Cenk Mutluyakalı

Lefkoşa’da iki kuyumcu dükkânını soyduktan sonra yakalanan, ardından hücreden firar ederek güneye kaçan 4 İranlı uyruklu zanlının iadesi, adadaki polis örgütleri arasında bir “ilk”e de imza attı.

Ledra Palace barikatı yakınlarında Birleşmiş Milletler Barış Gücü tarafından yakalanan, Kıbrıs Rum Polis Teşkilatı’na teslim edilen zanlılar, 30 dakikalık yoğun bir telefon diplomasisi sonucu kuzeye iade edildi.
Suçluların iadesi “ilk kez” Birleşmiş Milletler aracılığı ile değil, doğrudan, polis arasında gerçekleşti.

Suç ve Suçlara İlişkin Konular Ortak Teknik Komitesi Kıbrıslı Türk Başkanı Avukat Hakkı Önen “çok önemli, son derece olumlu” dediği bu gelişmeyi YENİDÜZEN’e değerlendirdi.

Böylesi ilk kez

Çocuk kaçırma gibi insani konularda daha önce karşılıklı iadeler olduğunu anlatan Suç ve Suçlara İlişkin Konular Ortak Teknik Komitesi Kıbrıslı Türk Başkanı Avukat Hakkı Önen, “Ancak bu iadeler ya BM Barış Gücü aracılığı ya da yönlendirme şeklinde oluyordu. İlk kez polislerimiz yüz yüze geldi. Kelepçeler karşılıklı açıldı, zanlılar teslim edildi, polisler karşılıklı teşekkür etti, el sıkıştı, üniformaları ile yüzleşti” diye konuştu.

Önen, tüm bu gelişmelerin yoğun bir telefon diplomasisi sonrasında olduğunu anlattı:
“Gece saat 21:28'de Birleşmiş Milletler Polis Müdürü aradı, hemen polislerimizi göndermemizi istedi. Kıbrıs Cumhuriyeti’ni resmi devlet olarak tanıyorlar, o nedenle, zanlılar Kıbrıs Rum polisine teslim edilmişti. Ancak Kıbrıs Rum polisi de zanlıları bizim polisimize iade edecekti. Kıbrıs Rum polisinden yetki isimlerle de görüştük, komitemizde zaten her iki polis teşkilatından temsilciler var. Tüm bu süreç 25-30 dakikalık bir görüşme trafiği içerisinde yaşandı. İlk kez üniformalı polisler karşı karşıya geldi, birbiriyle görüştü, suçlular iade edildi. Kıbrıs Rum polisi kelepçeyi çözdü, bizim polisler kendi kelepçeleri taktı. Birbirlerine başarı dilediler. El sıkıştılar, teşekkür ettiler. Bu çok önemli, gelecek için umut verici bir gelişmedir...”

Kuzeyden iade oldu mu?

Suç ve Suçlara İlişkin Konular Ortak Teknik Komitesi Kıbrıslı Türk Başkanı Avukat Hakkı Önen’e “Kıbrıs’ın kuzeyinden güneye daha önce iade ettiğimiz bir suçlu oldu mu?” diye bir soru yöneltiyorum.
“Evet oldu, ancak, BM Barış Gücü aracılığı ile bu iadeyi yaptık, yani biz BM’ye teslim ettik” diyor ve detaylarını paylaşıyor:
“2010 yılında ağır suçlu Andreas Onotriou Paralimni cezaevinden kaçmış, kuzeye gelmişti. Ciddi suçları ve ağır bir hapisliği vardı. O günkü şartlarda iade yapılmıştı. Ancak bu iade Barış Gücü aracılığı ile olmuştu.”
Avukat Önen, şu anda komite içerisinde karşılıklı olarak bilgilendirme ve bilgi paylaşımının düzenli yapıldığını, iadeler konusunda ise ortada resmi bir anlaşma olmadığını söyledi.

