‘KKTC 2013 Durum Raporu’nda ‘bankacılık’ sektörü irdelendi. Bankalardaki toplam mevduatların 2012 yılsonuna göre yüzde 19.1 arttığı ortaya çıktı

10 milyar 685 milyon TL mevduat

Ayşe GÜLER

Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği, Yardım Heyeti Başkanlığı, ‘KKTC 2013 Durum Raporu’nda, 2013’te bankacılık sektörü toplam mevduatlarının,  2012 yılsonuna göre yüzde 19,1 oranında artarak 10 milyar 685 milyon TL’ye ulaştığı belirtildi.
Raporda, Kuzey Kıbrıs’taki bankacılık sektörü aktif toplamının 2013 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 21,1 oranında arttığı ifade edilirken, aktif toplamın 11 milyar 26 milyon TL’den 13 milyar 356 milyon TL seviyesine ulaştığı açıklandı. Rapora göre kamu bankalarının bankacılık sektöründeki payı azalırken, en fazla şube sayısı artışı gösteren bankaların özel sermayeli bankalar olduğu belirtildi.

Kamu bankaların sektördeki payı azalıyor…

Raporda,  özel bankaların sektördeki payının yıldan yıla artış gösterdiği,  kamu bankalarının payında ise düzenli bir azalma yaşandığına dikkat çekildi.
Buna göre, 2013 yılsonu itibariyle bankacılık sektöründe aktif olarak 22 bankanın faaliyet gösterdiği, bunlardan 13’ünün özel sermayeli banka, 7’sinin ise şube bankası olduğu bildirildi.
Bankaların büyüklük olarak incelendiğinde özel sermayeli bankaların sektörün yüzde 40,6’sına, şube bankalarının ise sektörün yüzde 30,3’üne karşılık geldiği aktarıldı.
Kalan 2 kamu bankasının sektördeki payının ise yüzde 29,1 oranında olduğu ifade edildi.

Banka sayısındaki gelişmeler…

Hazırlanan rapora göre; 2009-2011 yılları arasında bankacılık sektöründe yeni açılan şube ve işe alınan personel sayılarının ortalama rakamlarına da yer verildi.
Söz konusu dönemde 9 şube ve 38 personel olan rakamın 2012 yılında 12 şube ve 224 personele yükseldiği belirtildi.
2013 yılında ise 16 adet yeni şube açıldığı, 173 yeni personelin istihdam edildiği, böylece personel sayısının ise 2 bin 709’dan 2 bin 882’ye yükseldiğine dikkat çekildi.

En fazla şube sayısı artışı özel sermayeli bankalarda…

Öte yandan şube sayısındaki artışın büyük bir kısmının özel sermayeli bankalarda gerçekleştiğine, kamu bankalarında ise 4 yeni şubenin açıldığına da değinildi.
Buna ek olarak 2013 yılına ait 173 yeni personel istihdamının 149’unun özel sermayeli bankalar
tarafından gerçekleştirildiği kaydedildi.

Banka gruplarına göre aktif payları…

Raporda, ülkedeki bankacılık sektörünün 2013 yılsonu itibariyle 13 milyar 355 milyon TL tutarında aktif büyüklüğe ulaştığı, Tahsili Gecikmiş Alacakları da içeren sektörün toplam brüt kredilerinin 2012 yılsonuna göre yüzde 24 seviyesindeki artışla 8 milyar 406 milyon TL’ye vardığı belirtildi. Böylece toplam bilanço içerisinde brüt kredilerin payının yüzde 61,5 seviyesine ulaştığı ifade edildi.

7 milyar 870 milyon TL’lik kredi…

2013 yılında Tahsili Gecikmiş Alacakların (TGA) 490,3 milyon TL’den 535,6 milyon TL’ye yükseldiği ve böylece net kredilerin 7 milyar 870 milyon TL seviyesinde olduğu vurgulandı.
Kredilerin 2 milyar 115 milyon TL’lik kısmının kamu kesimine açılan krediler, kalan 5 milyar 755 milyon TL’lik kısmının ise özel sektöre açılan krediler olduğu belirtildi. 
Toplam kredilerin dağılımına bakıldığında ise yüzde 50,4’lük payı ile işletme ve yüzde 32,6 payı ile tüketici kredisinin başı çektiği görüldü.

