1. HABERLER

  2. HABERLER

  3. BM'nin son raporunda önemli mesajlar
BM'nin son raporunda önemli mesajlar

BM'nin son raporunda önemli mesajlar

“Kıbrıs’ın insanları, bu kez durumun farklı olduğunu bilmeyi hak ediyor… Bir kez daha liderleri, garantör güçleri ve diğer ilgili tarafları, önümüzdeki süreci verimli şekilde değerlendirmeleri için ısrarla teşvik ederim."

A+A-

BM’nin son raporu: 6 maddelik çerçeve hatırlatması

  • Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres, tüm ilgili taraflardan gerginlik yaratacak adımlardan kaçınmalarını istedi.
     
  • “Kıbrıs’ın insanları, bu kez durumun farklı olduğunu bilmeyi hak ediyor…”
     
  • “Her iki taraf da duruma yardımcı olmayan söylemlerden kaçınmak için yeterince çaba sarf etmemiştir.”
     


 

Esra Aygın

 

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs’taki İyi Niyet Misyonu ile ilgili BM Güvenlik Konseyi’ne sunduğu son raporda, Kıbrıs sorununa kalıcı bir çözümün bulunabileceğine dair halen umutlu olduğunu belirtti.

Guterres, müzakerelerin yeniden başlayabilmesi için üzerinde anlaşılması gereken referans şartlarına atıfta bulunarak, tüm taraflara, “yeni ve belirsizliğe mahal vermeyecek taahhütlere zemin hazırlamak için devam etmekte olan istişare sürecinden faydalanmaları” çağrısı yaptı.

Barışın en nihayetinde, Kıbrıs’taki iki tarafın elinde olduğunun altını çizen Guterres, “Kıbrıs’ın insanları, bu kez durumun farklı olduğunu bilmeyi hak ediyor… Bir kez daha liderleri, garantör güçleri ve diğer ilgili tarafları, önümüzdeki süreci verimli şekilde değerlendirmeleri için ısrarla teşvik ederim. Bu bağlamda tarafları, 30 Haziran 2017’de sunduğum altı maddelik çerçeveyi yapıcı şekilde dikkate almaya çağırırım,” dedi.  

 

Siyasi süreçteki kesintinin ve sürecin geleceğine dair belirsizliğin, adadaki durumu giderek daha karmaşık hale getirmesine rağmen, Kıbrıs’taki iki tarafın ve garantör güçlerin BM üst düzey yetkilisi Jane Holl Lute ile yapıcı görüşmeler gerçekleştirdiğini belirten Guterres, bunun, barış umutlarının canlı kalmasına yardımcı olduğunu vurguladı.

 

Genel Sekreter Guterres, Nisan-Ekim 2019 aylarını kapsayan raporu içerisinde sık sık BM Güvenlik Konseyi’nin 25 Temmuz 2019 tarihinde aldığı 2483 no’lu karara atıfta bulundu.

 

 

Toplumları bilgilendirmek ve güven bunalımını aşmak için ortak çaba

 

BMGK söz konusu kararda, taraflara, siyasi eşitliğe dayalı, iki bölgeli iki toplumlu federasyon zemininde kalıcı, kapsamlı ve adil bir çözüm bulunması için çabalarını yenilemeleri çağrısında bulunmuştu. Konsey, aynı zamanda, iki lidere ve tüm ilgili taraflara, BM şemsiyesi altında bir çözüm için siyasi iradelerini yenilemeleri, ve bir an önce çözüme götürecek sonuç odaklı müzakerelerin başlayabilmesi için referans şartlarında anlaşmaları çağrısı yapmıştı. Kararda ayrıca, liderlere, ortamı iyileştirerek müzakerelere uygun hale getirmeleri çağrısı da yer almıştı.

 

Guterres raporunda, “İki lidere, toplumlarını çözümün çerçevesi ile ilgili daha iyi bilgilendirmeleri ve ortamı iyileştirmeleri için yapılan ısrarlı çağrılara rağmen, Kıbrıs içindeki ve etrafındaki gerginliğin artmasından ve tarafların referans şartları üzerinde anlaşamamalarından dolayı ortam daha da kötüleşmiştir. Her iki taraf da duruma yardımcı olmayan söylemlerden kaçınmak için yeterince çaba sarf etmemiştir. Bu da halk arasında şüpheci yaklaşımları güçlendirmiştir” dedi.  

 

Guterres, toplumları çözümün faydaları konusunda bilgilendirmek ve karşılıklı anlayış ve işbirliğini artıracak adımlarla var olan güven bunalımını aşmak için iki tarafın ortak çaba sarf etmesi gerektiğini belirterek, kalıcı çözüme ancak bu şekilde varılabileceğini vurguladı.

 

Sivil toplumun çözümü daha yüksek sesle destekleme çabasından memnuniyet duyduğunu vurgulayan Guterres, özellikle Unite Cyprus Now, United Cyprus ve önde gelen Rum siyasetçilerden oluşan Decision for Peace grubunun faaliyetlerine değindi.

