İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılması 18 Eylül’de referanduma sunulacak.

Konu hakkındaki tartışmalar ve kamuoyu araştırmaları sürerken, “evet” taraftarları, İskoçya’nın ayrılmasıyla daha yaşanabilir bir yer olacağını, “hayır”ı savunanlarsa tam anlamıyla “berbat” bir durumla karşılaşılacağını savunuyor.

Financial Times’da yer alan habere göre, bağımsızlığın başını çeken İskoç Bakan Alex Salmond, önümüzdeki 15 yıl içiresinde her hanenin “bağımsızlık ödülü” olarak yıllık 2000 ve her bireyin yıllık 1000 Sterlin kazancı olacağını kaydetti.
Birleşik Krallık hükümetiyse bunun aksine İskoçların İngiltere’den ayrılma konusunu reddetmeleri halinde 20 yıl için her bireyin 1400 Sterlin kârda olacağını ifade ediyor.

Şu ana kadar hiçbir araştırmada sandıktan “evet” sonucu çıkmadı, fakat dikkat çeken nokta, yaşlı kesimin birlikte yaşamaya, genç nüfus ve üniversite mezunu İskoçların ise ayrılığa daha sıcak bakması. Kadınlar büyük oranla birlikte yaşamaya erkeklerse bağımsızlığa daha yatkın.
“Evet” kampanyasını destekleyenler, ülkenin kendi ayakları üzerinde durabilmesi ve Birleşik Krallığa bağlı olmamasını isterken, bağımsızlığın İskoçlara daha iyi bir refah düzeyi sağlamanın yanıda, Muhafazakârların etkisi altında kalan Westminister hükümetinin aksine, göçmenlere yönelik daha çağdaş bir yaklaşım getireceği görüşünde.

Ekonomi büyük etken
İngiltere’den ayrılma taraftarları, Kuzey Denizi petrolünün ve küçük bir ülkenin göstereceği elestikiyetlerin dünya ekonomisi içinde İskoçya’yı daha güçlü yapacağı görüşünde birleşirken, İskoçya’nın olası ayrılıktan sonra hangi para birimini kullanacağı da merak konusu.
Merkezi Hükümet, İskoçya’nın Sterlini kullanamayacağını ifade etmesi dolayısıyla, ya bu durumda İskoçya kendi para birimini oluşturcak, ya Euro’ya geçecek, ya da Avrupa para birliği dışında kalıp Sterlin kullanacak.

İskoç halkı birliktelikten yana
Bazı anketlerde “Better Together” (Birlikte Daha İyi) kampanyasının %22 farkla 61’e 39 önde olduğu görünürken, bazı araştırmalarda, aradaki fark %10’a kadar düşmüş durumda.
Bet365.com online bahis sitesinde referandumda “evet” çıkmasına 5.50 oran verilirken, “hayır” çıkması halinde bahisçinin kazanacağı oran 1.25 kat olarak açıklandı.

Diplomasi
Bazı İngiliz araştırmacıların verilerine göre, “evet” taraftarları İskoçya’nın uluslararası alanda, Norveç gibi benzer büyüklükteki ülkeler gibi, öneminin artacağını, dünyada AB gibi kurumlarda ulusal çıkarlarının yükseleceğini düşünüyor. Bu durumda İskoçya dünyada bir elçilikler ağı kuracak ve İskoç bölge yönetimi ve Ulusal Parti (SNP) Lideri Alex Salmond da dünya çapında bir devlet adamı olacak.
“Hayır” taraftarları ise, Birleşik Krallık tarafından İskoç haklarının savunulmayacağını öne sürerek, İskoçya’nın AB’ye katılmak için yeni bir mücadele içine gireceğini, fakat girmesi halinde dahi şu an İngilizlerin yaşadığı cazip ortamı bulamayacaklarını düşünüyor.
“Evet”i savunanlar; İngiltere’nin nükleer deniz üssü olarak kullandığı Faslane’deki üssün kaldırılarak buradan tasarruf yapılacağını ve Kuzey Atlantik’teki diğer ülkeler gibi bu kaynakları gemilere ve hava arama keşif gibi alanlara yönlendireceği, ülkedeki ulusal güvenliğinse nükleer karşıtı bir ülke olarak NATO tarafından karşılacağını savunuyor. “Hayır” cephesiyse, İskoç savunma firmalarının Birleşik Krallık’taki kontratlar dışında bırakılacağını, gemi üretimi endüstrisinin çökeceğini, İskoçya’nın İngiltere’nin istihbarat alanındaki uzmanlığından faydalanamayacağını ve İngiltere’nin Faslane’deki üssü elinde tutmak için her yolu deneyeceği görüşünde.

Kamu harcamaları
Evet diyenlere göre Birleşik Krallığın diğer alanlarının aksine Ulusal Sağlık Hizmetleri özelleştirilmeyecek, kamunun elinde olacak. İskoçya’nın bütçesi İskoçya’da karara bağlanacak ve SNP partisinin temel bakım ve öğrencilere ücretsiz eğitim konularındaki önceliklerine önem verilecek. Anayasa kamu hizmetine yetki verecek ve düzgün bir yaşam standardı sunacak.
“Hayır” görüşünü savunanlarsa, İskoçya’nın kendi bütçesiyle ayakta duramayacağını, maaş ödemelerinin İskoç hükümetine büyük yük bindireceğini ifade ederek, İskoç halkının daha uzun saatler çalışmak zorunda kalacağını ifade ediyor.
Karşılaştırmalı olarak kaliteli hizmete bakıldığında İskandinav ülkeleriyle eşit hale gelebilmek için, vergiler gayrı safi yurtiçi hasılanın %38’inden %45’ine yükselmek durumunda kalacak.