Kredi büyüklükleri…

Raporda, 2013 yılsonu itibariyle kredi büyüklüklerinin yapısında belirgin bir değişiklik olmadığı, 100 bin TL’den büyük kredilerin toplam krediler içindeki payının ise yüzde 73,3’e yükseldiği ifade edildi. Kredi büyüklüklerinde ikinci sırayı ise yüzde 12,2’lik payı ile 11-50 bin TL diliminin aldığı kaydedildi.
Vadelerine göre incelendiğinde ise Aralık 2013 itibarıyla kısa vadeli kredilerin bir önceki yıl sonuna göre yüzde 13,9 oranında artarak, 3 milyar 256 milyon TL’den 3 milyar 710 milyon TL’ye ulaştığı belirtildi.
Ayni dönemde orta ve uzun vadeli kredilerin ise yüzde 37,2 oranında artış yaşayarak, 3 milyar 32 TL’den 4 milyar 161 milyon TL’ye yükseldiği ifade edildi.

Mevduatın türlerine göre gelişimi…

2013’te bankacılık sektörü toplam mevduatlarının 2012 yılsonuna göre yüzde 19,1 oranında artarak 10 milyar 685 milyon TL’ye ulaştığı belirtildi. Böylece sektörün aralık fonksiyonun göstergesi olan kredilerin mevduata dönüşme oranının 2013’te 5,7 puan aratarak, yüzde 78,7 seviyesine ulaştığı kaydedildi.
Bankacılık sektörünün aktif büyüklüğünün ise milli gelire kıyasla yüksek olmakla birlikte mevduat kalemiyle sağlanan fonlamanın kredilere yeterince yansıtılmadığının gözlemlendiği de raporda aktarıldı.

Tasarruf mevduatında yoğunlaşma…

Türlerine göre mevduat gelişimi incelendiğinde;  mevduatın geçmiş yıllarda olduğu gibi 2013 yılsonu itibariyle 8 milyar 56,6 milyon TL tutar ve yüzde 75,4’lük pay ile tasarruf mevduatında yoğunlaştığını belirtildi.
Bunu sırayla 1 milyar 457,6 milyon TL ve yüzde 13,6’lık payla ticari mevduat, 749,1 milyon TL tutar ve yüzde 7’lik pay ile resmi mevduatın incelediği ifade edildi.

1 aylık vadeli mevduat ilk sırada

Rapora göre sektördeki toplam mevduatların önceki yıllarda olduğu gibi 1 aylık vadeli mevduatta yoğunlaştığı ifade edildi. 2013 yılsonu itibariyle 1 ay vadeli mevduatların toplam mevduat içindeki payının yüzde 57,4’e gerilediği kaydedildi.
Öte yandan bir ay vadeli mevduatı yüzde 15,3 payı ile üç ay vadeli mevduat, 12,7 ile vadesiz mevduat, yüzde 11,2 ile bir yıl vadeli mevduat ve yüzde 3,4’lük payı ile 6 ay vadeli mevduatın izlediği belirtildi.

Öz kaynakların gelişimi…

Rapordaki verilere göre 2013’te bankacılık sektörü öz kaynaklarının 2012 yılına kıyasla yüzde 13,1 oranında artarak 1 milyar 361.3 milyon TL seviyesine ulaştığına dikkat çekildi. Böylelikle öz kaynakların toplam bilanço büyüklüğü içerisindeki payı yüzde 10,2 seviyesine ulaştığı ifade edildi.
Söz konusu dönemde sektörün ödenmiş sermaye toplamında 55,1 milyon TL, yedek akçelerde 44 milyon TL, dönem karı kaleminde ise 37,4 milyon TL artışın gerçekleştiği kaydedildi.
Öte yandan tahsili gecikmiş alacakların(TGA) brüt kredilerine oranının 2012 yılı değeri olan yüzde 7,23 seviyesinden, 2013 yılsonu itibariyle yüzde 6,37’ye gerilediği aktarıldı.
2012 yılı sonunda yüzde 67,7 seviyesindeki TGA için ayrılan karşılıkların brüt kredilere oranının ise 2012 yıl sonu itibariyle yüzde 64,2 seviyesinde olduğu belirtildi.