SANAYİ ODASI’nın önerileri:

•  -Borçlanmalar, sözleşmeler, okul harçları Türk Lirası’na çevrilmeli,
• -13. Maaşın tamamı veya yarısı şimdi ödenmeli,
• -İhracat desteklenmeli.

TİCARET ODASI’nın önerileri;

• -İthalat faturaları sabitlenerek Türk Lirası’ndan hesaplanmalı,
•  -İthalat vergileri Türk Lirası’na çevrilmeli,
• - Tapu devirlerinde baz alınan tapu kıymetleri, döviz bazlı değil TL bazlı alınmalı,
• -Gıda, elektrik gibi elzem tüketim ürünlerinde bir KDV indirimi yapılmalı,
• - Kira stopaj ücretlerinde indirim yapılmalı,
• - Kira sözleşmelerinin TL yapılması teşvik edilmeli,
• -Olası elektrik zammı ertelenmeli,
• - Elektrikten alınan KDV de düşürülmeli,
• - Kredi, gayrimenkul alımlarında Türk Lirası borçlanma teşvik edilmeli.

• DEVLETİN BAZI GELİRLERDEN FERAGATI GÜNDEMDE…  Dövizin yükselişi sonucu yaşanan ekonomik kriz için önceki gün Başbakanlık’ta yapılan toplantıda, “devletin bir takım gelirlerinden feragat etmesi” gündeme geldi. Bu, bazı vergilerde indirim anlamını taşıyor.

• TİTİZ ÇALIŞMA… Devletin bir takım gelirlerden feragat etmesi için çeşitli çalışmalar yapılıyor ancak olayın mali boyutu olması nedeniyle mali çalışmalar titizlikle gerçekleşiyor.

Meltem SONAY

Dövizin yükselişi konusunda alınacak tedbirlerle ilgili ‘ilk toplantı’da Sanayi ve Ticaret Odaları önerilerini sundu.
Başbakan Ömer Kalyoncu’nun yanı sıra, Maliye Bakanı Hasan Başoğlu, Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanı Sunat Atun, Merkez Bankası Başkanı Bilal San, DPÖ Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu, Ticaret Odası Başkanı Fikri Toros, Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, banka müdürleri, Başbakanlık müsteşarlarının katıldığı toplantıda, öneriler dinlendi, henüz herhangi bir ‘karar’ çıkmadı.

Başbakanlık’taki ‘döviz krizi’ toplantıları, farklı sektör temsilcileri ve yetkililerle sürüyor.

Sanayi Odası Başkanı Çıralı: “Önerilerimizi sunduk… Fikir cimnastiğiydi”

Toplantıya katılan Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, herhangi bir karar çıkmadığını ifade ederken, “Toplantı fikir cimnastiği şeklinde devam etti… Devletin, hükümetin bu döviz krizi durumunda yapabileceği hiçbir şey olmadığı ortaya çıktı” şeklinde konuştu.

Toplantıda borçlanmaların, sözleşmelerin, bunun yanı sıra özel okul harçlarının Türk Lirası’na çevrilmesinin zorunlu kılınmasının önerildiğini aktaran Çıralı, “Bu konuda da hükümeti radikal karar alacak durumda görmedik” dedi.

Ticaret Odası’nın da ‘vergiler düşürülsün’ önerisi yaptığını aktaran Sanayi Odası Başkanı Çıralı, Maliye Bakanı’nın da vergilerin düşürülmesi durumunda aybaşı maaş ödeme sıkıntısı yaşanacağını ifade ettiğini kaydetti.

Ev kiraları, döviz cinsinden harçlar, okul taksitleri TL’ye çevrilsin önerisi…

Döviz artışından turizm, yükseköğrenim gibi olumlu etkilenen sektörler de olduğunu ifade eden Çıralı, buna rağmen halkın alım gücü düştüğü için piyasada durgunluk olduğuna işaret etti.

Özellikle dar gelirliler, esnaf ve öğrencilerin, döviz üzerinden ev kiraları konusunun çok önemli olduğuna işaret eden Çıralı, dövizin artmasıyla kira yükü çok artan bu kesim için, alınacak bir kararla kiraların TL’ye çevrilmesini önerdiklerini kaydetti.

