Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm bulmak için bir yılı aşkın süredir yapılmakta olan müzakerelerde Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderlerin, çok çeşitli konularda açık ilerleme sağladıklarını ancak şüphesiz daha önlerinde daha çok işleri bulunduğunu belirtti.

Genel Sekreter, Kıbrıs’taki iyi niyet misyonuyla ilgili raporunda, liderler öne çıkan ana konularla uğraşırken kendilerine 'müzakereler sürecinde varılan önemli ortak anlayışı somut yakınlaşmaya dönüştürmeleri için ellerinden geleni yapmaları' çağrısında bulundu. Ban Ki-moon, “Bunu elde etmek için liderliklerini ve süregelen bağlılıklarını, ayrıca kendilerine yoğunlaştırılmış süreç için tanımlanmış konuları tamamlamalarına izin verecek biçimlenmiş yaklaşımlarını devam ettirmeye ihtiyaçları vardır” dedi.

“15 Mayıs’taki açıklama önemli”

Genel Sekreter, liderlerin çalışmalarını yoğunlaştıracaklarına yönelik bağlılıklarını belirttikleri 15 Mayıs 2016’taki açıklamanın, Birleşmiş Milletlerin süreç için nihai bir tarih vermezken bu müzakerelerin olumlu bir sonuca ulaşması için eşsiz bir fırsat olduğunu tarafların anladığının açık bir göstergesi olduğuna dikkati çekti.

“Tarihi bir fırsattır”

Liderlerden ve ekiplerinden gelecek haftaları kullanmaları, olabildiğince hızlı daha fazla ilerleme için yoğun çalışmalarını sürdürmelerini ısrarla isteyen Ban, şöyle devam etti:
“Bu, liderlerin 2016'da bir anlaşmaya varılması amacına daha da yaklaşmak için fırsatı yakalamak anlamında daha da önemlidir. Üstlenilen görev önemini korurken sürecin çevresindeki bütün ivme ve koşullar taraflar için sürecin başarılı bir sonuca gitmesi için gerçek ama kısa ve kırılgan tarihi fırsattır.”

“Uzun zamandan beri var olan bu soruna iki tarafın kabul edebileceği bir çözüm bulunacağına ben inanmaktayım ve bu çözüm bugün her zamankinden daha yakındır.”

“İki lider çözüm bulma arzularını gösterdi”

“Bununla birlikte iki tarafın kararlılıkla, zamanında ve cesaretli kararlar alarak hareket etmeleri gerekmektedir. Ve daha da önemlisi, onlar ada için bütün Kıbrıslıların karşılıklı saygı, refah ve barış içerisinde ortak bir gelecek inşa etmek için birlikte çalışırlarken biz bundan sonrasını görmeye çalışıyoruz.” Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Kıbrıs'taki iyi niyet misyonuyla ilgili raporu, 23 Aralık 2015 ve 30 Haziran 2016 arasındaki gelişmeleri içeriyor ve şöyle deniyor:
“Raporun hazırlanma döneminde Kıbrıslı Rum lider Nicos Anastasiades ve Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı, ilgili Güvenlik Konseyi kararları ve iki tarafın 11 Şubat 2014'te benimsediği Ortak Açıklama esasında, sürdürülebilir kapsamlı ve iki tarafın kabul edebileceği bir çözüm elde etmek için çabalarını sürdürdüler. İki lider arasında şimdiki müzakere turunun başladığı Mayıs 2015'ten bu yana Anastasiades ve Akıncı sistemli bir şekilde liderlerin yürüttüğü süreçle meşgul oldular, Kıbrıs sorununa çözüm bulma yönündeki gerçek arzularını ve gerçek kararlarını tekrarladılar. Birçok vesileyle sürdürülebilir ve uygulanabilir bir çözümün iki topluma büyük fırsatlar ve ekonomik fırsatlar sağlayacağının altını çizdiler.“ Sürecin statüsüyle ilgili olarak Ban, Ocak 2016'daki bir önceki raporundan bu yana 'iki liderin sürece sarsılmaz bir bağlılık gösterdiklerini, müzakeresi yapılmakta olan fasıllar üzerinde çeşitli konularda ayrıntılı görüşmelerine devam ettiklerini, raporun hazırlanması sırasında ortalama ayda iki kez bir araya geldiklerini, toplam 14 görüşme yaptıklarını, müzakerecilerinin de her hafta üç kez toplandıklarını, toplamda son altı ayda 40'ı aşkın görüşme yaptıklarını kaydetti. Ban, daha da önemlisinin süreci ileriye götürmek için zaman zaman masadaki konuların karmaşık ve zorlayıcı olmasına rağmen toplantıların tempo ve düzenini ciddi ve kararlı çalışmanın eşlik ettiğini belirtti. Genel Sekreter, tarafların çoğunlukla görüşülmekte olan altı fasıldan dördünün, yönetim ve güç paylaşımı, mülkiyet, ekonomi ve Avrupa Birliği konuları üzerinde yoğunlaştıklarını ifade etti.