Ay Napa cinayeti zanlıları

“Bundan sonraki beklentiniz nedir” sorusuna ise Avukat Hakkı Önen şu yanıtı verdi:
“Adadaki yaşanan anomali sonucu kuzeyde suç işleyenler güneye, güneyde suç işleyenler de kuzeye sığınıyor, bunu değiştirmemiz gerekiyor. Kıbrıs’ta çözümün önemli sonuçlarından biri de bu olacaktır. Şimdi sanırım gözler Ay Napa cinayeti zanlılarına yönelecek. Kıbrıslı Rumların bizden iade talebi vardır. Bu konu henüz ne siyasi düzeyde ne de komitemizde tartışılmadı. Burada kişisel kanaatimi paylaşmak istiyorum. Bu iki suçlu şu anda kuzeyde cezaevindedir. Bizim onları ‘cinayet’ten yargılama şansımız yok. Kişisel kanaatim ve bir hukukçu olarak düşüncem, bu olumlu süreci devam ettirmemizdir. Bu kişileri iade etmeliyiz ki, bir suç cezasız kalmasın. Ama dediğim gibi bu benim bir hukukçu olarak kişisel görüşümdür. Ay Napa cinayetinde kuzeye kaçan biri TC, diğeri Bulgar uyruklu iki kişiyi kuzeyde sadece ülkeye kanunsuz giriş yapmaktan yargılayabiliriz. Bu isimlerin daha önce de KKTC’ye iki kez kanunsuz giriş yaptıkları, bir kez de sahte kimlikle çıkış yapmaya çalıştıkları saptandı. Bu zanlıları kuzeyde cinayetten yargılama şansımız yok. Bu yönde şehadet yok, delil ya da emare yok. Kıbrıs Rum makamlarının Su ve Suçlulara İlişkin Teknik Komite üzerinden resmi talepleri oldu. Bunu reddetmedik, ancak buradaki yargılamayı bekliyoruz. Henüz bu konu komitemizde gündeme gelmedi, siyasi olarak da ele alınmadı. Ancak bu son gelişmeden sonra kişisel kanaatim iade edilmeleri yönündedir.”

19 iade talebimiz var

“Peki, kuzeyin bu yönde talepleri var mı, güneyden iadesini istediğimiz suçlular var mı” sorusuna ise Avukat Önen’in yanıtı şu oluyor:
“19 iade talebimiz var. Ancak buradaki hukuki farklılık şu… İadesini talep ettiğimiz kişiler aynı zamanda Kıbrıs Cumhuriyeti yurttaşıdır. Bu nedenle, iade için bu kişilerin kendi rızaları da gereklidir. Kıbrıs Rum makamları bu gerekçeyi ortaya koyuyor. Bu hukuken anlaşılır bir durumdur. Eğer iadesi istenen kişiler yurttaşınız ise bunun için kendi rızaları aranır. Bu 19 kişinin çoğunun narkotik bağlantılı suçları var, güneye kaçmışlar, oradaki devlete sığınmışlar… Ne yazık ki adadaki politik anomali suçluların işine yarıyor… Bunu hep birlikte aşabilmeliyiz…”

Suç ve Suçlara İlişkin Konular Ortak Teknik Komitesi Kıbrıslı Türk Başkanı Avukat Hakkı Önen, geçmişte, farklı alanlarda işbirliği yaptıklarını da anımsatarak, “Siyasi olmayan suçlarda bilgi paylaşımı vardır. Örneğin bir dönem ciddi araba kaçakçılığı vardı, önemli oranda bunun önüne geçildi. Güneyden kuzeye çocuk kaçıran hatta bizim tarafa getirdiği çocuğunu okula kayıt yaptıran dahi oldu... Özellikle eşler arasındaki sorunlarda, boşanma meselelerinde bunlar yaşandı. Ancak bu kişiler geri dönmeye teşvik edildi. Hem güneyden hem kuzeyden bunları yaşadık” şeklinde konuştu.

Federal Polis

Avukat Hakkı Önen, müzakerelerde polis konusunun önemli oranda uzlaşıldığı bilgisini de veriyor.
“Cumhurbaşkanı sayın Akıncı, bu yöndeki uzlaşılar hakkında geçtiğimiz hafta detaylı bilgi vermiştir” diyen Önen, özellikle federal polisin silah taşıma yetkisi ile federal soruşturma yapacak kadrolarında tam eşitlik olacağına dikkat çekti.
Önen şunları söyledi:

“Terörizm, organize suçlar, kara para aklama, sahil güvenlik ve siyasi ofislerin korunması federal polisin yetkisinde olacak. Bunlar dışındaki tüm asayişe, şu anda olduğu gibi kurucu devletlerin polisi bakacak; yani trafikten, adli suçlara, cinayetlere hırsızlıklara… Organize olmayan tüm suçlar ve günlük asayiş kurucu devletler polisinin yetkisinde olacak. Bu yönde müzakerelerde bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum.”