Meltem SONAY

Yerel Seçimlerle birlikte, Anayasa Değişikliği için referandumun da yapılacağı 29 Haziran Pazar günü, askerlik görevini yapanların ‘oy kullanıp kullanamayacağı’ gündem oldu.
Milletvekili Zeki Çeler, Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK), yurt ödevini yapanların referandumun yanı sıra, yerel seçimler için de oy kullanabilmesi için başvuru yaptı.
Zeki Çeler’in başvurusunun dosyalandığını ifade eden Yüksek Mahkeme Başmukayyiti Neşe Başkan, başvurunun Yüksek Seçim Kurulu’na iletileceğini kaydetti.
Askerlere de oy hakkı tanındığını ve referandum için birliklerine en yakın yerde oy kullanacaklarını ifade eden Yüksek Mahkeme Başmukayyiti Neşe Başkan Anayasa’yı hatırlattı, yurt ödevini yerine getirenlerin Anayasa’ya göre yerel seçimlerdeoy kullanmadığını belirtti.

“Halkoylaması, Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği seçimlerinde oy kullanabilirler…”
Uygulamanın yılladır aynı olduğunun ve Anayasa’yla düzenlendiğinin altını çizen Başmukayyit Başkan, askerlerin Halkoylaması, Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği seçimlerinde oy kullanabildiğini kaydetti.

“Farklı bir uygulama yok…”
Güvenlik Kuvvetleri’nin bildirdiği listeye göre işlemlerin yapılıp, sandıklara dağıtıldığını ifade eden Başmukayyit Neşe Başkan, askerlerin birliklerine en yakın sandıklarda referandum için oy kullanacaklarını yineledi.
İzinli askerlerin, önceden izinlerinin verilmiş olması durumunda kendi bölgelerinde yerel seçim için de oy kullanabileceğini ifade eden Başkan, önümüzdeki seçim için, bugüne kadar gerçekleştirilmiş seçimlerden farklı bir uygulamanın söz konusu olmadığının altın çizdi.

Anayasa Ne Diyor?
‘Seçme, Halkoylamasına Katılma ve Seçilme Hakkı’ Anayasa’nın 68. Maddesi’nde düzenleniyor.
Maddenin 1. Fıkrası ‘Seçme ve halkoylamasına katılma, on sekiz yaşını bitirmiş olan her yurttaşın hakkı ve ödevidir’ derken, maddenin 6. Fıkrası ise, ‘Yurt ödevini yerine getirmekte olan yükümlüler halk oylamasında, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde görev yerlerine en yakın sandıkta oy kullanabilirler’ diyor.

-----------------------------------------------------

Seçme, Halkoylamasına Katılma ve Seçilme Hakkı
 

Madde 68.
(1) Seçme ve halkoylamasına katılma, onsekiz yaşını bitirmiş olan her yurttaşın hakkı ve ödevidir.
(2) Yirmibeş yaşını bitirmiş olan her yurttaş seçilme hakkına sahiptir.  Seçilebilmek için en az üç yıldan beri daimi ikametgahı Kuzey Kıbrıs'ta olmak ve yurt ödevini yerine getirmiş bulunmak koşuldur.
(3) Seçme ve seçilme ile ilgili diğer nitelikler, bu Anayasanın kuralları saklı kalmak koşuluyla, yasa ile düzenlenir.
(4) Seçimler ve halkoylamaları, serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm ilkelerine uygun olarak yapılır; sayım ve döküm işlemleri tamamlanıncaya kadar aralıksız sürdürülür.
(5) Aday olmak, kamu görevinden çekilme koşuluna bağlanamaz.  Seçim ve kamu hizmetlerinin güvenliği bakımından hangi kamu görevlilerinin ne gibi koşullarla aday olabilecekleri yasa ile düzenlenir.
       Yargıçlar, savcılar, silahlı kuvvetler mensupları ile polis mensupları mesleklerinden çekilmedikçe aday olamazlar ve seçilemezler.
(6) Yurt ödevini yerine getirmekte olan yükümlüler halkoylamasında, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde görev yerlerine en yakın sandıkta oy kullanabilirler.
(7) Seçimler ve halkoylamaları ile ilgili diğer kurallar ile bu maddedeki hakların kullanılması yasa ile düzenlenir.