Raporda, “Devam eden taahhütleri çerçevesinde liderler çeşitli konularda, vatandaşlık ve mülkiyet dahil özellikle yönetim ve güç paylaşımı, daha da ilerleme kaydettiler” denildi. Ban'ın raporunda şöyle devam edildi: “Liderler ekonomi faslı üzerinde geniş müzakereler yapmayı sürdürdüler, Avrupa Birliği ilkeleri çizgisinde, bunu çeşitli anlayış ve yakınlaşmaya dönüştürecek bir anlaşmayı görüşme yönündeki ortak vizyonlarını korudular. Ayrıntılı, ciddi ve zaman zaman zor tartışmalarda, mülkiyet üzerinde ortak bir belge formüle edebilirken ayrılıklar devam etti ve ortak belgeye kaydedildi. Müzakerelerde tarafların ilk kez bu önemli faslı görüştüklerini not etmek önemlidir.”dedi. Güvenlik ve garantiler konusuyla ilgili olarak da Ban, bu konu üzerinde bazı fikir ayrılıklarının devam ettiğini, 8 Haziran'da liderlerin bu konuyu yoğunlaştırılmış müzakere dönemlerinde görüşmeye dahil etmeye karar verdiklerini bildirdi. Ban Ki-moon, bir çözüm anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle gelecekteki Kıbrıs Türk Oluşturucu Devletini Avrupa Birliği müktesebatına uyumu ve uluslararası mali kurumlarla çalışması için daha iyi hazırlama çalışmalarının, anayasayı hazırlama ve uygulama için planlamanın ilerlemekte olduğunu vurguladı.

13 teknik çalışma gerçekleştirildi

Ban'a göre iki müzakereci Andreas Mavroyiannis ve Özdil Nami, İki Toplumlu Ad-hoc Komitesi tarafından yürütülen faaliyetler çerçevesinde sağlanan Avrupa Birliği teknik yardımının yoğunlaştırılmasını talep etmek için Brüksel'deki Avrupa Komisyonu merkezine başarılı bir ortak ziyaret gerçekleştirdiler. Raporun hazırlanması süresince Birleşmiş Milletler gözetiminde Avrupa Birliği konularıyla ilgili 13 teknik çalışma gerçekleştirildi. Genel Sekreter raporunda ayrıca, müzakerelerin ekonomik yönleriyle ilgili uzman grupların arttığını, Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası dahil uluslararası mali kurumların Birleşmiş Milletler gözetiminde yürütülen iki tarafın desteklenmesine yönelik çalışma programlarıyla ilgilendiğini belirtti. Kıbrıs'taki Özel Danışmanı Espen Barth Eide'yle ilgili olarak da Ban, uluslararası ortaklarla, bölgedeki ilgili aktörlerle, üç garantör güç Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık ve Kuzey İrlanda'yla sıkı temaslarına devam ettiğini bildirdi.

“Garantörler destek taahhütlerine bağlı kalmalı”

BM Genel Sekreteri, raporun hazırlanması sürecince, liderlerin siyasi isteklilik ve kararlarından, müzakerecilerin ve müzakere ekiplerinin çalışmalarında cesaret bulduğunu kaydetti.

Ban, 'Müzakerelerin ekonomik yönleri, bir anlaşma sonrasında Kıbrıslı Türklerin gelecekteki Oluşturucu Devletine Avrupa Birliği müktesebatının uygulamaya konması ve bir çözümün uygulanması hazırlıklarının önemli ve gerekli olduğunu ifade etti. Ban Ki-moon, taraflardan gelecekte bu önemli çalışmanın hızla ilerlemesine engel olabilecek şeylerin üstesinden gelmelerini, gereksiz gecikmeler olmamasını istedi. Garantör güçler Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallığın, en kısa sürede kapsamlı bir çözüme ulaşmak için liderlerin devam ettiği çabaları destekleme taahhütlerine bağlı kalmalarının önemli olduğuna da işaret eden Ban, bir yılı aşkın bir süreden beri devam eden müzakerelerde Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderin çeşitli alanları kapsayan konularda açık ilerleme sağladıkları, ancak aynı amanda şüphesiz önlerinde daha çok iş olduğunu belirtti.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban, görevi 10 Haziran 2016'da sona eren Kıbrıs'taki Özel Danışman Yardımcısı ve Özel Temsilcisi Lisa Buttenheim'a da teşekkür etti. Buttenheim'in görevini Haziran 2016'da, Özel Temsilci, Misyon Şefi, ve Özel Danışman Yardımcısı olarak Elizabeth Spehar üstlenmişti.

(CNA)