Didem MENTEŞ

‘Bereket’ olarak da yorumlanan ‘Nar’, ülkemizin yüzünü güldüren tarım ürünlerinden… Her yıl pazar ağını geliştiren ve Avrupa’ya tonlarca ihraç edilen narlar, Alnar Narcılık Ltd tarafından hayat buluyor. 2007 yılında 19 üreticiyle yola çıkan ardından 23 üreticinin ortağı olduğu Alnar Narcılık Ltd, Globalglap sertifikasıyla yetiştirilen ürünleri pazarlarken, her yıl üretimi ve pazarlamayı artırıyor.

2015 yılında üretilen 440 ton narın 86 tonunu ihraç eden firma, 2016 yılı için 600 tonluk bir üretim hedefliyor.  İsveç, Almanya, Hollanda, Avusturya, İngiltere, Rusya gibi pazarlara ürün ihraç eden Alnar Narcılık Ltd, iç piyasadaki bir yıllık nar ve nar suyu ihtiyacını da fazlasıyla karşılıyor.

Güzelyurt’ta faaliyet gösteren Alnar Narcılık Ltd Müdürü İbrahim Kahramanoğlu, ülkedeki nar üretimi ve şirketin işleyiş şeklini YENİDÜZEN ile paylaştı.

23 ortaklı bir şirket

Kahramanoğlu, 2006 yılında Birleşik Devletler Uluslar arası Kalkınma Ajansı’nın ülkede nar üretimi yapılmaya elverişli olması nedeniyle ortaya çıkardığı proje üzerine 19 nar üreticinin bir araya gelerek nar üretimine geçtiğini ardından ajansın projeden çekilmesiyle üreticilerin süreklilik açısından şirketi kurduğunu söyledi. Sanayisi olmayan sektörün ayakta durmasının mümkün olmadığını söyleyen Kahramanoğlu, Nar taneleme ve nar suyu sıkma projesi kapsamında yola çıkılarak, kaliteli nar üretimi için kolları sıvadıklarını belirtti. 23 üreticinin desteğiyle şirketi kurarak, fabrika oluşturduklarını ve en iyi üretim için sanayileşmeye başladıklarını anlatan Kahramanoğlu, bu bağlamda Sanayi Odası’nın öncülüğüyle de her yıl yurt dışında düzenlenen fuarlara katılmaya başladıklarını dile getirdi.

5 çeşit ürün

İbrahim Kahramanoğlu, Kuzey Kıbrıs’a öz bir nar çeşidi bulunmadığını belirterek, ülkede yetiştirilen nar çeşitleriyle ilgili bilgi verdi. Kahramanoğlu, kökü Amerika’dan gelen Wonderful, İspanya kökenli Mollar, İsrail’den Acco (tatlı), Türkiye kökenli Hicaz ve Herskovitz türü nar çeşitleri üretildiğini söyledi. Herskovitz türünün mayhoş bir tür olduğunu ve çok tercih edilmediğini anlatan Kahramanoğlu, bu türün muhafazasının da zor olması nedeniyle dün itibariyle ürünü sökmeye başladıklarını kaydetti.

Bu yıl iklim şartlarından dolayı bazı ürünlerde ‘kırmızı’ rengi tam beklenen gibi olmadığını belirten Kahramanoğlu, yurt dışındaki rakip firmaların ürünlerine göre renklerin yine daha iyi olduğunu dile getirdi.

Nar ihraç edilen ülkeler

2011’de katıldıkları fuarla birlikte ilk ihracatlarına da aynı yıl içinde İsveç ile başladıklarını vurgulayan Kahramanoğlu, Almanya, Hollanda, Avusturya, İngiltere, Rusya’nın pazara eklendiğini, ayrıca, Hollanda’daki alıcının ürünün bir kısmını Estonya ve Nitvanya’ya da dağıttığını dile getirdi.

Başka yerlerden de talepler geldiğini söyleyen Kahramanoğlu, “önemli olan eldeki pazarı tutmak, çok fazla açılmadan buna da alternatifler üretmek gerekiyor” dedi. Kahramanoğlu, geçen yılki yurt dışındaki müşterilere ek olarak bu yıl Almanya’da düzenlenen fuarda da yeni müşterilerle anlaşma yaptıklarına da dile getirdi. 

