Ayşe GÜLER

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Uzmanı, Maden Mühendisi Halil Erdim, ülkemizde yaşanan iş kazalarının dünya ortalamasının 12 kat üzerinde olduğunu söyledi.
Erdim, iş kazaları nedeniyle ortalama günde bir iş kazasının yaşandığı, her ay bir çalışanın hayatını kaybettiğini savundu.
Dünya ortalamasına bakıldığında 330 iş kazasının birinin ölümle sonuçlandığını söyleyen Erdim, ülkemizde ise her yıl ortalama 12 kişinin iş kazaları nedeniyle yaşamını yitirdiğine dikkat çekti.
Toplumda iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli bilincin oluşturulması gerektiğini belirten Erdim,
hem işverenlere hem de çalışanlara bu konuda görev düştüğünü kaydetti.
Erdim, araştırmalara göre iş kazalarının yüzde 2’sinin önlenemediğini, yüzde 98’inin önüne geçilebildiğini söyledi.
Güney Kıbrıs’taki iş sağlığı ve güvenliği konusuna da değinen Erdim, Kıbrıs’ın güneyinde işyerlerinin her gün denetlendiğini, meydana gelen iş kazalarının ülkemize oranla 4’te 1 veya 5’te 1 daha az olduğunu dile getirdi.

“Müfettiş sayısı yetersiz”
Erdim, Çalışma Dairesi müfettişlerinin hem sayı hem de deneyim olarak yetersiz olduğunu vurguladı.
Bazı müfettişlerin eksiklerini giderebilmek için hizmet içi eğitim verilmesi gerektiğini ifade eden Erdim,şu anda 6 müfettişin denetleme görevini sürdürdüğünü belirterek, bu sayının artmasının önemine değindi.
Personel eksikliğini giderebilmek adına dışarıdan hizmet alımı yapılabileceğini de söyleyen Erdim, “Çalışma Dairesi iş yerlerine sadece ceza kesmek için gitmemeli. Gidip eksikleri tespit ederek uyarıda bulunması gerekiyor. Süre vermeli ardından da ceza kesme yoluna gitmelidir” dedi.

“Yargı süresi uzun”
Erdim, iş kazalarına yönelik yargı süresinin oldukça uzun olduğunu vurguladı.
Bu bağlamda ayrı iş mahkemelerinin kurularak iş kazaların söz konusu mahkemelerde görülmesi gerektiğini ifade eden Erdim, bir an önce adım atılmasının şart olduğunu dile getirdi.

“Çalışanlar, patronu koruma yolunu seçiyor”
Erdim, çalışanların da iş kazalarına karşı bilinçli olmadığını belirtti.
Yasa’ya göre çalışanların tehlikelere karşı belirli periyotlarla bilgilendirilmesi gerektiğini ancak bunun yapılmadığını ifade eden Erdim, bunun yanı sıra çalışanların denetim sırasında ‘patronu koruma’ yolunu tercih ettiğini vurguladı. Erdim, çalışanların işini kaybetmemek adına bazı şeyleri saklamaya çalıştığını dile getirdi.

“Veriler inandırıcı değil”
Erdim, iş kazaları ile ilgili yayınlanan verilerin ‘inandırıcı’ olmadığını ifade ederek, bu sayının daha da fazla olduğunu belirtti. Yaşanan iş kazalarının bazılarına rapor tutulmasına rağmen bu kazaların ‘iş kazası’ değil, ‘trafik kazası’ olarak değerlendirildiğini savunan Erdim sözlerini şöyle sürdürdü: “ Kazalar meydana geliyor. Ölümler veya yaralanmalar yaşanıyor ama bazıları iş kazaları sınıfına dahil edilmiyor. Mesela geçtiğimiz aylarda bir adam namaz kılarken inşaatta düşüp hayatını kaybetti. Orada çalışan biri değil. Muhtemelen bu iş kazası sayılmadı. Ancak bu kaza iş yerinde meydana geldi, önlem alınsaydı hayatını kaybeden kişi inşaata girip ibadet etmeyecekti. Çünkü inşaat alanı ibadet yeri değil, inşaat sahasıdır”

“Rakamlar, açıklananın iki katı”
Erdim, iş kazaları rakamlarının açıklananın iki katı olduğunu vurguladı.
Her yıl ortalama 6 veya 7 ölümlü iş kazasının yaşandığının açıklandığını, ancak bu rakamın iki katına çıktığını ifade eden Erdim, bu yılki ölümlü iş kazası sayısının daha da yükseleceğini savundu.
Erdim, son 2 ay içerisinde 6 ölümlü iş kazasının yaşandığına dikkat çekti.

“Toplum, iş sağlığı bilincine ulaşmalı”
İş sağlığı ve güvenliğinin kültür olduğunu belirten Erdim, toplumun bu bilince ulaşması gerektiğine değindi.
Erdim, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün ülkemizde ortalama 3-4 senedir konuşulduğunu aktararak, bu konuda çok çalışması ve sürekli denetim yapılması gerektiğine dikkat çekti.

