Fayka Arseven KİŞİ

Kıbrıs Türk Tabipleri Odası Başkanı Cemal Mert, sağlıkta reformun şart olduğunu vurgulayarak, “Bireysel kurtuluş artık mümkün değildir. Sistem düzeltilerek, herkes üstüne düşeni yapmak zorundadır” dedi.
Mert, devletin, sağlığın finansmanı için, bütçe, sosyal sigorta sağlık primleri, vergiler, katkı için toplanan bağışlardan oluşan fon dahil olmak üzere mevcut toplumsal kaynakların verimsiz bir şekilde heba edilmesine göz yumduğunu da kaydetti.

Kamuda çalışan hekimlerin 2’nci iş yapmalarını da değerlendiren Mert, “Yasal ve ilkesel olarak ikinci iş yapılması doğru değildir ama konu polisiye tedbirlerle de çözülebilecek kadar basit bir konu değildir. Hükûmet bir an önce sağlık reformunu yaşama geçirmezse herkes zarar görecektir” ifadesinde bulundu.

YENiDÜZEN: Sağlıktaki sorunlar sizce nelerdir? Ve yıllardır bu sorunlar neden bir türlü çözüme kavuşmuyor?
Cemal MERT: Sağlık sistemi sürdürülebilir değildir. Hizmeti alanlar, hizmeti sunanlar, hizmeti organize edenler ve finansmanı sağlayanlar, sağlık sisteminden şikâyetçidirler. Sağlık hizmetlerinin sunumundaki temel sorun, sistemsizlik, organizasyon eksikliği ve yetersiz finansmandır. Devlet, sağlığın finansmanı için, bütçe, sosyal sigorta sağlık primleri, vergiler, katkı için toplanan bağışlardan oluşan fon dahil olmak üzere mevcut toplumsal kaynakların verimsiz bir şekilde heba edilmesine göz yummaktadır. Sağlık sisteminde temel amaç, kamu ve özel sektör olanaklarını verimli ve entegre bir şekilde kullanarak, halka kaliteli bir sağlık hizmetinin sunulmasıdır. Ancak, tüm paydaşların katkısı ve onayı ile hazırlanan “Çalıştay Kararları”, siyasi irade yoksunluğu nedeniyle, hayata geçirilememiştir.

YENiDÜZEN:Sağlık konusunda çalıştaylarlar ve şuralar yapıldı ancak alınan kararlar uygulanamadı. Sizce uygulanamamasındaki sıkıntı nedir?
Cemal MERT: Çalıştaylarda sağlık reformu yol haritası uzlaşmayla belirlenmiştir. Bu konudaki esas sorun toplumsal ve siyasi irade yoksunluğudur. Sağlık için gerekli finansman ve mali olanaklar sağlanmadan, arzu edilen sağlık hizmetlerinin sunulması mümkün değildir. Son yirmi yıl içinde, tüm tarafların iyi niyetine karşın, hükümetler, Maliye Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumu üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmemişlerdir. Sağlık hizmetlerinin sunulmasını ve denetlenmesini organize etmekle sorumlu olan Sağlık Bakanlığı, sanki de finansmandan da sorumlu makam imiş gibi algılanmaktadır. Bu yanlıştır. Sağlık hizmetlerini sunan, denetleyen ve finanse eden kurumlar farklı kurumlar olmalıdır. Bu karmaşa düzeltilmez ve ilgili kurumlar olan Başbakanlık, Ekonomi ve Maliye Bakanlıkları ve SSK’dan sorumlu olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumluluklarını üstlenmezlerse, vatandaşlar, sağlık çalışanları ve Sağlık Bakanlığı arasında süregelen verimsiz tartışmalar ve zıtlaşmalar bitmeyecektir. Hedefi doğru tespit etmezsek çözümü yanlış yerde aramaya devam edeceğiz.

YENiDÜZEN:Sağlıktaki sorunlar yaşanırken, hasta hakları ne durumdadır? Hastalar gerekli sağlık hizmetini alabiliyor mu?
Cemal MERT: Bu konuda en fazla mağdur olanlar, hastalar ve hasta yakınlarıdır. Ülkemizde genelde iyi bir sağlık altyapısı ve iyi yetişmiş bir insan gücümüz vardır. Son otuz yılda ise çok büyük ilerlemeler de kaydedilmiştir. Ama yüksek kaliteli hizmet beklentisi ve gerek Güney Kıbrıs ve gerekse Türkiye’de sağlık hizmetlerinin ulaşmış olduğu kaliteyi gören yurttaşlar, bu hizmetleri yeterli görmemektedirler. Ayrıca aşırı zaman ve kaynak israfı da sözkonusudur. 24 saat kesintisiz hizmet verilmesi gereken sağlık sisteminde ciddi kesinti ve aksamalar meydana gelmektedir. Acil sevislerde aşırı yığılma ve ciddi sorunlar vardır. Bunlar ise hastalar ve sağlık çalışanlarını karşı karşıya getirmektedir.

YENiDÜZEN: Son zamanlarda yoğun olarak kamuda çalışan hekimlerin 2’nci iş yapmalarının yasak olduğu noktası var. Konu mahkemelik…  Bu konuda sizin düşünceniz nedir? Hekimler suç mu işliyor?
Cemal MERT: Tüm kamu görevlilerinin olduğu gibi kamu hekimlerinin de ikinci iş yapması yasal olarak mümkün değildir. Ama yıllar içinde oluşmuş bir uygulama olarak kamu hekimleri de ikinci iş yapmaktadırlar. Hatta vergi Dairesi onlardan vergi bile almaktadır. Yani devlet zımnen bunu onaylar pozisyondadır. Sağlık Bakanlığı ise bu konuda herhangi bir girişim yapmamaktadır. Sebest Çalışan Hekimler Birliği, esasen siyasi irade meselesi olan bu konuyu, yeterli siyasi irade görmediği gerekçesiyle yeniden mahkemeye taşımıştır. Bu ise hekim camiası arasında büyük bir huzursuzluk yaratmıştır. Hiç kimse yarın ne olacağını bilmediği bir sistemde huzurlu olarak çalışıp iş üretemez. Yasal ve ilkesel olarak ikinci iş yapılması doğru değildir ama konu polisiye tedbirlerle de çözülebilecek kadar basit bir konu değildir. Hükûmet bir an önce sağlık reformunu yaşama geçirmezse herkes zarar görecektir.

YENiDÜZEN: Mesai saatleri de büyük bir rahatsızlık konusu. Doktorların mesai saatlerini tamamlamadıkları eleştirisi var.  Bu konuda neler söylemek istersiniz?
Cemal MERT: Kamu hastanelerinde mesai yasal olarak, sabah 08.00 ile öğleden sonra saat 15.00 arasındadır. Ama bunun uygulanmadığı ve denetlenmediği de doğrudur. Bu konuda hastane yönetimleri ve Sağlık Bakanlığı gerekeni yapmak zorundadır. Ama kimseyi üzmeyelim, böyle gelmiş böyle gider anlayışı nedeniyle kimse birşey yapmıyor. Bu acı bir gerçektir. Sağlık konusunda tüm paydaşlar, hastalar, sağlık çalışanları ve devlet samimi olmalıdır. Herkes gizli ajanda peşinde koşmaktan ve işleri yan yollardan hâlletme huyundan vazgeçmelidir. Bireysel kurtuluş artık mümkün değildir. Sistem düzeltilerek, herkes üstüne düşeni yapmak zorundadır.