuna işaret eden Saha, yaşadıkları yerlerdeki tehlikeler nedeniyle gelen insanların, yaşadıkları yere ‘geri göndermeme’ ilkesinin, tüm ülkeler için bağlayıcı bir ilke olduğuna vurgu yaptı.

Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşamayı tercih eden mülteci sayısının az olduğuna ve 100’ü geçmediğine işaret eden UNCHR Temsilcisi Katja Saha, bu kişilere UNCHR tarafından destek sağlandığını da belirtti.

Bir diğer önceliklerinin ise Kıbrıs’ın kuzeyine gelen sığınmacıların, ‘mülteci’ olarak yasal statülerinin sağlanması olduğunu ifade eden Saha, Kıbrıs’ın kuzeyinde işbirliği yürüttükleri sivil toplum örgütleri aracılığı ile bu yöndeki çalışmaların devam ettiğini kaydetti.

Soru üzerine yasal düzenlemeler ile ilgili Kıbrıs’ın kuzeyindeki makamlarla direk temasları olmadığını belirten Saha, bu yöndeki girişimlerin işbirliğinde oldukları SOS Çocukköyü Derneği’nce yapıldığını ifade etti.

Ayrımcılık ve ırkçılık en fazla Afrika’dan gelen mültecilere

Birleşmiş Milletler, Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) Temsilcisi Katja Saha Kıbrıs’ta mültecilere yönelik ayrımcılığa çok az rastladıklarını da belirtti.

Saha, Ortadoğu'dan gelen mültecilerin uyum sağlama ve iletişim kurma anlamında daha rahat bir süreç yaşadıklarını ve bunun da kültürel ve fiziki benzerliklerden kaynaklandığını belirtti.

Öte yandan bu durum Afrika'dan gelen mülteci veya sığınmacılar için söz konusu değil. Afrika'dan gelen kişilere yönelik ırkçılığın, ayrımcılığın çok fazla olduğunu ve bunları raporladıklarının altını çizen Saha,  Afrikalı kadınların cinsel tacize kadar varan şikayetleri olduğunun altını çizdi.

“Toplumda kabul edilebilirlik oranı yarı yarıya”

Kıbrıs'ta yaptıkları araştırmalarda mültecilerin toplum tarafından kabul edilebilirlik oranının zamanla arttığını kaydeden Saha, buna rağmen bu oranın yarı yarıya olduğunun da altını çizdi.

Daha önce yaptıkları araştırmalarda bu oranın %30 dolayında olduğunu, zamanla ise mültecilerin kabul edilebilirliğinin %50'lere yükseldiğini ifade eden Saha, gidişan olumlu olduğunu belirtti.

Yasal çerçeve olmasa dahi toplumun kabul edilebilirlik oranın da mültecileri için bir koruma sağladığının altını çizen Saha, bu durumun mültecilerin topluma entegrasyonunun, uyumunun ve fırsatların çeşitliliğini sağladığını belirtti.

“Sadece, her an kaybedilebilinecek küçük haklar var…”

İlk olarak 2013 yılında Kıbrıs’ın kuzeyine gelen mültecilerin ‘geri gönderilmemesi’ ve ikamet, sağlık, eğitim gibi hizmetlerden yararlanmalarını yanı sıra, iş dünyasına katılımlarına ilişkin bir düzenlemenin gündeme geldiğini anımsatan UNCHR Danışmanı Faika Deniz Paşa, bu yönde sunulan ‘yasa değişiklik önerisi’nin rafa kalktığını hatırlattı.

Bir önceki hükümet tarafından yeniden gündeme getirilen önerinin, tekrar rafa kaldırıldığını da ifade eden Paşa, düzenlemelere ilişkin ise çeşitli sivil toplum örgütlerinde defaten çağrılar yapıldığına işaret etti.

Bu çerçevede 2018 yılı sonunda da bir çalışmanın sunulmasına karşın henüz atılmış bir adım olmadığını ifade eden UNCHR Danışmanı Faika Deniz Paşa, mültecilere dönem dönem kısıtlı haklar tanındığını belirtti.

Bazı politik kararlar ve genelgeler çerçevesinde tanınan bu hakların da, ‘her an kaybedilebilinecek küçük hakları olduğuna işaret etti.

Mültecilere ilişkin son düzenlemeyle ilgili bilgi veren Paşa, ülkeye yasal yolla gelen mültecilerin, vizelerinin bitmesi durumunda ortaya çıkacak vize borcunun dondurulması ve seyahat özgürlüklerini sağlayacak bir takım düzenlemelerin olduğunu belirtti.

UNCHR Danışmanı Faika Deniz Paşa, ‘mülteci’ tanımının doğru tasviri ve yasal çerçevede tanınmasının önemine de işaret etti.