Sürekli kendini yenileyen bir üretim

Kahramanoğlu,  “Birçok tartışmalara rağmen ürünü ihraç ettik, devlete de hayretle izledi. Alıcı firma önceden gelip ürünümüzü yerinde inceledi ama paketlemeyle ilgili eksiklerimiz vardı ve onların istediği şekilde kendimizi geliştirdik” dedi. “Özellikle de paketleme ve depolama yönünden kendimizi halen daha geliştirmeye devam ediyoruz. Çünkü bunların çoğu maliyet olduğu için bazı şeyleri bile bile yapamıyoruz, ileri atıyoruz, bilerek yanlışı yapmak zorunda kalıyoruz. Önemli olan Avrupa ülkelerinde süpermarketlerin talebini yerine getirmek” diyen Kahramanoğlu, İsveç, Almanya, İngiltere, Hollanda ve Estonya’daki süpermarketlerde Kuzey Kıbrıs narının rafta yer aldığını vurguladı.

2014’de düşüş

Her yılın Mart- Nisan ayında nar ağaçlarının çiçek açtığını, Eylül- Ekim gibi meyvenin hasat edildiğini söyleyen Alnar Narcılık Ltd Müdürü İbrahim Kahramanoğlu, üretim ile ilgili bilgi verdi.

İlk üretimin 2010 yılında 38 bin ton olarak başladığını, 23 tonunun satılamadığı için döküldüğü belirten Kahramanoğlu, o dönem ithal ürün de geldiği için 23 tonunun döküldüğünü aktardı. 2011’de 156 ton üretimin 95 tonu iç piyasada tüketirken, 50 ton civarında ürünü ihraç ettiklerini ve geriye kalan ürünü nar suyu deneyiminde kullandıklarını belirten Kahramanoğlu, 2012’den sonra ise toplam üretimin 228 ton olduğunu söyledi. 2013 yılında ise 438 tona yükselen üretimin, 2014’de havaların beklendiği gibi geçmediği için 310 tona düştüğünü aktardı.

2016 yılında 600 ton ürün beklentisi

2015 yılında üretimin yeniden yükselerek 440 tona ulaştığını belirten Kahramanoğlu, bu ürünün 86 tonunun ihraç edildiğini, 100 tona yakının da iç piyasaya sürüldüğünü söyledi. İbrahim Kahramanoğlu, geriye kalan üründen de 65 bin litrelik nar suyu üretimi gerçekleştiğini belirtti. 2015’de yüzde 14’e ulaşan fire ürünler de olduğunu kaydetti.   

2016 yılı için 600 ton ürün beklentileri olduğunu vurgulayan Kahramanoğlu, “Kesin bir rakam söylemek için Nisan Mayıs aylarını beklemek gerekir. Meyve ne kadar tutacak. Kötü hava koşulları, susuzluk veya aşırı rüzgar, toz bulutunun etkisi de olabiliyor. Ağacın gücü, üreticinin budamayı doğru yapması, üreticinin bakım yapabiliyor olması gerekir” dedi.
Kahramanoğlu, nar üretiminin hiç kolay olmadığını, büyük önem ve özveri istediğini, koşullara uygun bakım yapılması gerektiğini belirterek, her isteyenin nar üretemeyeceğini ifade etti.

Dış piyasada fiyat belirsizliği

Dünyadaki krizden dolayı yurt dışında nar pazarının şuanda düşüşte olduğunu söyleyen İbrahim Kahramanoğlu, “Benim Kasım ayında anlaşıp Hollanda’ya teslim edip sattığım ürün fiyatından biraz daha aşağısında Almanya’da markette satılıyor. Şubat, mart ayları dünyada narın en az olduğu dönemlerdir. Akdeniz ülkeleri Eylül, Ekim, Kasım aylarında hasat ediyor, Ocak ayına kadar bitiyor, depolarda az bir ürün kalıyor. Güney Yarım Küredeki ülkeler ise Mart, Nisan aylarında üretime başlıyor, Şubat Mart boş dönem ve fiyatların dünyada en yüksek olduğu dönem olmasına rağmen piyasa bayağı bir aşağıda görülüyor” dedi.

Navlun kayıpları olduğunu bunun  yanında maliyetlerin de yüksek olmasına rağmen üretimin gerçekleştiğini, zaman zaman rakiplerin krizden dolayı ürünleri daha ucuz fiyata satabildiğini ve bunun kendilerini etkilediği zamanlar olduğunu aktardı.

Kahramanoğlu, bu yıl dış piyasada fiyatların ne olacağından emin olamazken, ürün kalitesini koruduktan sonra pazardaki yerin korunabileceğine de ifade etti.

Kuzey Kıbrıs’ta üretilen narın dış piyasadaki yerinin yüzde 5 civarında olduğunu da kaydetti.