“Sürüş ehliyeti olanlar teleskopik ekipmanları kullanıyor”
Erdim, inşaatların savaş alanı gibi olduğunu, bu nedenle sürekli ölümlerin yaşandığını vurguladı.
Bunun yanı sıra ‘teleskopik ekipmanların’ kolay bir şekilde ülkeye getirildiğini ve başka amaçlarda kullanıldığını dile getiren Erdim, bu durumun ciddi tehlikeye neden olduğunu ve bir mevzuat içerisinde düzenleme yapılmasının şart olduğuna dikkat çekti.
Erdim, “İsteyen istediği ekipmanı getirerek veya istediği modifikasyon yaparak, insanları bunun üzerinde çalıştırmaması gerekiyor. Her yerde bahsettiğimiz ekipmanları görmek mümkündür” dedi.
Öte yandan teleskopik ekipmanları kullanan kişilerin belli bir eğitimden geçmediğini, sürüş ehliyeti olan herkesin bu ekipmanları kullanabildiğinin altını çizen Erdim, bir an önce bu konuda adım atılması gerektiğini ifade etti.
Erdim, söz konusu ekipmanları kullanabilen kişilerin böyle bir sorumluluğu alması gerektiğini dile getirerek, mevzuat hazırlanarak, kurallara uymayan kişilerin ehliyetlerinin iptal edilmesinin önemine değindi.
Yurt dışındaki ülkelerdeki sistemle ilgili de bilgi veren Erdim, söz konusu ekipmanları kullanacak kişilere ‘operatör belgesi’ verildiğini ancak bu uygulamanın ülkemizde yer almadığını belirtti.

“Personel eğitilmeli”
İş kazalarının önlenebilmesi adına personelin sürekli olarak eğitilmesi gerektiğini belirten Erdim, “İş yerlerine giderek sadece iskeleniz yanlış kuruldu demek yada eksikleri söylemek değil personelin de eğitilmesi gerekiyor” dedi.
Erdim, yapılan eğitimlerin içeriğinin önemli olduğunu, çalışanların da eğitimin ardından denetlenmesi gerektiğini ifade etti.
Bunun yanı sıra Erdim, sendikalaşmanın iş kazalarının önlenebilmesinde büyük rol oynadığını dile getirdi.

Önlemler…

İş kazalarının önüne geçebilmek adına ekipman olan yerlere kullanım kılavuzlarının yerleştirilerek bu doğrultuda hareket edilmesi gerektiğini söyleyen Erdim, her personele görev talimatı yapılmasının şart olduğunu belirtti.
Erdim, iş yerlerinde ikaz levhalarının bulunması, tehlikelerin belirtilmesi gerektiğini ifade ederek, bununla birlikte koruyucu ekipmanların sağlanmasının önemine değindi.
Ayrıca Erdim, iş yerlerinde acil eylem planı oluşturulmasının şart olduğunu sözlerine ekledi.

İnşaatlarda ‘yüksekten düşme’…
Özellikle inşaatlarda yüksek düşmeden dolayı iş kazalarının yaşandığını ifade eden Erdim, inşaatlarda iskelede çalışan çalışanların emniyet kemeri ile bağlanması gerektiğini, çalışılan yerin bir üst katında kimsenin çalışmaması, düşmeye karşı güvenlik önlemi alınmasının şart olduğunu belirtti. 
Erdim, bununla birlikte iskelelerin yere sabitlenmesi, böylelikle inşaatlardan düşme konusunda önlem alınabileceğini dile getirerek, iskele kuracak kişilerin eğitimden geçmesi gerektiğini kaydetti.

“Müteahhitler Birliği oto kontrol sistemi oluşturmalı”
Erdim, müteahhitlerin taşeronlara verdikleri işlerde kontrol listesi oluşturulması, müteahhitlerin bunu denetlemesi gerektiğini söyledi.
Bunun yanı sıra Müteahhitler Birliği’nin oto kontrol sistemi kurarak kurallara uymayanları cezalandırmasının önemine değinen Erdim, oluşturulacak iç denetim mekanizması ile ödüllendirme veya cezalandırma sisteminin hayata geçebileceğini söyledi.

“Risk değerlendirme raporunun hazırlanması şart”
Öte yandan iş yerlerinin tümünde risk değerlendirme raporunun hazırlanmasının zorunlu olduğunu hatırlatan Erdim, işveren dışında 4 personeli bulunan işyerlerinde raporun çalışanlar tarafından hazırlanabileceğini ancak sayının artması ile dışarıdan hizmet alımı şeklinde bu raporun hazırlanabileceğini belirtti.

“Meslek hastalıklarının kaydı yapılmıyor”
İş kazaları dışında meslek hastalıklarının da önemli olmasına rağmen konuşulmadığını söyleyen Erdim, meslek hastalıklarının kayıtlarının tutulmadığını ifade etti.
Erdim, meslek hastalıkları yönünden çalışanların periyodik sağlık kontrollerinden geçmediğini, söz konusu durumun oldukça tehlikeli olduğuna vurguladı.

“İş yerleri maddi anlamda değil vicdan açısından da kurallara uymalı”
Öte yandan Erdim, mevcut cezaların caydırıcı olduğunu dile getirerek, bununla birlikte iş yerlerinin sadece maddi anlamda değil vicdanları açısından da iş sağlığına yönelik kurallara uyması gerektiğini dile getirdi.