 

 

Kıbrıs içinde ve etrafındaki gerginlik

 

Kıbrıs’ta kuzey ateşkes hattının belli bölümleri ile ilgili anlaşmazlıkların ve ara bölgede her iki tarafça izinsiz sivil faaliyetlerin ve yapılaşmanın arttığını vurgulayan Guterres, bununla birlikte Maraş ve hidrokarbon araştırmaları konusundaki gelişmelerin gerginliği tırmandırdığını belirtti. Guterres, Maraş ile ilgili 550 (1984) ve 789 (1992) de dahil, BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarına uygun olmayan hiç bir adımın atılmaması gerektiğini hatırlattı.

 

Raporda, Kıbrıs ve etrafındaki doğal kaynakların Kıbrıs sorununa karşılıklı olarak kabul edilebilir ve kalıcı çözüm bulunması için güçlü bir teşvik oluşturması gerektiğini ve daha derin bölgesel işbirlikleri doğurabileceğini tekrarlayan Genel Sekreter, hidrokarbonlarla ilgili gelişmeleri yakından ve artan bir endişe ile izlediğini vurguladı. Guterres, tüm ilgili taraflardan gerginlik yaratacak adımlardan kaçınmalarını istedi. Guterres “tüm taraflara, gerginliğin daha da artmasını engelleyecek ve gerginliği azaltacak ciddi çabalar ortaya koymaları çağrısı yaparım,” dedi.

 

 

Teknik Komiteler ve GYÖler önemli ama asıl olan müzakere masası

 

Müzakerelerin yeniden başlaması ihtimalinin belirsiz olduğu şu günlerde teknik komitelerin iki toplumu yakınlaştırmakta önemli rol oynayabileceğini belirten Genel Sekreter, tarafların teknik komitelerin yeniden canlandırılması çabalarını artırmaları gerektiğini söyledi. Genel Sekreter teknik komiteler için liderlere kesintisiz kaynak ve güçlü siyasi destek çağrısı yaptı.

 

Liderlere, tüm Kıbrıslıların faydasına olacak güven yaratıcı önlemleri değerlendirmelerini telkin eden Guterres, sivil toplumun sürece katılabilmesi için alan yaratılması çağrısını da tekrarladı.

 

Genel Sekreter Guterres, “teknik komitelerin ve güven yaratıcı önlemlerin öneminin altını çizmekle beraber, kapsamlı bir anlaşmaya götürecek olan ve Kıbrıslıları ve uluslararası toplumu süreçle ilgili umutlandıracak olan, sadece, referans şartlarında anlaşmak da dahil, müzakere masasına dönmek adına yakalanacak gerçek ilerlemedir” dedi.  

 

 25 Kasım’da Berlin’de Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis ile yapacağı gayrı resmi toplantının, ileriye yönelik adımların belirlenmesinde yapıcı rol oynama potansiyelinde olduğunu belirten Guterres, bu toplantının iyi hazırlanması gerektiğine dikkat çekti.

 

 

İŞTE O ÇERÇEVE

 

Guterres’in 30 Haziran 2017’de taraflara sunduğu altı maddelik çerçeve:

 

Siyasi eşitlik

2:1 oranı ile Dönüşümlü Başkanlık

Karar-alma (etkin katılım): Bir olumlu oyun aranacağı salt çoğunluk.

Toplumlar için hayati öneme sahip konular durumunda tıkanıklıkların aşılması mekanizması.

 

Mülkiyet

İki mülkiyet rejimi: toprak düzenlemelerine tabi olan ve olmayan bölgeler için: Toprak düzenlemelerine tabi olan yerlerde rejim, mülkünden edilen sahiplere öncelik verecek.

Toprak düzenlemelerine tabi olmayan yerlerde rejim, şu anki kullanıcıya öncelik verecek. Spesifik unsur üzerinde daha ileri tartışmalar yapılacak.

 

Toprak

Belli bölgeler ile ilgili Kıbrıslı Rumların dile getirmiş olduğu endişelere cevap verebilmek için Kıbrıslı Türklerin sunduğu haritada bazı düzenlemeler gerekmektedir.

 

Güvenlik ve garantiler

Müdahale hakkının geçerli kalacağı bir sistem sürdürülebilir değildir. Garanti Antlaşmalarının kapsadığı alanların yerini, iki tarafça üzerinde mutabık kalınan ve çeşitli boyutları içeren, yeterli uygulama izleme mekanizmaları alabilir. Bunların bazılarında garantör güçler de dahil olabilir. Güvenlik sistemi her iki toplumun da birleşik Kıbrıs’ta kendisini güvende hissetmesini temin etmeli, ve bir tarafın güvenliği diğerinin güvenliği pahasına olmamalı.

Asker konusu Garanti Antlaşmasından farklı bir konudur ve farklı bir formatta ele alınmalıdır. Asker ile ilgili konular üzerinde (sayı, çekilmenin söz konusu olup olmayacağı ve zamanı, takvim, vs) doğru zaman geldiğinde en üst düzeyde anlaşmaya varılacak.

 

Eşdeğer muamele

Malların serbest dolaşımı (= gümrük birliği + birincil tarımsal ürünler için bir kota üzerinde anlaşılacak), hizmetler ve sermayede sorun yok.

Kişilerin serbest dolaşımı: rejim turistlerin, öğrencilerin ve mevsimsel işçilerin girişine izin verecek. Daimi ikametgah isteyenler söz konusu olduğunda Kıbrıs’taki Yunan ve Türk vatandaşlarına eşdeğer muamele yapılacak.

 

Bu haber toplam 3294 defa okunmuştur