Özel okulların ücretlerinin de TL’ye çevrilmesinin önerileri arasında olduğunu belirten Çıralı, ihracata da önem verilmesi gerektiği görüşünü belirtti.

‘13. Maaşların tümünün veya yarının erken ödenmesini de önerdik …’

Piyasayı canlandırabilecek bazı tedbirlerin konuşulduğunu, bunun içinde 13. Maaşların tümünün veya yarının erken ödenmesinin de olduğunu belirten Çıralı, bunun da önerileri arasında olduğunu kaydetti.

Çıralı, toplantıda tüm tarafların dinlendiğini ve istişare edildiğini ancak devletin pek de müdahil olamayacağının ortaya çıktığı görüşünü ifade etti.

Yapılan açıklamaların kamuoyunda büyük beklentiler yarattığını ifade eden Çıralı, “Büyük beklentiler yaratıldı ama maalesef devletin öyle bir kabiliyeti yok. Türkiye’nin yapabileceği şeyler var ama onların da niyeti yok” dedi.

---------------------------------------------------------------------------------

Ticaret Odası Başkanı Fikri Toros: “Çok yapıcı bir toplantıydı…”

Başbakanlık’ta, Başbakan’ın yanı sıra ilgili tüm kesimlerin katıldığı toplantıyı yapıcı ve yerinde bulduğunu ifade eden Ticaret Odası Başkanı Fikri Toros, önemli olanın tüm paydaşların, politikaların hazırlandığı mutfakta yer alması olduğu görüşünü belirtti.

Bu tür politikaların başarısı ve sürdürülebilirliğinin, ancak paydaşların da müdahil olduğu bir ortamda mümkün olacağının altını çizen Başkan Toros, bu anlamda bu girişimi yürekten desteklediklerini ve Başbakan Ömer Kalyoncu’ya teşekkürlerini ifade etti.

Toplantıların farklı paydaşlarla devam edeceği ve tüm önerilerin harmanlanacağını bilgisini paylaşan Toros, hükümetin de kısa bir sürede alınacak tedbirleri açıklamasını beklediklerini kaydetti.

Ticaret Odası Başkanı Toros, önceki akşamki toplantının da bu çerçevede ‘çok yapıcı’ olduğunu ifade edebileceğini belirti.

“Ticaret Odası olarak ‘aktif ve pasif’ önlemler önerilerimizi sunduk”

Ticaret Odası’nın yılbaşından bu yana Türk Lirası’ndaki devalüasyonu ciddi endişelerle takip ettiğini ifade eden Oda Başkanı Fikri Toros, Türkiye’de devam eden siyasi ve terör krizinin yanı sıra Amerika ve Çin’deki bazı ekonomik dinamiklerin Türk Lirası’ndaki devalüasyonun devamını getirdiği görüşünü belirtti.

Kuzey Kıbrıs’ın bu konuya direk bir müdahalesinin söz konusu olamayacağını belirten Toros, ancak bir takım ekonomik politikalarla Kıbrıs Türk hane halkına ve iş camiasına yansıyan etkilerinin bir nebze hafifletilmesi ve bundan sonraki dönemde bu tür devalüasyonlara daha az hassas olmaya yönelik alınabilecek bir takım tedbirleri belirlediklerini kaydetti.

‘İthalat faturalarının sabit TL kurunda hesaplanması…’

Oda’nın görüşlerinin ‘aktif ve pasif’ önlemler olarak ikiye ayrıldığını ve bunları ilgililerle paylaşmaya devam edeceklerini kaydeden Başkan Toros, aktif önlemlerin iş ve hane halkına doğrudan etkileri yansıyacak önlemler olduğuna işaret etti.

