Safir Sorakın

Gerek sosyal çevrem, gerek danışanlarım olsun hiç kuşkusuz çoğu bireye ‘çikolata’ denilince akan sular duruyor... Diyet döneminin en saplantılısı oluyor... Hatta çikolata tutkusundan dolayı diyetler yarıda dahi bırakılabiliyor. Peki çikolata bu kadar suçlu bir besin mi?
Çikolatanın kökeni Orta Amerika ve Meksika’ya dayanıyor. Ve orada yetişen kakao ağacı (Theobroma Cacao) bize çikolata sağlıyor. Çikolatanın yapımında kavrulmuş kakao çekirdekleri kullanılıyor. Kakao çekirdekleri kavrulduktan sonra çikolata kısmı ve kakao yağı olmak üzere ikiye ayrılıyor.  Çekirdeklerden elde edilen kakao; yağ,  şeker ve çoğunlukla vanilya içermektedir. Bildiğimiz gibi çikolatanın siyah(bitter), sütlü ve beyaz olmak üzere üç çeşiti bulunmaktadır. Beyaz çikolatada sadece kakao yağı bulunmakta, kakao tozu veya likörü içermemektedir. Sütlü çikolata ise kakao yağı, saf süt yağı, kakao tozu veya likörü içermektedir. Siyah çikolata ise daha az miktarda süt yağı veya hiç içermeyebilir, daha fazla kakao konsantrasyonuna sahiptir.

BESLENMEMİZDE ÇİKOLATA

Kakao tanelerinin % 50-57’si yağdan oluşuyor. Çikolata güçlü bir antioksidan etkinliğinden dolayı bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Çikolatanın sağlığa yararlı etkisi içerdiği bol miktarda polifenol ve içeriğindeki prosiyanidin, epikateşin, kateşin gibi antioksidan bileşiklerden kaynaklanmaktadır. Çikolatada aynı zamanda besin öğeleri bakımından sağlık için gerekli birçok mineral bulunmaktadır. Sinirler ve kas fonksiyonu için önemli olan magnezyum açısından oldukça zengin bir kaynak. Ayrıca bağışıklık sisteminin çalışması için gerekli olan mineralleri de içeriyor. Ve tabi ki Serotonin! Phenethylamine (PEA) çikolatanın içinde bulunan ve mutluluk verici özelliğini kazandıran maddedir. Sinir sistemini uyararak ‘’mutluluk hormonu’’ olarak adlandırılan serotonin ve endorfin salgılanmasını artırarak, bireyde mutluluk hissi yaratmaktadır. Sadece kokusuyla bile ruh halini olumlu etkilediği  yapılan araştırmalarda gösteriliyor. Meyve, sebze, şarap ve yeşil çaya kıyasla, çikolata ve kakaonun daha fazla polifenol içerdiği saptanmıştır.  Polifenoller antioksidan özelliğe sahip olup, sağlıksız beslenme, alkol, uyuşturucu ve sigara gibi vücuda zarar veren etkenlere karşı hücre direncini artırmadan göre alırlar. Polifenol, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde de yardımcıdır. Kakao polifenolü, kanın incelmesine yardımcı olup pıhtılaşmayı engellediği için kalp krizi ve felç riskini azaltır. Tüm bu yararlardan faydalanmak için bitter çikolata türü tercih edilmeli; doymuş yağ oranı yüksek olan sütlü çikolata veya beyaz olanlardan aynı sonuçlar beklenilmemelidir. Küçük parça bitter çikolatada bir bardak kırmızı şarabın iki katı kadar veya bir fincan yeşil çaydaki polifenol vardır.

ÇİKOLATA TÜKETİRKEN DİKKAT!

Çikolata satın alırken besin etiketlerini kontrol etmelisiniz. Bitkisel yağ eklenmiş çikolatalardan uzak durmanızı öneriyorum. Besin etiketini okurken kakao yüzdesine dikkat etmeniz gerekmektedir. Aldığınız ürünün içerisinde ne kadar kakao, ne kadar yağ olduğunun iyice farkında olunuz. İyi kalite bitter çikolatanın içerisinde en az yüzde 70 oranında kakao maddesi bulunmalıdır. Çikolata üreticileri daha pürüzsüz çikolata yaratmak için kakao maddeleri ve kakao yağını rafine edip, ısıtyorlar. Şeker, süt ve diğer tatlandırıcılar ise bu noktada ürüne ekleniliyor. Besin etiketinde yer alan şeker oranına muhakkak göz atmalısınız. Aşırı derecede işlenmiş veya tatlandırılmış ürünler ‘’sağlıklı besin listesi’’nde yer almıyor. Kan şekerimiz düştüğünde, acıktığımızda çikolataya saldırılır, kana hızlı karışır ve emilir. Ancak hemen ardından negatif feed-back etki ile daha fazla acıktığımızı hissederiz. Böyle durumlarda çikolata yerine meyve tercih etmeniz daha sağlıklı bir tercih olacaktır. Migren hastalarında phenolsuphotransferase adlı bir enzim yetersizliği olduğu ve çikolatanın damarları açtığı, bu enzimin daha çok tüketilmesine yol açtığı bulunmuştur.

NE KADAR ÇİKOLATA?

Günde maksimum 40 gram bitter çikolata (%70 kakao içeren) tüketimi vücuda önemli miktarda polifenol sağlar ve kardiyovasküler hastalıklar ve kanserin önlenmesinde yardımcı olur. 1 ara öğününüzde meyve yerine 2 parça kare bitter çikolata tüketebilirsiniz, tabii ki her gün olmamak şartı ile =) .. Tüm bu yararları yanında, yüksek şeker ve yağ içeriği ile şişmanlığa ve birçok hastalığa davet çıkarabileceği unutulmamalıdır. Şeker hastalarının, insülin direnci ve hipoglisemisi olan bireylerin uzak durmasını öneriyorum. Bunun yerine kan şekerinizi daha yavaş yükseltecek besin (meyve) tercih edilmelidir.

BİTTER ÇİKOLATA VE FAYDALARI!

Kan pıhtılaşma riskini azaltır. Beyindeki serotonin ve endorfin seviyelerini arttırarak ruh halini iyileştirir. Çikolata içerdiği yağ oleik asit ve stearik asitten oluşur. Oleik asit (tekli doymamış yağ asidi) kandaki kötü kolesterol (LDL) miktarını azaltmaya yardımcı olabilir. Stearik asit doymuş bir yağ olmasına rağmen kan kolesterolünü düşürmez veya yükseltmez. Bitter çikolata iyi kolesterolü (HDL) yükseltebilir.  Bitter çikolatada kakao oranı % 88-96, sütlü çikolata da %5-7 beyaz çikolata da ise %0 kakao tozu bulunmaktadır. Bitter çikolata kafein de içermektedir. 100 gram %70 kakao içeren bir çikolata 80 mg kafein içermektedir. Günlük kafein alımımız 200 mg’ı geçmemelidir.
Çikolata uygun miktarlarda ve uygun şekilde tüketildiği takdirde sağlığımıza yararlı etkisi vardır.  Gereğinden fazla tüketilmemesini diler, sizlere keyifli hafta sonları diliyorum. Sevgi ile kalın…