Mağusa Tıp Merkezi Hastanesi olarak her yıl düzenli olarak check-upprogramları yapıyoruz. Gerek ülkemizde, gerekse Mağusa’da kanser oranlarının hızla artışı yanında, kalp damar hastalıklarına bağlı ölümler de hatırı sayılır oranda görülmektedir.

Geçen yıl açıklanan rakamlara göre bölgemizde akciğer hastalıkları, alerjik hastalıklar ve kanser türleri hızla artmaktadır. Kuzey Kıbrıs kanser ortalamasında dünyada 5. sıraya yükselirken, Güney Kıbrıs’ı da ikiye katlamıştır. Her 100 bin insanımızın, 550’si kanserle boğuşmaktadır. Mağusa bazı kanser türlerinde adada 1. sıradadır. Bu bir rastlantı değildir. Bölgemizdeki denizlerde, karada ve havamızda görülen kirlenme ve bunlara karşı önlem alınmayışı bu rakamları hızla yukarıya çekmektedir.

Ayrıca Kıbrıs’ta en çok görülen kanser çeşidi meme kanseri olup yüzde 35,6 ile ilk sırada yer alırken,  bunu yüzde 13,3 ile prostat kanseri, yüzde 8,9 ile cilt kanseri, yüzde 8,9 ile lösemi ve yüzde 6,7 ile rahim kanseri izlemektedir. Ülkede en fazla kanser vakası Mağusa’da görülürken; Mağusa’yı, Girne, Lefkoşa ve Güzelyurt takip etmektedir.

Check-up işte tam da bu nedenlerle gerek kanser taramalarında, gerekse kalp damar hastalıkları, gizli şeker veya karaciğer/böbrek hastalıklarının erken fark edilmesinde çok önemli rol oynamaktadır.

Check-up ya da Türkçe karşılığı ile "kişisel sağlık taraması"; belirgin bir şikayeti olmasa da insanlarda gizliden gizliye oluşmaya başlayan rahatsızlıkların, henüz erken aşamadayken saptanması amacıyla yapılan muayene ve tetkiklerin tümüdür.

İç organlarda bir takım bulguların saptanması ile kişinin öneri yoluyla, bazı yaşamsal alışkanlıklarını (sigara, alkol tüketimi, hatalı beslenme tarzı, hareketsizlik...) değiştirmesi sağlanabilir. Erken tedaviye başlanabilir. Böylece, ileride oluşabilecek hastalıkların önüne geçilebildiği gibi, başlangıç aşamasındaki rahatsızlıkların da ilerlemesi engellenebilir. Bu tür hastalıkların arasında; ‘meme - akciğer - prostat- pankreas - karaciğer‘ gibi sık görülen bazı kanser türleri, gizli şeker, kolesterol, koroner kalp hastalıkları, karaciğer hastalığı, kansızlık ve kemik erimesi sayılabilir.
Bu rahatsızlıkların ortaya çıkarılmasında aşağıdaki radyolojik incelemeleri ve kan testlerini kullanıyoruz:

A. Radyolojik İncelemeler
• Kalp-Akciğer radyografisi: Akciğer hastalıklarını ön tarama amacıyla kullanılan yöntemdir. Akciğer hastalıkları ve kanserlerinde tanı koydurucudur.
• Tüm batın ultrasonografisi: Karaciğer, dalak, pankreas, böbrek, prostat, mesane, rahim, overler ve safra kesesinin değerlendirilmesine yardımcı olur.
• Meme USG: Meme hastalıkları ve kontrolunda (özellikle mamografi yapılamayanlarda) önemlidir.
• Mamografi: Meme kontrolü ve meme kanseri erken tanısında gereklidir.
• BT Kolonoskopi: Kalın barsağın havayla şişirilip içerisinin tomografi aracılığı ile görüntülenme yöntemidir.  Kolon ve rektum kanserlerinin taranmasında ve tespitinde çok önemli yeri vardır.

B. Elektrokardiyografi (EKG)
Koroner Kalp Hastalıkları veya ritim bozuklukları teşhisi amacı ile uygulanmaktadır.

C. BT Anjiyografi
Kalp damarlarının 10 saniye gibi kısa sürede görüntülenmesidir. Koroner BT Anjiyo olarak bilinen bu yöntemin herhangi bir riski olmayıp, kalp damar hastalıkların teşhisinde günümüzde en önemli tanı yöntemlerindendir. Koldaki damardan verilen kontrast madde, kalp damarlarından geçerken kalp damarlarının içindeki darlık ve tıkanıklık net olarak görüntülenip tespit edilmektedir.

D. Hematolojik İncelemeler
• Hemogram; Lökosit Sayısı (WBC), Notrofil (NEU), Lenfosit (LYM), Monosit (MONO), Eozinofil (EOS), Bazofil (BAZO), Eritrosit Sayısı (RBC), Hemoglobin (HBG), Hematokrit (HCT), MVC, MCH, MCHC, RDW, Trombosit Sayısı (PLT), MPV : Bu bir test değil test panelidir. Anemi (kansızlık), lösemi, çeşitli infeksiyonlara karşı vücudun reaksiyonun ölçülmesi, kan hücrelerinin özelliklerinin değerlendirilmesi ve bazı kan hastalıklarının tanısı için kullanılan testlerdir.
• Sedimentasyon hızı : İnfeksiyon, iltihabi ve romatizmal hastalıkların göstergesidir.

E. Biyokimyasal İncelemeler
• Açlık kan şekeri: Şeker hastalığının tanısı veya tedavisinin izlenmesi için yapılır.
• Alkali fosfataz, SGOT (AST), SGPT (ALT): Bu testler ve aralarındaki ilişkiler değerlendirilerek; Karaciğer ve safra yolları ile ilgili hastalıkların ayırıcı tanısında ve tedavisinin izlenmesinde, alkol tüketiminin yaptığı hasarın değerlendirilmesinde ve bazı kas hastalıklarının tanısında kullanılır.
• Kolesterol, HDL Kolesterol, LDL Kolesterol, Trigliseridler: Koroner kalp hastalıklarının risk faktörü olarak değerlendirilen bu testlerin kan değerleri ve birbirleri ile ilişikleri; risk derecelendirilmesi, tedavi planı ve izlenmesinde çok büyük önem taşır.
• Üre, Kreatinin: Böbrek filitrasyon fonksiyonunun izlenmesi, böbrek hastalıklarının tanımlanmasında kullanılır.
• Ürik asit, TSH, ALP: Gut hastalığının, guatr, tiroid bozuklukları, safra kesesi hastalıkalrının izlenmesinde yararlanılmaktadır.
• PSA: Erkeklerde prostat hastalıkları ve kanserlerinde erken tanı ve takip açısından çok önemlidir.
• İdrar tam analizi: İdrar analizinde görülen değişimler; böbrek hastalıkların tanı ve izlenmesinde, idrar yolu enfeksiyonlarının ve bazı kötü huylu hastalıkların saptanmasında yardımcı olur.
• Dışkıda gizli kan: Gastrointestinal sistem, özellikle de barsak kanserleri ve kanamalarını gösterir.

F. Vajinal Smear
Rahim Ağzı kanseri tanısına  yönelik rutin olarak yapılması gereken bir tetkiktir.

G. Genel Fizik Muayene

Kaynakça: İstanbul Cerrahi Hastanesi’nin check-up programından da faydalanılmıştır.