Bunların arasında, ithalat faturalarının döviz cinsinden olanlarının uygun görülecek bir kurdan sabit TL kurunda hesaplanması ve ithalatta alınan vergilerin TL olması bulunduğunu belirten Toros, bunun yapılması haline hane halkına yansıyacak perakende satış fiyatlarının da frenleşmiş olacağını kaydetti. “Aksi takdirde bir ada ülkesi olduğumuz ve ihtiyaçlarımızın büyük bir kısmı ithal olduğu için bu döviz fiyatlarındaki dalgalanmalar doğrudan nihayi tüketiciye olumsuz bir şekilde yansımaya devam edecektir” diyen Toros, bunun da ekonomik hareketi baltayan bir gelişme olduğuna işaret etti.

Bir diğer önerinin ise, gayrimenkul satışlarının engellenmemesi için tapu devirlerinde baz alınan tapu kıymetlerinin döviz bazlı değil TL bazlı alınması gerekliliği olduğuna değinen Toros, özellikle de Kıbrıs çözüm sürecinde devam eden olumlu havada özellikle yabancıların ülkedeki gayrimenkul satışlarına rağbetine olumlu yansıdığını ifade etti.

“KDV indirimi ile artışların dengelenmeli…”

Özellikle de gıda, elektrik gibi elzem tüketim ürünlerinde bir KDV indirimi ile artışların dengelenmesi gerekliliğine de işaret eden Toros, lokomotif sektörlerden yüksek öğrenim sektöründe de, yeni akademik yıl öncesi, hem kira stopaj ücretlerinde indirim yapılmasını, hem de bundan sonra bu tür dalgalanmalardan daha az etkilenilmesi için kira sözleşmelerinin TL yapılmasının teşvik edilmesini önerdiklerini kaydetti.

Rekabet edebilirliği ve hane halkını etkileyen bir diğer unsurun olası elektrik zamları olduğuna işaret eden Toros, özellikle de içinde bulunulan bu durumda asla bir elektrik zammı olmaması, hatta bunun ertelenmesi, hatta elektrikten alınan KDV’nin de indirilerek hane halkının tüketim gücünün muhafaza edilmesi gerektiğini düşündüklerini belirtti.

“TL borçlanmayı teşvik edebiliriz”

Pasif önlemlerin ise bundan sonraki olası döviz kuru dalgalanmalarına karşı alınacak tedbirler olduğunu ifade eden Toros, bunların başında da borçlanmaların Türk Lirası üzerinden yapılmasına yönelik yönlendirici, teşvik edici politikaların geliştirilmesi gerektiği olduğunu kaydetti.

“Döviz borçlanmayı yasaklayamayız, bu mümkün değildir. Ülkemizde TL olduğu kadar döviz de rağbettedir, ancak TL borçlanmayı teşvik edebiliriz” diyen Başkan Fikri Toros, devletin faize müdahalesini doğru bulmadıkları ve desteklemedikleri düşüncesini de belirtti.

----------------------------------------------------

Devletin bazı gelirlerden feragatı gündemde…

YENİDÜZEN (Özel)

Dövizin yükselişi sonucu yaşanan ekonomik kriz için önceki gün Başbakanlık’ta yapılan toplantıda, “devletin bir takım gelirlerinden feragat etmesi” gündeme geldi. Bu, bazı vergilerde indirim anlamını taşıyor.

Devletin bir takım gelirlerden feragat etmesi için çeşitli çalışmalar yapılıyor ancak olayın mali boyutu olması nedeniyle mali çalışmalar titizlikle gerçekleşiyor.

Dövizin yükselişi konusunda alınacak tedbirlerle ilgili ilk toplantı önceki gün Başbakan Ömer Kalyoncu başkanlığında gerçekleştirildi.

İlk toplantıya Maliye Bakanı Hasan Başoğlu, Ekonomi Sanayi ve Ticaret Bakanı Sunat Atun, Merkez Bankası Başkanı Bilal San, Devlet Planlama Örgütü Müsteşarı Ödül Muhtaroğlu, Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Fikri Toros, Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, banka müdürleri, Başbakanlık müsteşarları ve diğer yetkililer katılmıştı.

Dün ise Reel Sektör Danışma Konseyi ile toplantı gerçekleştirildi. İlgili kesimler ile çalışmalarını sürdüren Başbakanlığın çalışmalarına bir süre daha devam etmesi bekleniyor.