İlk kez 2005-2006 yılları arasında Girne’de bir çiftin uygulamaya koyduğu ‘hindide suni döllenme’ yöntemiyle 5 buçuk ayda 20- 23 kiloluk hindiler elde ediliyor

Hindinin çiftleşme dönemindeki sıkıntıları ortadan kaldırmak ve üreticinin tasarruf etmek amacıyla dünyada uygulanan bu yöntemin, 1-2 yıl içerisinde sanayileşmesi hedefleniyor

Kıbrıs’ta tek sanayi tipi hindi üretimi yapan ve Vadili’de bulunan Er’ler Hindi Direktörü Eriş Çoban bu yöntemin gerekli alt yapı ve teknik elemanların sağlanması ardından uygulama konulacağını söyledi

Didem MENTEŞ

Son yıllarda ülkede rağbet görmeye başlayan ‘hindi’ üretiminde yeni bir uygulamaya geçiliyor. İlk kez 2005-2006 yılları arasında Girne’de bir çiftin uygulamaya koyduğu ‘hindide suni döllenme’ yöntemi, 1-2 yıl içerisinde ülkenin tek büyük hindi çiftliğinde sanayileşmesi hedefleniyor. Kuzey Kıbrıs’taki ilk suni döllenme yöntemini hayata geçiren Veteriner Hekim Dr. Mehmet İsfendiyaroğlu, bu sistemin üretim açısından önem taşıdığını vurguluyor. İsfendiyaroğlu, İstanbul’da 3-4 haftalık aldığı eğitim üzerine, 2005 yılında Girne’deki Bilge-Özdemir Güvenç çiftine ait küçük çaplı hindi çiftliğinde bu uygulamayı gerçekleştirdi. Yaklaşık 5 buçuk ayda 20- 23 kilo ağırlığında hindiler yetiştirildiğinden söz eden İsfendiyaroğlu, hindinin çiftleşme dönemindeki sıkıntıları ortadan kaldırmak ve üreticinin tasarruf etmek amacıyla bu yöntemin dünyada uygulandığını dile getirdi. İsfendiyaroğlu, suni döllenme yönteminin Vadili’de bulunan Er’ler Hindi’de uygulamaya geçeceğini ifade etti. 

“Erkek hindiden alınan sperm aşılanıyor”
Hindilerde Suni Döllenme Yöntemi üzerine YENİDÜZEN’e bilgi veren Veteriner Hekim Dr. Mehmet İsfendiyaroğlu, ülkedeki üretimi artırmak için bu yöntemi öğrenmek isteyen veterinerle eğitim verebileceğini ifade etti.
“Hindicilikte dişi hindiler çoktur, erkekler daha azdır” diyen İsfendiyaroğlu, erkek hindiden alınan spermin dişi hindiye kolay aktarılabildiğini ancak erkekten spermin alımının özel yönteme tabi tutulduğunu söyledi.

“Her gün aşılanması gerekiyor”
Kuluçka döneminden sonra her gün arka arkaya özel spermi alım yönteminin yapılmak zorunda olduğunu, erkek hindinin buna alışması gerektiğini belirten İsfendiyaroğlu, spermin her gün dişi hindiye verildiğini ve bir haftada yumurtaların döllü çıktığını belirterek, 7’inci günde sperm verilmezse 8’inci gün dölün gerçekleşmediğini aktardı. Literatüre göre alınan spermin 40 dakika içerisinde dişi hindiye verilmesi gerektiğini söyleyen İsfendiyaroğlu, 5- 5 buçuk ay sonra 20 kiloluk hindilerin oluştuğunu ifade etti. 

“Özel malzemeler gerekiyor”
Hindilerde idrar ve dışkı yolunun aynı kanal olduğunu ve titizlikle spermin alınması gerektiğini aktaran İsfendiyaroğlu, spermin dışkıya değmemesi gerektiğinin altını çizdi.  Dünyada büyük sanayileşmiş kurumlarda bu yöntemin otomatik tabanca ile hindiden alındığını ve aşılamanın yapıldığını anlatan İsfendiyaroğlu, ülkemizde pipet ile ağız yöntemiyle çekilerek, ya da ince plastik pipetlerle pompa sistemiyle alındığını aktardı.

