1. HABERLER

  2. HABERLER

  3. 24 Yıl Aradan Sonra
24 Yıl Aradan Sonra

24 Yıl Aradan Sonra

Dernekler Yasası’nda 24 Yıl Aradan Sonra Değişiklik Gündemde

A+A-

Demokratik toplumun vazgeçilmez unsurlarından dernekler için yeni düzenlemelere gidiliyor.  Derneklerle ilgili 1961’den beri yürürlükte olan ve 1991’deki değişikliğin ardından 24 yıldır hiçbir değişikliğe uğramadığı için güncelliğini yitiren yasa, uzun bir çalışmanın ardından değiştiriliyor.

6/1961 sayılı “Türk Cemaat Meclisi Birlikler ve Dernekler Kanunu”nu ortadan kaldıracak yeni Dernekler Yasa Tasarısı, Bakanlar Kurulu’nda onaylanmasının ardından Meclis’e sunuldu. Meclis Genel Kurulu’nda geçtiğimiz perşembe günü hakkında ivedilik kararı alınan tasarı, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi’nde görüşülecek.
Yeni yasanın hazırlanma çalışmalarına, ilgili kurumların ve 30 civarında sivil toplum örgütünün temsilcileri yanında Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi aracılığıyla Hırvatistan’dan gelen iki uzman da katıldı.
Yeni yasa tasarısının getireceği en önemli değişiklikler arasında, bazı koşullarla yabancıların ve çocukların da dernek kurabilmesine olanak sağlanması, belli şartlarla yabancı derneklere KKTC’de, KKTC’de kurulmuş derneklere de yurt dışında faaliyet ve işbirliği yapabilme olanağı, dernek-federasyon-konfederasyon şeklinde örgütlenme imkanı, mali düzenlemeler, derneklerin taşınmaz mal edinip satabilmesi, yurt dışından yardım alabilmeleri gibi konular yer alıyor.
Yeni yasa tasarısı, faal olmayan ve tabela derneği olarak nitelenen dernek ve üst kuruluşların tasfiye edilmesine olanak sağlamak amacıyla kendiliğinden sona erme kurallarını da düzenliyor.
ULUÇAY: “TASARI İSTİŞAREYLE HAZIRLANDI”
Yeni Dernekler Yasa Tasarısı konusunda TAK muhabirinin sorularını yanıtlayan İçişleri Bakanı Teberrüken Uluçay, eski bir yasa olan Türk Cemaat Meclisi Birlikler ve Dernekler Kanunu’nun günümüz koşullarında toplumsal örgütlenme ihtiyaçlarına cevap vermediğini söyledi.
Uluçay, bu saptamanın gerek idare, gerekse sivil toplum örgütleri tarafından kabul edildiğini kaydederek, bu gerçekler ışığında dernek ve birliklerden gelen öneri ve talepleri de dikkate alarak, geniş bir çevreyi temsil eden sivil toplum örgütleri ve kamu kurum ve kuruluşlarından temsilcilerle istişare edilerek yeni tasarının hazırlandığını anlattı.
Bakan Uluçay çalışmalara ayrıca AB Koordinasyon Merkezi aracılığıyla ülkeye gelen Hırvatistan’dan iki uzmanın da katıldığını belirtti.
KANOL: “OLABİLECEĞİN EN İYİSİ”
Tasarının hazırlanma çalışmalarına katılan Management Centre Direktörü Bülent Kanol ise, TAK muhabirinin sorularını yanıtlarken, yeni tasarıyı “olabileceğin en iyisi” diye niteledi.
Kıbrıs Sivil Toplum Örgütleri Ağı olarak 15 örgütün ve bunlara teknik destek veren Management Centre’in 2005’ten beri üzerinde çalıştığı tasarının hazırlanma süreciyle ilgili bilgi veren Kanol, “Avrupa’dan uzman getirdik, 70 temsilcinin katıldığı seminer yaptık ve son olarak bu hükümet döneminde, yeni bir çalışma grubu oluşturuldu. Bu grupta Kıbrıs Sivil Toplum Örgütleri Ağı’nın da temsilcileri yer aldı” diye konuştu.
Kanol, halen yürürlükteki yasada, sivil toplum örgütlerinin platform oluşturma imkanı olmadığını, tasarıyla bunun getirildiğini ve bu konuya büyük önem verdiklerini söyledi.
Tasarı yasalaşırsa, değişik amaçlardaki sivil toplum örgütlerinin bir araya gelip platform çatısında çalışma yapabileceğini anlatan Bülent Kanol, “Bu bizi memnun etti. Yola çıkma nedenimiz buydu” dedi.
Çocuklara dernekleşme hakkı verildiğini; yabancılar için de açılımlar yapıldığını ancak Anayasa’daki kısıtlamalar nedeniyle yabancılarla ilgili taleplerinin tümünün hayata geçemeyeceğini belirten Kanol, tasarının geneliyle ilgili “Tasarıyı olabileceğin en iyisi diye görüyorum” şeklinde konuştu.
Kanol, hayır kurumları için ayrı bir yasa bulunduğunu, kamu yararına çalışan sivil toplum örgütleri de dikkate alınarak bu yasanın da gözden geçirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
TASARIDA NELER VAR?
Yürürlüğe girmesiyle halen yürürlükte olan Türk Cemaat Meclisi Birlikler ve Dernekler Kanunu’nun yürürlükten kaldırılmasını öngören Dernekler Yasa Tasarısı, KKTC’de en az 5 yıl süreyle çalışma veya ikamet izniyle bulunan 18 yaşını tamamlamış ve fiili ehliyetine sahip yabancılara dernek kurma ve kurulmuş derneklere üye olabilme hakkı tanıyor.
BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme gereği çocukların da dernek kurabilmesine ilişkin yasal düzenleme içeren tasarıyla, 15 yaşından gün alan çocuklar vasilerinin izniyle belli alanlarda çocuk dernekleri kurabilecek. 7-15 yaş arasındaki çocuklar, veli ve/veya vasilerinin yazılı izniyle çocuk derneklerine üye olabilecek. Ancak yönetim ve denetim kurullarında görev alamayacak.
Dernekler, mevcut veya mahkemeye kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasi partinin, sendikanın veya derneğin adını, amblemini, rozetini ve benzeri işaretleri kullanamayacak.
Dernekler özel ikametgah olarak kullanılan konutları dernek merkezi veya şube adresi olarak gösteremeyecek ancak konutun özel ikametgah olarak kullanılmadığı ve idarenin denetimine rıza gösterildiğine dair mal sahibinin yazılı ve tasdikli beyanı olması halinde adres gösterilebilecek.
Yeni tasarı, derneklerin tüzüklerinde zorunlu yer alması gereken kuralları da yeniden düzenlerken, bir derneğin ancak dernek kurma yeterliliğine sahip en az 6 kurucu üye tarafından kurulabileceğini kurala bağlıyor.
DERNEK-FEDERASYON-KONFERDERASYON ŞEKLİNDE ÖRGÜTLENME İMKANI
Dernek-federasyon-konfederasyon şeklinde örgütlenme imkanı getirerek daha etkin ve güçlü sivil toplum yapıları kurulmasına olanak sağlayan tasarıya göre, dernekler kuruluş amaçlarına bakılmaksızın, yasalarla yasaklanmayan alanlarda kendi aralarında veya vakıf, sendika ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere platformlar oluşturabilecek; ulusal ve uluslar arası düzeyde faaliyette bunabilecek.
Derneklerin gelirleri, nasıl gelir toplayabilecekleri, harcamalarının nerelere ve nasıl yapılabileceğiyle ilgili düzenlemeler içeren yeni tasarıya göre, dernek gelirleri, “üyelik aidatı, katılım ve katkı payı, bağış ve yardımlar, faaliyet gelirleri, varlıklardan elde edilen gelirler, kamu kurum ve kuruluşlarından proje kapsamında, bankalar kanalıyla alınan yardımlar ve diğer yasal gelirlerden” oluşabilecek. Gelirler alındı belgesiyle elde edilebilecek; harcamalar ise fatura, perakende satış fişi ve serbest meslek makbuzu gibi belgelerle yapılabilecek.
Üye, karar, gelir-gider defteri tutmaları zorunlu olan dernekler ve üst kuruluşlar; genel kurul yetkisiyle ve yönetim kurulu kararıyla taşınmaz mal satın alabilecek veya satabilecek. Tapu işlemlerinin bir ay inde ilçe kaymakamlığına bildirilmesi de zorunlu olacak.
Tasarıyla, dernekler ve üst kuruluşlar, yılsonu itibarıyla faaliyetlerini, gelir ve gider işlemlerinin sonuçlarını düzenleyecekleri bir beyannameyle her yılın mart ayı sonuna kadar ilgili ilçe kaymakamlığına vermekle yükümlü kılınıyor.
Derneklerin ve üst kuruluşlar, tüzüklerindeki amaçları doğrultusunda uluslararası faaliyette veya işbirliğinde bulunabilecek; yurt dışında temsilcilik veya şube açabilecek veya yurt dışındaki dernek ve üst kuruluşlara üye olabilecek.
Yabancı uyruklu dernek ve üst kuruluşlar, Dışişleri Bakanlığı’ndan görüş alınmak suretiyle, İçişleri Bakanlığı’nın izniyle KKTC’de faaliyette veya işbirliğinde bulunmak amacıyla temsilcilik açabilecek. Bu tür derneklerin faaliyet alanı ancak “spor, sağlık, mesleki eğitim, insan hakları, çevre ve engellilere yönelik özel eğitim” olabilecek.
Tasarı, derneklerin ve üst kuruluşların “genel kurul, denetim kurulu ve yönetim kurulu”nun bulunmasını zorunlu kılarken, federasyonların kuruluş amaçları benzer en az iki derneğin; konfederasyonların ise kuruluş amaçları benzer en az iki federasyonun bir araya gelmesiyle kurulabileceğini düzenliyor.
Dernekler ve üst kuruluşlar, belirli bir proje kapsamında olmak, projenin içeriyle ilgili İçişleri Bakanlığı’na bildirimde bulunmak ve yardımların bankalar aracılığıyla alınması koşuluyla, yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan nakdi yardım alabilecek.
Piyango ve çekiliş gelirleriyle ilgili faaliyetleri konusunda Piyangolar Yasası’na uymaları gereken dernek ve üst kuruluşlar, kaymakamlıktan yazılı izin alarak piyango ve çekiliş düzenleyebilecek. Üye sayısı 25’ten fazla olan dernekler, spor kulüpleri ve üst kuruluşlar piyango ve çekiliş yapabilecek.
Tasfiye kuralları da belirlenen tasarıya göre, amacı ve faaliyetleri, Anayasa ve yürürlükteki mevzuata aykırı hale gelen dernek ve üst kuruluşlar, İçişleri Bakanlığı veya kaymakamlığın talebi üzerine, mahkeme tarafından feshedilebilecek.
Tasarıda geçici ve son kurallar başlığı altında yer alan maddelerden birine göre, yasanın yürürlüğe girmesinden önce dernek, birlik, cemiyet ve sair isimler altında kurulmuş ve tüzel kişilik kazanmış teşekküller, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yıl içinde dernek tüzüklerini yasaya uygun şekilde tadil etmek zorunda olacak.

(TAK)

Bu haber toplam 2002 defa okunmuştur