------------------------------------

TDP Milletvekili Zeki Çeler: “Anti demokratik… Anayasa’ya aykırı!”

Yurt ödevini yapan yurttaşlardan aldıkları bilgi ve yaptıkları araştırma sonucu, 29 Haziran’da askerin sadece referandum için oy kullanabileceğini öğrendiklerini ifade eden TDP Milletvekili Zeki Çeler, Anayasa’nın 68’inci maddesinde, ‘Her yurttaşın seçme hakkına sahip olduğu’nun yazılmış olduğuna işaret etti.
Aynı maddenin 6. Fıkrasında ‘Yurt ödevini yerine getirmekte olan yükümlüler halkoylamasında, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde görev yerlerine en yakın sandıkta oy kullanabilirler’ dendiğine de işaret eden Çeler, ilgili fıkrada ‘Yerel seçimler’ ifadesi geçmediği için askerlere sadece referandum için oy kullandırılacağına vurgu yaptı.
Hukukçulara danıştıklarını ve hukukçuların yorumunun ‘Yerel seçimlerde’ ifadesi yazmıyor diye kullanamaz demek değil’ yönünde olduğunu aktaran Çeler, maddenin yoruma açık olduğu görüşünü belirtti.

“En azından birkaç saat izin verilsin…”

Yüksek Seçim Kurulu yetkililerinin, izinli olan askerlerin yerel seçim için de oy kullanabileceğini belirttiğini aktaran Çeler, Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı’nın izindeki tüm askerleri birliklerine çağırdığı ve hafta sonu izinlerinin de iptal edildiği bilgisini paylaştı.
Yurt ödevini yapan hiçbir yurttaşın kendi bölgesinde yerel seçim için oy kullanamayacağını savunan Çeler, bunun ‘Anti- demokratik ve Anayasa’ya da aykırı’ olduğu görüşünü belirtti.

“Demokratikleşme ve sivilleşme adımlarının atıldığının söylendiği bu günlerde derhal bu ant demokratik uygulamanın önüne geçilmeli” diyen Çeler, askerlere yerel seçimde de oy kullanabilmeleri için en azından birkaç saatlik izin verilmesi, ya da referandum için kurulacak sandıklarda yerel seçim için de oy kullanmalarına müsaade edilmesini talep ettiklerini belirtti.
Bu yöndeki kararı Bakanlar Kurulu’nun verebileceğini ve Güvenlik Kuvvetleri’nden talep edebileceğini ifade eden Çeler, Başbakan ve Bakanlar Kurulu’na da çağrı yaptı.

------------------------------------------

CTP-BG Girne Milletvekili Avukat Fazilet Özdenefe: “Tüm askeri birliklerin boşaltılmaması için düşünülmüş olabilir”

CTP-BG Girne Milletvekili Avukat Fazilet Özdenefe, Seçme, Halkoylamasına Katılma ve Seçilme Hakkı ile Askerlik Yasası’na göre askerlerin yerel seçimlerde oy kullanmasına yönelik özel bir düzenleme görülmediğini belirtti.

Özdenefe, maddeler incelendiği zaman bütün askerle seçim günü izin verilemeyeceğini, pratikte herhangi bir sebepten dolayı izinli bulunan askerlerin yerel seçimde oy kullanabileceğini söyledi. Askerlerin yerel seçimde kendi ikametgahlarının bulunduğu bölgede oy kullanılabileceğini bu nedenle bölüklerinin bulunduğu yerdeki belediye adaylarına oy vermeyeceklerinin dikkate alınmış olabileceğine değinen Özdenefe, “Askerlerin yerel seçimlerde kendi bölgelerine giderek oy kullanılacağından, tüm askeri bölüklerin boşaltılmasının önüne geçilmesi için yasada belirtilmediğini düşünüyorum” dedi.

Anayasa’nın 68. Maddesinin 6 fıkrasına göre ‘yurt ödevini yerine getirmekte olan yükümlüler halkoylamasında, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde görev yerlerine en yakın sandıkta oy kullanabilecekler’ ifadesinin yer aldığına dikkat çekerek, yerel seçimler için ayrıca bir yasal düzenleme yapılmadığını aktardı.