“İlk kez 9 yıl önce yapıldı”
İsfendiyaroğlu, şöyle devam etti: “Bilge-Özdemir Çiftinin 8-9 sene önce hindi yetiştirerek, Girne bölgesindeki otellere Christmas’da veriyorlardı. Özdemir Bey, Kanada’dan 2 hindi bulup getirdi. Bu hindi türü 6 ayda 22 kilo net et veren türdendi. O dönem hep donmuş ithal hindiler gelirdi. Bilge Hanım da çok girişken bir kadın olduğu için Lapta bölgesindeki Celebritiy, Lambusa, Deniz Kızı, Golden Buy gibi otellere hindi verebileceğini söyledi. Ağutos- Eylül aylarında sipariş toplardı. Celebritiy Otel’in sahibi John Aziz, 100 kilo et istediğini söyledi. Bileg hanım da bunu modern sistemle üreteceğini ve 20 kilo hindi vereceğini söyledi. John Aziz, buna inanmadı. Bilge Hanım, 20 Aralık’ta 5 tane hindi getireceğini söyler. 20 kiloluk erkek bir hindinin zayıf dişi bir hindiyi dölleyemez, ayaklarda zedelenmeler olur. Bunun üzerine internetten araştırdıkları bu sistemi uygulamaya koymak istediklerini, ben aracılarla duydum. Onlar da bu işi sadece benim yaptığımı duymaları üzerine, bana ulaştılar ve bu sistemi yapmamı istediler. Ben de gördüğüm bu eğitimi pratikte uygulamaya koyabilmek için, bana da 2 tane hindi verdiler. Onların 8-10 tane dişisi, 2-3  tane dişisi vardır. Hindiyi kuluçkaya koyardık ama döllenme olmazdı. Bu uygulamayı 5-6 hafta boyunca yaptık. Bana verilen hindilerde de bu aşılama işini denedim, tavuklarda bunların yumurtalarına kuluçkaya yattı ve başarılı oldu. 5 tane hindi 110 kilo gelmiş ve o dönem basına çıkmıştı”

“Üç çeşidi var”
O dönem kendi kümesinde aşıladığı hindilerden 20-30 tane 23 kiloluk hindi elde ettiğini, Güvenç çiftinin de 100’e yakın 23 kiloluk hindiler elde ettiğini aktardı. Güvenç çiftiyle iki yıl
bu uygulamayı gerçekleştirdiğini aktaran Mehmet İsfendiyaroğlu, bunun Kıbrıs’ta bir ilk olduğunu dile getirdi. Hindilerin küçük, orta ve büyük boy olarak üç çeşit olduğunu aktaran İsfendiyaroğlu, ticari amaçlı en büyük boydan üretmenin karlı olduğunu söyledi.
Bilge-Özdemir Güvenç çiftinin birkaç yıl önce hindi üretiminden vazgeçtiklerini aktaran İsfendiyaroğlu, şuanda Kuzey Kıbrıs’ta tek büyük hindi çiftliği bulunan Er’ler Hindi’nin sahibi Eriş Çoban olduğunu aktardı.

“Er’ler Hindi yöntemi uygulamayı hedefliyor”
Er’ler Hindi’nin Vadili köyünde sanayi sistemi oluşturulduğunu ve Türkiye’den civciv getirilerek hindi üretimi yapıldığını anlatan İsfendiyaroğlu, Çoban’ın bu sistemi uygulamak istediğini söylediğini aktardı. Ülkede bazı küçük aile işletmeleri de olduğunu belirten İsfendiyaroğlu, Er’ler Hindi’ye suni döllenmeyle ilgili bilgi verdiğini ifade etti. Uygulamayı gönüllü olarak şirkeitn veterinerine gösterebileceğini aktaran İsfendiyaroğlu, Eriş Çoban’ın bu konuya sıcak baktığını dile getirdi.

Çoban: “1-2 yıl sonra sanayileşecek”
Bu arada YENİDÜZEN Vadili’deki Er’ler Hindi’ye giderek hindi üretimini gözlemledi. Şirket sahibi Eriş Çoban, ‘suni döllenme’ yönetimi için gerekli teknik ve alt yapının 1-2 yıla kadar hazır olabileceğini ve üretime geçebileceklerini dile getirdi. Çoban, hindi üretimiyle ilgili YENİDÜZEN’e ve ADRES KIBRIS’a bilgiler vererek, üretimde tek firma olduklarını ve hayata geçirilen ürünlerle ilgili bilgi verdi.