Globalgap sertifikalı

Alnar Narcılık Ltd. Genel Müdürü İbrahim Kahramanoğlu, Alnar Narcılık Ltd.’in nar ürünlerin uluslararası kalite sertifikasına göre üretilerek pazarlama yapıldığını dile getirdi. Tüm ülkelerde dikkat edilen Globalglap sertifikası güvencisiyle ürünlerin kabul edildiğini söyleyen Kahramanoğlu, 2009 yılından beri bu sertifikaya sahip olduklarını ve yurt dışındaki pazarlara girişte ilk istenen belge olduğunu ifade etti. Kahramanoğlu, Avrupa Perakendeci Şirketlerin geliştirdiği bu sistemin belli bir bedel karşılığında danışmanlığının alınarak, firma için oluşturulan kalite yönetim sistemi olduğunu söyledi. Globalgap sertifikasının belli kriterleri olduğunu aktaran Kahramanoğlu, 234 ana kriterin 95 tanesine yüzde 100 uyulması gerektiğini, 117 tanesine yüzde 95 uygunluk sağlanması gerektiğini, geriye kalan 22 tanesinin de bu yıl tavsiye ileriki yıllarda zorunluluk haline getirilen kriterler olduğuna işaret etti. Kahramanoğlu, üretimle ilgili dikkat edilmesi gerekenler, pazarlamayla ilgili izlenmesi gereken bir sistemden oluştuğunu ve üreticilerin de bu konuda eğitildiğini ifade etti. Kahramanoğlu, Alnar Narcılık Ltd.’in bu sertifikaya sahip olduğu için Avrupa’ya ürün satış yapmakta zorlanmadıklarını dile getirdi.

Yüzde 100 doğal nar suyu üretimi

İbrahim Kahramanoğlu, kendileri ürünlerini tümünü satıp tükettiklerini sadece nar suyu kaldığını belirterek, bu ürünün de bir yıl boyunca iç piyasaya yetecek oranda olduğuna vurgu yaptı. Tamamen doğal bir nar suyu ürettiklerini anlatan Kahramanoğlu, şunları söyledi: “İlk başta projeyi yaparken hedefimiz; nar tanesi ve nar suyu yapmaktı. Nar taneleme makinesi aldık. Dünyada nar tanesiyle nar suyu yapanlar var ama bizde istediğimiz argümanı alamadık. Güzel taneliyoruz ama tanelerde çok küçük zedelenmeler olduğu zaman kabın içerisine oksijen, karbondioksit ve azot dengesini bilimsel çalışmalarda elde edilen verilere göre yapmamıza rağmen istediğimize rafineriye ulaşamadık, 3 günü geçemedik. Özel olarak patlatmadan seçtiğimiz nar taneleri oldu, onlarda 7 günün üzerine çıktık ama rafa koyduğumuz zaman 2-3 günde bozulduklarını gördük. Nar tanesinden ürettiğimiz nar suyumuz çok büyük ilgi gördü. Nar suyumuz acı değil, bazıları şeker koyuyorsunuz diyor ama şeker yok. bunun nedeni taneden sıkımdan kaynaklanıyor. Herhangi bir katkı maddesi yok. katkı koyacak teknolojimiz de yok. Tamamen doğal üretim yapıyoruz. 15 günlük bir raf ömrü var.”

Devlet katkısı

Devletin, nar üreticilerine faiz destekli kredi sağladığını ancak günün sonunda geri ödenen bir destek olduğunu söyleyen Kahramanoğlu, kendilerinin navlun konusunda destek talebinde bulunduklarını dile getirdi. Kahramanoğlu, “Destek ton başına değil kaliteli ve satılabilecek ürünlerin, satışı yapılırken, yerli firmaların Türkiye, İsrail ve Güney gibi rakiplerle aynı seviyeye getirebilecek şekilde destekler verilmesini istedik” dedi.

Geçen dönem Bakanlar Kurulu kararıyla navlun desteği çıktığını ancak destek şeklinin açık olarak belirtilmediğini aktaran Kahramanoğlu, sif bedeli üzerinden navlun ödenmesi gerekirken, fob desteği üzerinden ödendiğini ve bunun katkı sağlamadığını söyledi. Kahramanoğlu, Ekonomi ve Sanayi Bakanı Sunat Atun ile bu durumu görüştüklerini ve düzeltilme sözünü aldıklarını ifade etti. Şirket olarak katıldıkları fuarlarla ilgili de kendilerine destek verdiklerini söyledi.